رونق به صنایع دستی چابهار باز می گردد

سازمان منطقه آزاد چابهار در تلاش است وضعیت بيمه و اشتغال پايدار خانگي را محقق سازد. 

در ادامه گفتگوی ماهنامه آغاز با سعيد ريگي، معاون گردشگري سازمان منطقه آزاد چابهار را می‌خوانید: 

در خصوص فعالیت ها در حوزه صنایع دستی در منطقه آزاد چابهار توضیح دهید؟ 
مرکز آموزش صنایع دستی سازمان هم ‌زمان با حضور آقای مبارکی، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار، در فضایی به وسعت 570 متر مربع افتتاح شد. اینكه چنین فضایی با این مساحت به صنایع دستی اختصاص داده مي‌شود نشان از عزم در رونق این مجموعه است. 
اين مركز سال 85 در فضای کوچکی در مجموعه هتل صدف آغاز به کار کرد. در حال حاضر، دوره‌های آموزش صنایع دستی در 6 ترم در طول سال برگزار مي‌شود و در تابستان برگزاری کلاس‌ها به صورت 2 ترم و به مدت 45 روز است. 
یکی از مزایای این طرح ايجاد اشتغال مولد و پایدار است. در اشتغال پایدار، فرد در طول زندگی از هنری که در اختیار دارد به صورت پایدار و دائمی بهره‌مند مي‌شود.
بهترین نوع اشتغال، اشتغال خانگی است. چراکه نیاز به سخت‌افزار و هزینه زیاد ندارد. مخاطبان این مرکز اغلب زنان خودسرپرست به‌ویژه روستاییان تیس هستند. بانوان به دلیل مشغله خانگی و مسائلی در این خصوص نمی‌توانند در محیط خارج از منزل مشغول به كار باشند. این مرکز، فرصتی را برای این بانوان فراهم کرده که ضمن حضور در این کلاس‌ها در پایان هر دوره گواهی پايان دوره دريافت كنند. هر يك از هنرجويان، در ابتداي شروع اين كلاس‌ها، 180 هزار تومان حق ایاب و ذهاب دریافت می‌کند. این دوره‌ها، با کمک دو ارگان کمیته امداد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور برگزار مي‌شود. تهيه لوازم سخت افزاري هنرجویان و هزینه مربیان نیز بر عهده سازمان منطقه آزاد چابهار است. 
هنرجویان را کمیته امداد به بانک‌های عامل معرفی کرده تا وام دریافت کنند. از همان زمانی که دوره آموزشی به پایان می‌رسد طرح‌هایی در اختیار آنان قرار می‌گیرد و وارد بازار کار می‌شوند. 
براي نخستين بار هم شرکت تعاونی صنایع دستی با نام "اسطوره دریا" تأسيس شد. وظیفه این شرکت خرید و سفارش محصول و بازاریابی آن است. این شرکت در نظر دارد محصولات صنایع دستی را با قیمت مناسب از هنرمندان خریداری کند.

آیا در این میان واسطه‌ای هم وجود دارد؟ 
خير، واسطه نداریم؛ شرکت تعاونی به صورت مستقیم و بی‌واسطه صنایع دستی را با قیمت مناسب از هنرمندان صنایع دستی خریداری می‌کند. این امر، در دوره زمانی كوتاه‌مدت براي توليدكنندگان سودآور خواهد بود. بخش عمده محصولات تولیدی را ارگان‌های استان سیستان و بلوچستان خريداري و در اختيار ارگان‌ها و سازمان‌هاي دیگر قرار مي‌دهند.  گردشگران هم مي توانند از طريق دفتر فروش واقع در هتل صدف چابهار اين صنايع دستي را خریداری نمايند.

دولت در زمینه خریداری و توزیع صنایع‌دستی در استان باید چه اقدامی انجام دهد؟ 
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت‌هایی در این زمینه انجام داده، اما اين سازمان هم از طرف دولت نياز به پشتيباني و حمايت دارد. دولت باید سرفصل‌هاي بودجه‌اي را به بحث صنايع دستي اختصاص دهد.
در چابهار نگاه ما به مقوله صنايع دستي تنها زنده نگه‌داشتن سنت‌ها و هنر بومي نيست، بلكه رونق صنایع دستی بخشي از وظايف این سازمان است. 
در این باره مطمئناً قرار نيست تا آخر با همين شيوه حركت كنيم، بلكه بايد هنر سنتي را زنده نگه داريم و با اين استراتژي صنايع دستي را با اقتصاد تلفيق كنيم. سال گذشته با كمك معاونت اجتماعي و فرهنگي دبيرخانه شورایعالی مناطق آزاد به دنبال راه‌اندازي كارگاه توليد پوشاك و اشتغال‌زايي نسبي در منطقه بودیم. در اين كارگاه، قرار است از صنايع دستي سوزن‌دوزي زن بلوچ براي تزئين پوشاك استفاده شود.  

در اين کارگاه چه رشته‌هايي از صنايع دستي آموزش داده مي‌شود؟
رشته‌هايی مانند سوزن‌دوزي، سكه‌دوزي، معرق صدف، حصيربافي، آينه‌دوزي، خامه‌دوزي و به‌زودي هم آموزش ساخت سفال كلپورگان (روستایی از توابع شهرستان سراوان) را در دستور كار قرار داده ایم.

وضعیت صادرات صنايع دستي را چگونه ارزیابی می کنید؟ 
تاکنون سفال كلپورگان را به كشور امارات متحده عربي صادر کرده ایم. براي اينكه ميزان صادرات را افزايش دهيم باید هنر صنايع دستي منطقه را مستندسازي و شناسنامه‌دار كنيم، سپس برند خاصي براي آن تعريف كنيم و در نهايت با كيفيت رقابتي مناسب به بازارهاي بين‌المللي عرضه كنيم.

بيمه هنرمندان صنايع دستي به كجا رسيده است؟
سازمان منطقه آزاد چابهار با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري مذاكره‌اي انجام داد و توافق شد هنرجوياني كه گواهي پايان دوره دريافت مي‌كنند، فقط با پرداخت مبلغی ناچيز بيمه شوند. اگر اين برنامه تا پايان سال جاري محقق شود، در كنار اشتغال‌زايي به موفقيت بزرگي دست يافته‌ايم.
آقاي رضا نوروزی جعفری، مديركل حمايت‌هاي اجتماعي كميته امداد، در سفر اخيری که به منطقه آزاد چابهار داشتند راهكارهايي را براي بيمه بانوان خودسرپرست ارائه داد. در این دیدار، مقرر شد با مشاركت سازمان ميراث فرهنگي و با استفاده از سرفصل‌هاي موجود، به اجماعی برسيم تا هنرجويان بلافاصله بعد از اتمام دوره هنرآموزي، بيمه شوند.
اشتغال در كشور حرف اول را مي‌زند و هر چقدر بهره‌وري صنايع دستي افزايش يابد هنرمندان بيشتري براي فعاليت در اين حوزه ترغيب مي‌شوند پس باید برای تامین آتیه آنان فکر جدی تری شود و در گام اول هنرمندان بیمه شوند تا دغدغه ای جز فعالیت در این حوزه نداشته باشند ضمن اینکه باید تلاش كنيم تا حق‌الزحمه توليدكنندگان صنايع دستي را به قيمت واقعي نزديك كنيم.

حضور گردشگران را در اين منطقه چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
منطقه آزاد چابهار به لحاظ زيرساخت‌هاي گردشگري از سطح پايينی نسبت به منطقه آزاد كيش قرار دارد، اما به صورت نسبي و به لحاظ جذب گردشگر نسبت به كيش در موقعيت بهتري قرار دارد. با توجه به پتانسيل‌هاي موجود در منطقه و جاذبه‌هاي طبيعي مي‌توان به جرأت گفت كه تمام جاذبه‌هاي گردشگري دريايي در چابهار قرار دارد. 
اقليم چهار فصل، گرم‌ترين بندر جنوبي كشور در زمستان و سردترين بندر در تابستان، داشتن درياي كوچك و بزرگ، امكان انجام همه نوع ورزش‌هاي آبي- تفريحي و وجود بيش از 100 نوع جاذبه طبيعي از جمله مزيت‌هايي موجود در اين منطقه است كه چابهار را نسبت به ديگر مناطق آزاد كشور متمايز مي‌كند. 
البته بُعد بالاي مسافت با كلان‌شهرها، حائل بودن كوير بين استان سيستان و بلوچستان و سایر استان ها، نبود اقامتگاه‌هاي بين راهي در فواصل نزديك به يكديگر و نبود زيرساخت‌هاي مناسب گردشگري نسبت ديگر مناطق آزاد كشور از جمله مشکلاتی است که در حوزه گردشگری در چابهار وجود دارد. 
منطقه آزاد چابهار از اقبال خوبي از سوي گردشگران روبروست، ولي زيرساخت مناسب ندارد. تكميل زيرساخت‌ها در منطقه در توان سازمان نيست و بايد به سرمايه‌گذاران بخش خصوصي واگذار شود. با حضور مديرعامل بومي در منطقه، امسال شاهد حضور بيشتر سرمايه‌گذاران بومي در منطقه هستيم.

سازمان منطقه آزاد چابهار چه تسهيلاتي در اختيار سرمايه‌گذاران قرار مي‌دهد؟
بسياري از پروژه‌هايي كه در منطقه در حال انجام است از نوع پروژه‌هاي كلان هستند و زمان زيادي براي راه‌اندازي مورد نياز است. سازمان منطقه آزاد چابهار اين امكان را براي سرمايه‌گذاران فراهم كرده كه سرمايه‌گذاري سودآوري برای این افراد ایجاد شود.

استقبال گردشگران خارجي از اين منطقه را چطور ديديد؟
براي حضور گردشگر خارجي در منطقه بحث امنيت و امكانات رفاهي بسيار حائز اهميت است. برای جذب موفق این گردشگران نیازمند تكميل زيرساخت‌هاي گردشگري هستیم. مواردی مثل اسكان، وجود مراكز تفريحي، توريسم درماني، توريسم ورزشي، ساخت مجموعه‌هاي بزرگ ورزشي آبي- ساحلي، همچنين ساخت مجموعه‌هاي بين‌المللي مثل سامانه همايش‌ها و سمينارها كه هر كدام به تنهايي تأثیر فراوانی در جذب توريست دارد.

پيشرفت منطقه به لحاظ فرهنگي را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
به دليل تدريس در دانشگاه اين موضوع براي من ملموس‌تر است. در حال حاضر، شعبه دانشگاه بين‌المللي در اين دوره مجدد راه‌اندازي شده، دانشگاه جامع علمي كاربردي هم مشغول به فعاليت است. غالب دانشجويان بومي بوده و از طریق سازمان منطقه آزاد وارد دانشگاه شدند. در استان سيستان و بلوچستان، فرهنگی بسيار غني داريم، در منطقه هيچ گاه با فقر فرهنگي مواجه نبوديم، بلكه غناي فرهنگي داشتيم. بايد سواد را به حدي برسانيم كه فرهنگ منطقه توسعه و ارتقا يابد.

آيا امكانات رفاهي و اقامتي مناسبي در اختيار گردشگران خارجي قرار مي‌گيرد؟  
در داخل منطقه آزاد چابهار، هتل ليپار و هتل صدف را داريم كه هتل ليپار به بخش خصوصي سپرده شد و در حال بازسازي است. با تبديل شدن اين هتل به هتل 5 ستاره و ايجاد امكانات رفاهي مجهز براي گردشگران با استقبال خوبي مواجه خواهيم شد.
گردشگران خارجي بيشتر در قالب تجارت و سرمايه‌گذاري به چابهار سفر مي‌كنند كه بيشتر اين گردشگران از كشورهاي چين، افغانستان و كشورهاي عربي هستند. درآمدهاي ما از بخش گردشگران خارجي كسب سود خالص ارزي است و گردشگران داخلي، توسعه جامعه محلي است. از نظر سازمان منطقه آزاد چابهار، تكميل زيرساخت‌هاي مورد نياز منطقه، آينده بسيار خوبي را در بحث جذب گردشگر خارجي به بار می‌آورد.
با توجه به نگاه ويژه دولت به جنوب شرقي كشور، همچنين طبق فرمايشات مقام معظم رهبري و تأكيد بر توسعه چابهار، قطعاً چابهار به پايتخت گردشگري كشور تبديل خواهد شد.

نكته پاياني.
در حال حاضر، طرح آموزش جامعه محلي و تهيه نقشه جديد مقاصد گردشگري در حوزه نفوذ منطقه آزاد را در دست اقدام داريم. اين مباحث، با دو استراتژي در حال انجام است. نخست، ايجاد جاذبه‌هاي گردشگري در راستاي استراتژي توازن سفر كشور و دیگر، آموزش جامعه محلي براي گردشگرپذير بودن آنها. اين پروژه‌ها در رأس اقدامات سازمان قرار دارد و اميدواريم به زودي به نتيجه قابل قبولي برسيم.