ترویج فرهنگ کیشوندی، آموزش آن و انتقال آن به سایر شهرهای کشورمان از مهم‌ترین اقدامات سازمان منطقه آزاد کیش در حوزه اجتماعی و فرهنگی بر روی ان دست گذاشته است.
ابراهیم رضوانی، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش در گفت‌و‌گو با ماهنامه آغاز از کاهش ۴ درصدی طلاق و افزایش ۱۸ درصدی ازدواج در جزیره می‌گوید و معتقد است این موفقیت حاصل ارتقا و حفظ فرهنگ کیشوندی است. وی معتقد است؛ امنیت برای تمام آحاد جامعه به ویژه بانوان، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و احترام به حقوق دیگران ارزش‌هایی است که برخلاف بسیاری از نقاط کشور در کیش وجود دارد و باید برای حفظ آن‌ها تلاش کرد.
وی همچنین اولویت سازمان را در بحث آموزش؛ بهبود نیروی انسانی در سیستم آموزش و پرورش و خاتمه مدیریت انفرادی در این سیستم دانست و برنامه‌های جامع سازمان برای افزایش سهم داوطلبان کیش در قبولی دانشگاه‌ها تشریح کرد.
پویایی زنان خانه دار، جذب گردشگر تحصیلی خارجی، پاکسازی جزیره از وجود معتادان از جمله مباحثی است که معاون اجتماعی و فرهنگی سازمان درباره آن‌ها با ماهنامه آغاز به گفت‌و‌گو پرداخته است.
فرهنگ کیشوندی به چه نکته‌ای اشاره دارد و برای ترویج آن چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟
در بررسی آموزش فرهنگ کیشوندی دریافتیم که جزیره کیش داشته‌هایی دارد که این داشته در سایر نقاط کشور یا وجود ندارد و یا بسیار ضعیف و اندک است بنابراین باید این داشته‌ها حفظ می‌شد و تنها راه حفظ این داشته‌ها این است که پیوسته این داشته‌ها را در محافل و مجالس و در کلاس‌های آموزشی تکرار کنیم. از طرفی هم قناعت به این داشته‌ها را درجا زدن می‌دانیم و قرار نیست که بگوییم این انتهای راه است و خود را موظف به کشف مطلوب‌های دیگر دانستیم.
یکی از داشته‌های بسیار خوب و برجسته منطقه آزاد کیش که می‌توانم با ظن قریب به یقین بگویم در این موضوع کیش منحصر به فرد است ـ این موضوع ـ نبود مزاحمت‌های خیابانی است و در کیش چیزی به عنوان مزاحمت خیابانی مشاهده نمی‌کنید.
اگر موردی هم مشاهده شود بسیار نادر و آن هم نه از ناحیه کیشوند بلکه معمولا از سوی افرادی رخ می‌دهد که کیش را برای سفر چند روزه خود انتخاب کرده است و با مقاصد خوبی هم به کیش نیامده‌اند و ممکن است با ماشین اجاره‌ای مرتکب این تخلف شود و این تخلف ماندگار نیست.
معتقدم این فرهنگ یک داشته بسیار بزرگ است و در حالی که مردم به هزینه‌های اقتصادی و مادی خود بسیار توجه می‌کنند به هزینه‌های روحی و روانی که می‌پردازند کمتر توجه دارند و زنان ما در جامعه هزینه‌های زیادی بابت مزاحمت‌های خیابانی متحمل می‌شوند اما آشکار نیست و دیده نمی‌شود.
حال این ارزش را باید حفظ کنیم و ارتقا دهیم و اگر مورد بسیار نادری هم اتفاق می‌افتد باید آن را به صفر برسانیم. حال راهکار ان را مقابله‌هایی می‌دانیم که در حال انجام و مراقبت از جامعه است و نکته بعد هم ترویج این داشته است. یعنی پیوسته بر این داشته تاکید کنیم و هم اینکه پیوسته فقدان آن را تقبیح کرد. معتقدم به هر شکلی که زندگی می‌کنیم محصول یک فرآیند است و این فرآیند باید و نباید‌هایی است که در خانواده و در جامعه شنیده‌ایم.
ایجاد این فرهنگ و حفظ و رواج آن در جزیره به وجود چه عواملی بر می‌گردد؟
بخشی از آن بر می‌گردد به شناخت مردم از یکدیگر و مردم کیش نسبت به هم کاملا شناخت دارند و این موضوع کمک کرده است که اخلاق و رفتار مثبت آن‌ها بر یکدیگر موثر باشد و همه این موضوع اخلاقی را مراعات می‌کنند. بخشی دیگر به این بر می‌گردد که بنیه اعتقادی قوی‌ای در جزیره بین ساکنان وجود دارد به طوری که در مناسبت‌های مذهبی به ویژه در ایام محرم در جزیره قریب به ۴۰ هیات مذهبی فعال می‌شود و کیش حتی در ایام محرم به مقصد گردشگری تبدیل شده است و عده‌ای از گردشگران در ایام محرم کیش را به دلیل مراسم عزادای منحصر به فردش انتخاب می‌کنند. این در حالی است که کیش نه مداح معروفی دارد و نه برنامه ویژه و خاصی اما حضور همه اقوام ایرانی در مراسم عزاداری آن دهه باعث جلب نظر مسافران شده است. البته بخش دیگر هم به بحث ساختار‌ها بر می‌گردد و ساختار‌ها در اصلاح رفتار‌ها بسیار موثر و نقش آن کم بدیل است.
طبق آمارهای رسمی در سال گذشته آمار طلاق در کیش ۴ درصد کاهش و آمار ازدواج نیز ۱۸ درصد رشد داشته که این روند مثبت باید در جزیره کیش حفظ شود این موفقیت حاصل حفظ و ترویج همین فرهنگ است و معتقدم افزایش عملکردهای فرهنگی می‌تواند این آمار را بهبود بخشد.
مهاجران چگونه خود را با این فرهنگ وفق می‌دهند؟
وقتی افراد خود را در جو غالب می‌بینند از این جو حاکم تاثیر می‌پذیرند و باعث تغییر عملکرد افراد می‌شود و آمدن و رفتن‌ها باعث شد این رفتار و این فرهنگ جزیره بر ذهن مردم نفوذ کند و مسافران و مهاجران این فرهنگ را به دیگران هم منتقل کنند و قطعا از ساکنان هم اگر کسی این فرهنگ را رعایت نکند و مطیع آن نباشد انگشت نما خواهد شد.
برای مثال حفظ و رعایت بهداشت شهری در کیش فرهنگ بسیار مهمی است در حالی که در سایر مناطق کشور عدم توجه به رعایت بهداشت شهری بسیار عادی شده است.حال ما در بحث آموزش کسب مطلوب‌های بیشتر و به دنبال کاهش آسیب‌های اجتماعی هستیم که یکی از آن‌ها موضوع اعتیاد است که مبدأ و
منشأ بسیاری از آسیب‌های بعدی محسوب می‌شود و اگر بتوانیم این موضوع را حل کنیم بسیاری از آسیب‌ها به صورت زنجیر وار کاهش می‌یابد چرا که اعتیاد را حلقه اول این زنجیره می‌دانیم.
جزیره محیطی است کوچک و قابل کنترل. احتمالا افرادی که دچار اعتیاد هستند بر این باورند که کیش می‌تواند جای خوبی برای اشتغال باشد و جزیره را به عنوان محل اشتغال خود انتخاب می‌کنند. بنابراین این افراد عامل ایجاد بازار مواد مخدر می‌شوند و به دنبال بازار نیاز هم ایجاد می‌شود.
بنابراین در ابتدا راه ورود به فضای کسب و کار کیش را بر روی افراد مبتلا می‌بندیم. البته ما مسئول سرزمین اصلی نیستیم بنابراین استراتژی و برنامه‌هایمان مختص کیش است و راهکار این است که مجاری ورود به بازار کیش را کنترل کنیم.
تا امروز برای اتباع خارجی که برای کار به کیش عزیمت می‌کنند سیستمی تعریف کرده‌ایم و هر خارجی با ارائه پاسپورت از ما دفترچه اشتغال می‌گیرد که برای دریافت آن باید آزمایشاتی را انجام دهد، از جمله تست اعتیاد.
اما برای نیروی کار خود چنین فیلتری را نداشتیم. بنابراین سامانه اشتغال را راه اندازی کردیم. هر ایرانی هم که کیش را برای کار انتخاب می‌کند باید از این فیلتر استفاده کند. پس از ثبت نام در این سامانه به مرکز بهداشتی اعزام می‌شوند و ظرف ۲۴ ساعت پاسخ مثبت یا منفی سازمان را مبنی بر تایید و پذیرفتن این فرد ارسال می‌شود و در صورت پذیرفته شدن کارت اشتغال دریافت می‌کنند.
این سامانه از چه زمانی شروع به کار کرده است و این روند چگونه قابل کنترل است؟ در مورد معتادان بومی چه اقدامی انجام می‌دهید؟
این سامانه به تازگی راه اندازی شده است. درباره بحث کنترل باید بگویم که به همه صاحبان مشاغل در کیش اعلام کرده‌ایم که جذب نیروی انسانی برای هر نوع کار در هر رشته‌ای بدون ارائه کارت اشتغال ممنوع است. به صاحبان مشاغل دسترسی داده شده تا مشخصات افراد را در سامانه ثبت کنند و بلافاصله پس از تایید تشکیل پرونده انجام خواهد شد و در صورت اتمام کار کارفرما باید پایان کار را در سیستم ثبت کند و از این طریق ما افراد را تحت کنترل خود داریم.
از محاسن این سامانه این است که اولا موضوع افزایش اعتیاد را حل می‌کنیم دوما آمار اشتغال را به صورت آنلاین در دست داریم. سوما مسئولان در سرزمین اصلی از این داده‌های ما استفاده کنند. معتقدم اگر این سامانه بتواند ذره‌ای در اقدامات پیشگیرانه در سرزمین اصلی موثر باشد، مفید بوده است.
در مورد معتادان بومی، نمی‌توانیم از معتادان جزیره بخواهیم که سرزمین مادری خود را ترک کنید اما معتادان غیر بومی یا باید اعتیاد را ترک کنند و یا جزیره را. برای معتادان بومی هم برنامه‌های آموزشی در نظر گرفته‌ایم و هدفمان این است که از طریق تقبیح این موضوع با معتادان بومی برخورد کنیم و آن هم از طریق سیستم آموزشی و مدارس.
به مدارس اشاره کردید، در حال حاضر وضعیت آموزشی در کیش چگونه است؟
مدیرعامل محترم سازمان در بدو ورود ۳ وعده مهم به مردم دادند که بهبود وضعیت آموزش و پرورش، بهبود وضعیت بهداشت و درمان منطقه و تامین آب و برق از وعده‌های مهم سازمان به مردم جزیره است.
متاسفانه آموزش و پرورش کیش از حیث بنیه آموزشی سابقه خوبی ندارد. شاید بسیاری از فعالان اقتصادی، کیش را به دلیل آموزش و پرورش ضعیف، ترک کرده‌اند و یا اصلا به عنوان مقصد سرمایه گذاری انتخاب نمی‌کنند و این در وضعیت اقتصادی جزیره به عنوان منطقه آزاد تجاری و صنعتی بسیار تاثیر گذار است.
بر اساس قانونی که مختص مناطق آزاد است باید رییس اداره آموزش و پرورش کیش توسط بالا‌ترین مقام اجرایی یعنی وزیر به پیشنهاد سازمان منطقه آزاد منصوب شود و قانون صراحتا گفته است که روسای اداراتی که در مناطق آزاد فعالیت می‌کنند باید به پیشنهاد سازمان و حکم بالا‌ترین مقام دستگاه اجرایی منصوب شوند. بنابراین اولین گام برای تحقق وعده برداشته شد.
گام دوم بحث منابع انسانی است و اصلاح آموزش و پرورش بدون تغییر در وضعیت معلمان شعار است. تا به حال اینگونه بوده که معلمان کیش به انتخاب مسئولان استان هرمزگان معرفی می‌شدند و طبیعی است که در این روند معلمان با سطح علمی بالا‌تر در مرکز جذب شوند که خود مسئولان آموزش و پروش هم اذعان دارند نزدیک به ۳۰ درصد از معلمان کیش از مدرسان مطلوب نیستند.
بنابراین از چیزی حدود ۳۸۰ نفر معلم مشغول به کار در جزیره ۱۰۰ معلم، مدرس مطلوب سیستم آموزش جزیره نیستند بنابراین سیستم ارزیابی مدرسان را پیشنهاد دادیم تا بهترین‌ها در صدر جدول و بد‌ترین‌ها را در ذیل جدول قرار بگیرند و بر اساس معیار‌ها و ملاک‌های تعریف شده ارزیابی مدرسان انجام شود.
توقع ما از سیستم آموزش و پرورش جایگزینی بهترین معلم کشور با افراد ذیل جدول نیست، بلکه معتقدیم مدرسی با امتیاز ۵ باید با مدرس امتیاز ۳۰ جایگزین شود.
این پیشنهاد را به آموزش و پرورش داده‌ایم که تصور کنند کیش از جمله مدارس خارج از کشور است و معتقدیم انتقال معلم به کیش کار بسیار اشتباهی است و معلمان باید به جزیره مامور شوند و نه منتقل. کما اینکه معلمی به خارج از کشور منتقل نمی‌شود بلکه مدرسان به مدارس خارج از کشور مامور می‌شوند.
معتقدم مدرسان نباید در جزیره رسوب کنند و باید این امکان وجود داشته باشد که پیوسته بتوانیم معلمان را جابه جا و جایگزین کنیم البته به جز معلمانی که بسیار برجسته هستند و باید مکرر ماموریتشان تمدید شود.
از طرفی دیگر مدیریت انفرادی را در سیستم آموزش و پرورش کیش خاتمه دادیم و شورای آموزش و پرورش کیش را طبق قانون تشکیل شورا‌ها راه اندازی کردیم و تصمیمات کلان آموزش و پرورش در این شورا اتخاذ می‌شود و خوشبختانه یکی از معاونان وزیر آموزش و پرورش هم عضو این شورا است.
اما در گام سوم بر روی دانش آموزان تمرکز کردیم. کلاس‌های آمادگی برای کنکور دایر کردیم. استقبال خوبی هم شده است و خود سازمان هزینه معلمان پروازی و حق التدریس آن‌ها را برعهده گرفت.
این برنامه‌ها برای دانش آموزان ممتاز است یا همه دانش آموزان را تحت پوشش قرار می‌دهد؟
این برنامه‌ها برای تمام داوطلبان ورود به دانشگاه درنظر گرفته شده است و هیچ هزینه‌ای از دانش آموزان دریافت نمی‌شود.
در حال حاضر در کیش چه تعداد مدرسه و دانش آموز وجود دارد؟
۶هزار نفر دانش آموز و ۲۰ مدرسه دولتی و ۶ مدرسه غیر دولتی در جزیره دایر است.
ضعف آموزشی در کدام مقطع وجود دارد؟
به نظر من همه مقاطع دچار این مشکلات هستند.
چه تعداد دواطلب شرکت در کنکور ورودی دانشگاه‌ها در کیش وجود دارد؟
۳۰۰ الی ۳۵۰ دانش آموز اما متاسفانه قبولی زیادی در کنکور نداریم و قبولی در دانشگاه‌های دولتی بسیار اندک چیزی کمتر از تعداد انگشتان یک دست بود بنابراین برنامه تقویتی و آموزشی از سوی سازمان برای تمام دواطلبان برگزار می‌کنیم.
چه تعداد دانشگاه در جزیره وجود دارد و با توجه به اهمیت جذب گردشگر تحصیلی در این مورد چه اقداماتی را انجام داده‌اید؟
کیش ۷ مرکز آموزش عالی داشت که در حال حاضر به ۵ مرکز رسیده است. وزارت بهداشت در جزیره دو پردیس شیراز و تهران داشت که به حکم وزارت بهداشت این دو پردیس در حال خروج از کیش هستند اگرچه احتمال این وجود دارد که این دو پردیس مجددا به کیش برگردند.
دلیل خروج پردیس‌ها چیست؟
دلیلش این بود که رشته‌های پزشکی نیاز به بیمارستان‌های آموزشی دارند و دانشجویان بعد از گذراندن چند واحد باید وارد محیط بیمارستان آموزشی شود که در جزیره کیش بیمارستان آموزشی وجود ندارد و دانشجویان مجبور به عزیمت به شیراز یا تهران بودند و به نوعی پردیس‌های کیش به محل برگزاری کلاس‌های علوم پایه تبدیل شده بود. علت دیگر این بود وزارت بهداشت در گذشته اصرار داشت که پردیس‌ها در نزدیکی دانشگاه‌های مادر واقع نشوند اما در حال حاضر این منع برداشته شده است.
مشکل بعدی پردیس‌ها عدم پذیرش دانشجوی خارجی است و مدت‌ها پذیرش دانشجوی خارجی در پردیس‌ها ممنوع شده بود که این با ماهیت مناطق آزاد در تضاد بود. این موضوع در دست پیگیری است و معتقدم به زودی این مساله مرتفع خواهد شد.
میزان متقاضی و دانشجوی خارجی قابل توجه است؟
بله در حال حاضر پردیس شیراز ۱۵ دانشجوی عراقی را به نام دانشگاه شیراز و نه دانشگاه کیش جذب کرده است اما اصرار دارند کلاس‌ها در کیش برگزار شود تا مشکل ورود و خروج هم حل شود و هزینه‌های زمانی و مالی برای تردد به شیراز را متحمل نشوند.
در مجموع چند دانشجود در منطقه آزاد کیش مشغول به تحصیل هستند؟
برخی از دانشگاه‌ها در جزیره فعال هستند که پردیس نیستند مانند دانشگاه پیام نور. در مجموع در این ۷ دانشگاه ۱۰ هزار دانشجو مشغول به تحصیل است که با خروج آن دو پردیس تعداد دانشجویان به ۷ هزار نفر می‌رسد.
به عنوان آخرین سوال، یکی از آسیب‌های اجتماعی که در کیش وجود دارد، موضوع نگران کننده افسردگی زنان خانه دار است. زنانی که به واسطه شغل همسرشان وارد جزیره شده‌اند. برای پویایی این قشر از زنان برنامه‌ای دارید؟
دقیقا یکی از موضوعاتی که بر ریو آن کار کار‌شناسی کرده‌ایم زنان مهاجر خانه دار است که دچار افسردگی شده‌اند همانطور که می‌دانید رفت وآمد خانواده‌ها به کیش هزینه بر است و بنابراین این زنان در طول سال کمتر خانواده خود را می‌بینند و اغلب هم حس وابستگس به خانواده خود را دارند. سازمان برنامه ویژه‌ای برای این افراد در نظر گرفته است و در گام اول بحث ورود به دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای را در نظر داریم دانشگاهی با رشته‌های مشاغل خانگی.
البته ورود به این رشته به ویژه برای زنان لزوما برای تامین معاش و ورود به بازار کار نیست بلکه ایجاد تحرک و پویای و زندگی بهتر و شاد‌تر زنانی است که یا در آستانه افسردگی و یا دچار این بیماری شده‌اند.
گفتگو: نازیلا مهدیانی
منبع: ماهنامه آغاز