بنادر به عنوان يكي از مراكز مهم و استراتژیک در فعاليت‌هاي اقتصادي از زمان شکل‌گیری در تعامل اقتصادی بین کشورها نقش مهمي را ايفا مي‌كردند.
با شکل‌گیری نوین كاربرد بنادر و تبديل آنها از بارانداز و انبار نگه‌داری کالا به بازار كالا و محل‌هايي براي پردازش، فرآوري، تغيير، تبديل، توزيع و ترانزيت كالا، فعاليت‌هاي خدماتي، صنعتي و بازرگاني اهميت بنادر در اقتصاد جهاني دو چندان شده است.
با اين تفسير، آن دسته از كشورهايي كه موفق به هماهنگ كردن بنادر خود با روند جديد اقتصاد جهاني شده‌اند و با سرمايه‌گذاري و مديريت، بنادر را از حالت بارانداز خارج كرده و آن را به شکل بنگاه اقتصادي در آورده‌اند، از منافع آن نيز در اقتصاد كشور خود بهره‌مند شده‌اند.
اهمیت مدیریت لجستيک و زنجیره تامین در بنادر، به ویژه بنادر مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مورد توجه خاص تولیدکنندگان، بازرگانان، توزیع‌کنندگان، مشتریان و به طور کلی عموم ذی‌نفعان قرار دارد و بر هیچ کسی پوشیده نیست كه اگر عصاره جهانی شدن اقتصاد، مدیریت زنجیره تامین، لجستیک، بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در فاکتورهای تولید و تجارت کالاها فی‌مابین محل تولید، پردازش یا محل مصرف کالاها، به حداقل رساندن هزینه‌های تولید برای تولید‌کننده و مصرف‌کننده نهایی باشد، نقش بنادر به عنوان مبادی ورودی و خروجی کالاها، هر روزه پر‌رنگ‌تر از گذشته می‌گردد، نقشی حیاتی که در کاهش یا افزایش هزینه حمل و تاثیر مستقیم بر هزینه تمام شده کالا یا خدمات تولیدی مشهود و غیرقابل انکار است و از این رو شاهد اشتیاق صنایع بزرگ به سمت بنادر در دنیا هستیم و اینجاست است که پیش‌نیاز پسکرانه اهمیت زیادی در موقعیت بنادر ایجاد می‌کند.
اساسا بنادر، نقطه اتصال حمل و نقل دریایی به سایر روش‌های حمل و نقل هستند. کشورهای مختلف با درک اهمیت بنادر، سرمایه گذاری‌های کلانی را در این بخش انجام داده‌اند. استفاده از فناوري اطلاعات و روش‌هاي بازرگاني الكترونيكي در اين بنادر به‌طور وسيع مورد استفاده قرار گرفته و بنادر از قدرت اشتغال‌‌زايي و ايجاد ارزش افزوده بسيار بيشتري برخوردار شدند.
بنادر نسل سوم از دهه۸۰ میلادی و به دلیل گسترش جهانی تجارت کانتینری و حمل و نقل چندوجهی و همچنین نیازهای رو به رشد تجارت جهانی پا به عرصه نهادند. برای کاهش قیمت تمام شده کالا به جای انتقال کالا به مراکز تولید در مرکز کشور فرآیند تولید و صادرات مجدد کالا در بنادر نسل سوم انجام می‌شود. این بنادر که صنایع مرتبط را در خود جای می‌دهند، باعث توسعه صادرات کشور نیز می‌شوند، چرا که هزینه‌های گمرکی در آن حذف می‌شود.
در اراضی پشتیبانی بنادر نسل سوم با توجه به هدف‌گذارهای مشخص صنایع بزرگ و کوچک می‌تواند احداث شود.
اقتصاد امروزه دنیا بسیار متاثر از بندرگاه‌ها، فرودگاه‌ها، شاهراه‌های مرزی زمینی و به طور کلی پورت‌ها است؛ با نگاهی به لوکیشن مناطق آزاد کشورمان و نیز دستاوردهای بزرگی که در خصوص ایجاد زیرساخت‌ها در چند سال گذشته در این مناطق به وجود آمده، می‌توان به اهمیت شناخت بیشتر نسبت به مزیت‌های عظیم پورت‌ها در مناطق آزاد و تاثیر آن در ایجاد اقتصاد کلان در منطقه به واسطه ظرفیت‌های موجود در این مناطق پی برد.
بی‌شک همان گونه که اکبر ترکان مشاور رییس جمهور و دبیر محترم شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در گفت‌و‌گوی اختصاصی این شماره نشریه بیان داشتند، باید نگاه ویژه‌ای بر تاثیر پورت‌ها در تجارت و اقتصاد مناطق آزاد کشور داشت و بیش از گذشته بر این محور مهم تحقیق و بررسی کرد.
** حسین مرادی ـ سردبیر هفته نامه مناطق آزاد