مشاركت مردم در امور، يك اصل اساسي در سياستهاي كلان كشور است كه در روح قانون اساسي نيز بدان تاكيد جدي شده است.
مقام معظم رهبري علاوه بر تاكيدات فراوان در اين خصوص، با نام‌گذاري سال 94 به نام "سال همدلي ملت و دولت" عملا بار ديگر تاكيدات خويش بر اين موضوع مهم را بيان داشتند.
رياست محترم جمهوري نيز با تاكيد بر "مشاركت جوامع محلي" در مناطق آزاد، نوع نگاه دولت به امور مديريتي كشور را به صورت شفاف مشخص كردند.
از اين روي توجه به اين مهم بايد به يكي از اركان اصلي سياستهاي اجرايي و مديريتي در مناطق آزاد تبديل شود. سابقه مديريت مناطق آزاد نشان مي‌دهد تا كنون توجه درخوري به اين اصل اساسي صورت نگرفته است.
معاونت فرهنگي، اجتماعي و گردشگري دبيرخانه شورايعالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي، از آغاز تاسيس همراه تاكيد جدي بر اين مهم داشته و در سياستهاي سال 93 ونيز سال جاري تلاش كرده تا اين موضوع به عنوان يكي از محورهاي اساسي در برنامه‌هاي مناطق گنجانده شود.
در آغاز سال 94 يكي از مصاديق اين مهم در منطقه آزاد اروند توسط مديريت گردشگري اين منطقه به وقوع پيوست. اين جلب مشاركت اگر چه محدود و درمقياس كوچك اتفاق افتاد اما نفس اين اقدام و شيوه تحقق آن مورد تقدير و توجه است و به مصداق اين جمله معروف كه " كوچك زيباست" مي‌تواند به عنوان يك الگو در ديگر مناطق و مديريت‌ها مورد توجه قرار گيرد.
مديريت گردشگري منطقه آزاد اروند در سال گذشته اقدام به شناسايي دانشجويان رشته گردشگري و علامندان به اين حوزه ساكن در آبادان و خرمشهر كرد. با بدست آوردن اطلاعات اين دانشجويان با آنان به طرق مختلف مكاتبه و دعوت به همكاري نمود. اين دعوت‌ها سرانجام منجر به تهيه يك بانك اطلاعاتي و در پي آن براي اين افراد دوره‌هاي آموزشي برگزار شد.
مجموعه افراد پراكنده به اين ترتيب به گروهي همدل تبديل شدند. آنها طي اين دوره‌ها شيوه‌هاي فرهنگ سازي، رفتارهاي مناسب به مردم و گردشگران، گردش‌پذيري و نظاير آن را فرا گرفتند. در پي استحكام اين گروه به آنها پيشنهاد شد كه خودشان محوري براي فعاليت انتخاب كنند. در همين حال اطلاعاتي در خصوص تشكل‌هاي مختلفي كه در كشور ويژگي‌هاي مشابه آنها دارند، ارائه شد. اين گروه در پي بررسي‌هاي خود به الگوي "تشكل مردم نهاد رفتگران طبيعت" كه در سال سال 91 تشكيل شده بود، علاقمند شد و سازمان مردم نهاد "رفتگران طبيعت منطقه آزاد اروند" را تشكيل دادند.
اين تشكل مردمي، در نوروز سال 94 اقدام به پاكسازي محيط منطقه از آلودگي‌هاي زيستي و زباله نمود كه مورد توجه مردم منطقه قرار گرفت.
گزارش‌ها نشان مي‌دهد در فعاليت‌هاي اين گروه نه تنها مردم بومي به آنها كمك مي‌كردند بلكه حتي در بسياري موارد ميهمانان نوروزي نيز در پاكسازي محيط منطقه با آنها مشاركت داشتند.
نهاد مردمي " رفتگران طبيعت منطقه آزاد اروند" از پاكسازي پارك شاپور در آبادان كار خود را شروع كرد و در هفتم فرودين حتي از گستره منطقه آزاد اروند فراتر رفته و با مشاركت علاقمندان اين حوزه از اروميه و تبريز و اهواز به پاكسازي پارك لاله دزفول پرداخت.
اين تشكل مردم نهاد هم اكنون ارتباط خوبي با تشكل‌هاي مشابه خود در ديگر مناطق كشور دارد وعلاوه بر انتقال تجربه مدام در حال خلق وظايف و اقدامات خدماتي براي مردم است كه از جمله آن مي‌توان به برنامه‌هاي اين تشكل با همكاري معاونت فرهنگي، اجتماعي و گردشگري منطقه آزاد اروند در هفته سلامت اشاره كرد.
اين تشكل راه خود را پيدا كرده است و تاثير آن چنان بوده كه شهرداري آبادان و خرمشهر و ادارات بهداشت و درمان منطقه نيز به تكاپو افتاده‌اند تا از اين الگو براي پيشبرد پاره‌اي از برنامه‌هاي خود استفاده كنند.
آنچه اين اقدام هر چند به ظاهر كوچك را برجسته مي‌سازد عبارتند از:
1- اقدام مديريت گردشگري منطقه آزاد اروند، دستوري نبود بلكه تصميمي خلاقانه بود
2- راه درست براي پيدا كردن و درگير كردن افراد را پيدا كرد
3- براي آنها برنامه‌هاي آموزشي گذاشت
4- اجازه داد آنها خودشان نحوه و حوزه فعاليت خويش را انتخاب كنند
5- در برنامه‌ها و تصميمات آنها دخالت نكرد
6- به هيچ‌وجه هزينه مالي براي اين تشكل انجام نداد
7- از آنها براي پيشبرد كارهايشان حمايت معقول كرد( شامل در اختيار قرار دادن كيسه زباله و دستكش و نظاير آن)
8- به صورت غير مستقيم در منطقه تاثير گذاشت. اين تاثير بر روي برخي از سازمان‌هاي منطقه مشهود است؛ نظير شهرداري
9- به منطقه نشان داد كه مي‌توان مردم را به مشاركت تشويق كرد.
اميد است اينگونه اقدامات مورد توجه همكاران در همه حوزه‌هاي فرهنگي، اجتماعي و گردشگري در مناطق قرار گرفته و با بهره‌گيري از تجارب يكديگر بتوانيم در جهت امر مهم جلب مشاركت مردم و مناطق محلي اقدام نماييم.
معاونت فرهنگي، اجتماعي و گردشگري
دبيرخانه شورايعالي مناطق آزاد و ويژه اقتصادي