افتتاح فاز ۱۲ پارس جنوبی، شاه‌بیت اقدامات وزارت نفت

صنعتی که بزرگ مردانی چون مصدق‌ها و کاشانی‌ها برای حفظ آن تلاش کردند. ملی شدن این صنعت علاوه بر اینکه درآمدهای ملی کشور را افزایش داد، زمینه ساز انقلاب‌های بزرگتری در ایران شد. صنعت نفت را به جرات می‌توان مادر بسیاری از صنایع دانست و تاثیر مستقیم و غیرمستقیم تغییرات حوزه نفت و فرآورده‌های آن را می‌توان به روشنی بر تمامی حوزه‌های صنعت مشاهده کرد. خوب یا بد بودجه کشور همچنان وابستگی نه‌چندان کمی به درآمدهای نفتی کشور دارد. در حالی که بیشترین درآمد نفتی در ۸سال گذشته نصیب افرادی شده که نه‌تنها کوچکترین سرمایه‌گذاری در این صنعت نکردند بلکه با تزریق این درآمدها به بدنه اقتصاد کشور و تحریک تقاضا، تورم را به حد اعلا رساندند.
امیدآن می‌رود که با تلاش دولت مردان تدبیر و امید وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی به حداقل برسد. در دوره‌ای که قیمت نفت به نصف ارزش خود سقوط کرد درحالی که وزنه تحریم‌ها همچنان بر پای اقتصاد کشور سنگینی می‌کرد، وزارت نفت در بدترین شرایط ممکن فاز ۱۲ پارس‌جنوبی را پس از ۲۷ سال به بهره‌برداری رساند و علاوه بر تامین نیاز صنعتی و خانگی داخلی، بخشی از فرآورده این فاز را صادر کرد. البته افتتاح این فاز شاه بیت فعالیت‌های این وزارتخانه محسوب می‌شود. پس از نشست سران اوپک قیمت نفت در کمال ناباوری به زیر ۵۰ دلار سقوط کرد و به گفته برخی از فعالان و کارشناسان این حوزه پاشنه آشیل اقتصاد کشورهای وابسته به نفت آسیب شدیدی را متحمل شد. چنین اتفاقی مصادف با بررسی لایحه بودجه سال ۹۴ از سوی مجلس بود و وزارت نفت همانند سایر وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی دیگر باید فهرستی از درآمدهای خود را تقدیم مجلس می‌کرد. این درحالی است که بخشی از درآمدهای فروش نفت باید صرف توسعه زیرساخت‌های این صنعت شده و باقیمانده آن به دولت پرداخت شود. لازم به توضیح نیست که اداره نیازها و هزینه‌های این وزارتخانه که بیش از هر بخش دیگری از صنعت وابسته به رویدادهای سیاسی منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای است، با فروش هر بشکه نفت به قیمتی زیر۵۵ دلار چقدر می‌تواند دشواری به همراه داشته باشد. 
این در حالی است که این وزارتخانه پیرو فرمایشات رهبر معظم انقلاب باید در عین حال که صادرات خود را توسعه می‌دهد از خام‌فروشی نیز بپرهیزد. البته منظور از توسعه صادرات نفت، توسعه صادرات غیرنفتی است که بیشتر شامل گاز و محصولات پتروشیمیایی و پالایشگاهی می‌شود. با نیم‌نگاهی به فعالیت‌های وزارت نفت می‌توان گفت که با وجود تمام مشکلاتی که در حقیقت نفس این صنعت را به شماره انداخت، باز هم مسئولان این حوزه سربلند از اداره چنین اوضاعی بیرون آمدند و این جای شکر دارد. از آنجایی که تمامی سیستم‌ها دارای خلل‌هایی در عملکرد خود هستند، این وزارتخانه را نیز نمی‌توان بی‌نقص دانست، اما امیدواریم در سال آتی همزمان با لغو تحریم‌ها وزارت نفت کشور به توسعه یافتگی مناسبی دست یابد. چنین امری محقق نخواهد شد مگر با تلاش و برنامه‌ریزی دقیق.
در این گزارش که آخرین گزارش سال ۹۳ محسوب می‌شود به بررسی تاثیرات ملی شدن صنعت نفت بر این وزارتخانه پرداخته و نیم نگاهی داشتیم به برآیند فعالیت وزارت نفت در سالی که گذشت...
 
پیش به سوی وابسته نبودن
به این منظور گفت‌وگویی با حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی انجام شده است. صالحی با بیان اینکه ملی شدن صنعت نفت افتخاری برای تمامی ملت ایران است، به صمت گفت: پس از گذشت سال‌ها با تلاش دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی به عنوان پیشگامان این روند، صنعت نفت که سال‌ها عواید آن به وسیله اغیار چپاول می‌شد، در اختیار ملت ایران قرار گرفت. اضافه شدن درآمدهای نفتی به سایر درآمدهای دولت باعث شد تا نخست شرکت ملی نفت با اقتدار بیشتری به توسعه زیرساخت‌های خود بپردازد و سپس زمینه ساز تولید تجهیزات صنعت نفت در داخل کشور شود. در پی چنین رویدادی پروژه‌های عظیمی همچون پالایشگاه آبادان کلید خورد.
وی ضمن تاکید بر اینکه از زمان ملی شدن صنعت نفت تاکنون همواره وابستگی به درآمدهای نفتی وجود داشته، تصریح کرد: تمامی دولت‌ها از درآمدهای نفتی به منظور رفع نیازها و تامین هزینه‌های خود استفاده کرده‌اند در حالی‌که پیشنهاد می‌شود درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز و فرآورده‌های آن در صندوقی جداگانه ذخیره‌شده و در توسعه زیرساخت‌های صنعت کشور سرمایه‌گذاری شود تا به میزان قابل توجهی از وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی کاسته می‌شود. صالحی ادامه داد: تجربه ثابت کرده است که هرزمان که قیمت نفت افزایش یافته دولت‌ها دست به اقداماتی زده‌اند که در نتیجه موجب رشد تورم اقتصادی شده است. براین اساس در سال‌های اخیر اقتصاد کشور بیشتر تکیه بر واردات داشته تا صادرات. البته درحال‌حاضر سیاست‌های نظام اقتصادی مبنی بر توسعه صادرات غیرنفتی است و اهمیت دادن به واردات باعث می‌شود زمینه‌های تولیدی کشور از بین برود. دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی، افزود: باید تلاش کنیم تا هر چه بیشتر از اقتصاد نفت محور فاصله بگیریم زیرا ورود درآمد حاصل از فروش طلای سیاه به بودجه کشور می‌تواند استقلال کشور از درآمدهای نفتی را به تعویق بیندازد.
 
۹۰۰میلیاردی که...
در ادامه بیژن حاج محمدرضا، رییس جایگاه‌داران سوخت کشور با تاکید بر اینکه روز ملی شدن صنعت نفت غرورآفرین‌ترین روزی بود که ملت ایران در آن دوره زمانی به خود دید، در گفت‌وگو با صمت گفت: در حقیقت بعد از ۲۹ اسفندماه سال ۱۳۲۹ بود که ملت ایران متوجه شدند در سرمایه عظیم انرژی کشور خود سهیم هستند. درحال‌حاضر خوشبختانه وزارت نفت با وجود تمام تحریم‌ها و مشکلات موجود در این صنعت، همچنان با اقتدار به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد. وی ادامه داد: ملی شدن صنعت نفت در آن دوره تاریخی یک ضرورت محسوب می‌شد.
البته بیشترین رشد قیمت نفت مربوط به ۱۰سال اخیر می‌شود که درآمدی حدود ۹۰۰میلیارد دلار از محل فروش درآمدهای نفتی نصیب کشور شد، اما آن‌طور که باید صرف سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اقتصادی کشور نشد و بیشتر به تورم دامن زد که امیدواریم در آینده شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.
حاج محمدرضا ضمن اشاره به اینکه با آغاز به کار دولت تدبیر و امید بسیاری از نخبگان و زبدگان این صنعت که در جهان بی‌همتا هستند، دوباره به فعالیت در این حوزه پرداختند، افزود: بازگشت این متخصصان به حوزه نفت بارقه‌های امید را به وجود آورد. البته با به روزآوری فناوری و تجهیزات این صنعت پردرآمد می‌توان از هدررفت انرژی جلوگیری کرده و موجبات توسعه آن را فراهم آورد.
براساس این گزارش، می‌توان گفت با وجود تمام مشکلات و تحریم‌هایی که علیه صنعت نفت و حتی حوزه‌های زیردستی آن وجود داشت، این وزارتخانه با استفاده از توان حداکثری خود، سربلند از تمامی امتحانات بین‌المللی خود خارج شد. به گفته کارشناسان اقتصادی تلاش این وزارتخانه برای اداره این صنعت در شرایط کاهش درآمدهای نفتی در حقیقت مورد تحسین است.

منبع: گسترش صمت