۱۶ سال پيش تابستان ها كاسب هاي جزيره از سر بيكاري گل كوچك بازي مي كرديم. همه بيكار بودند، چند هتل از جمع ۱۴ هتل جزيره در آن زمان به طور كامل تعطيل مي كردند و چند رستوران هم مشتري نداشتند.
اين روايت مهدي ذكايي پيشكسوت بازار كيش و يكي از مبدعان ايده برگزاري جشنواره تابستاني در سال هايي نه چندان دور است كه گردشگران در آن سال ها براي سفر به اين جزيره در هواي گرم و شرجي تابستان بهانه و دليل قانع كننده اي نمي يافتند.
او مي گويد: ۱۷ سال پيش يك ماه و نيم طول كشيد كه با بازاري هاي كيش صحبت كردم و ۱۴۰ ميليون (تومان) براي برپايي نخستين جشنواره تابستاني جمع شد. رييس وقت سازمان (منطقه آزاد) پنج ماشين داد و خلاصه با اين جوايز جشنواره را برگزار كرديم.
از برپايي نخستين جشنواره تابستاني حدود ۱۶ سال مي گذرد و وضعيت بازارهاي كيش در فصل تابستان با قبل از آغاز جشنواره متفاوت است.
در مقطع كنوني، برپايي جشنواره هاي تابستاني در كنار جاذبه هاي طبيعي كيش نظير ساحل مرجاني خليج فارس و جاذبه هاي گردشگري و تاريخي موجب شده است كه اين جزيره در فصل تابستان كانون رفت و آمد گردشگران از مسيرهاي هوايي و دريايي باشد.
مروري بر عناوين برنامه هاي جشنواره تابستاني در سال جاري حكايت از فصلي پركار براي ستاد دائمي جشنواره ها و مناسبت هاي كيش به مانند ديگر مقاطع برگزاري اين جشنواره دارد.
در جشنواره شانزدهم تابستاني كه روزهاي پاياني برگزاري را مي گذراند، برنامه هايي نظير جنگ هاي شبانه، خانواده، كودك، جشنواره ساخت مجسمه هاي شني، جشنواره موسيقي اقوام ايراني، كاروان شادي، آتش بازي و نورافشاني، نمايشگاه جنبي گنجانده شده بود.
علاوه بر اين برنامه ها، هتل ها و مراكز اقامتي، تفريحي و گردشگري نيز با برپايي جنگ هاي شبانه لحظات شادي را براي گردشگران رقم زدند.
شماري از مراكز گردشگري و تفريحات دريايي نيز با استقرار نماينده خود در فرودگاه بين المللي كيش مهمترين مبدا ورود به اين جزيره از نظر آمار سفر به عرضه بليت با تخفيف ۲۵ درصدي ويژه جشنواره به مسافران پرداختند.
و اما در سال هاي اخير، كمتر كسي است كه در فرودگاه كيش مجبور به پرداخت هزينه اضافي براي بار خود باشد. شايد دليل اين امر در سخنان ناصر قاسمي نيا معاون گردشگري سازمان منطقه آزاد كيش نهفته باشد كه در سال هاي اخير با توسعه مراكز تفريحي، اقامتي و ...، گردشگري به اولويت اول گردشگران در سفر به كيش تبديل شده است.
حسني فروشنده يك بازار پر زرق و برق در جزيره كيش مي گويد: سال ها پيش زماني كه تجارت چمداني رونق داشت، صف هاي طولاني و دو يا چند ساعته در فرودگاه اين جزيره تشكيل مي شد و از اين بابت ناراحت بوديم، اما اين روزها ناراحتي ما از نبود رونق قبلي در بازار كيش است به گونه اي كه آرزو مي كنيم اي كاش صف هاي طولاني مسافران در فرودگاه را دوباره ببينيم.
اين روزها كه جشنواره تابستاني برپاست، چشم هاي گروهي از گردشگران عبارت تخفيف را جستجو مي كند و حال آن كه نتايج جستجو اندك است.
محمدي مسافري از تهران براي نخستين بار به جزيره كيش آمده است، مي گويد: زماني كه از جشنواره تابستاني سخن گفته مي شود انتظار اين است كه بازارهاي كيش به لحاظ قيمت اجناس با قيمت بسيار پايين تر از ساير شهرهاي كشور را عرضه كنند و اين موضوع انگيزه اي براي سفر به كيش شود.
وي ادامه مي دهد: در بازارهاي كيش اين خواسته گردشگران مبني بر قيمت پايين تر همه طيف كالاها برآورده نمي شود و تخفيف ها تنها شامل گروه اندكي از كالاها مي شوند.
از پنج هزار تا ۱۰ هزار اين عبارت در معدودي از فروشگاه هاي بازار كيش ديده مي شود كه لباس هاي وارداتي عرضه مي كنند.
عبارت كفش با تخفيف ۵۰ و ۷۰ درصد را كه مي بينيم، كنجكاو مي شويم و جلو مي رويم. قيمت هاي نهايي كفش ها از ۹۸۰ هزار ريال بيشتر است. اين كفش ها مارك خاصي دارند و تازه با تخفيف ۵۰ درصدي قيمت آنها كاهش يافته است.
مينا وثوق گردشگري از كرمان مي گويد: قيمت ها در بازارهاي كيش جاذبه اي ندارند و مزيتي محسوب نمي شوند، به ويژه آن كه شماري از كالاها در شهر خود ما ارزان تر است و خريد آنها و به زحمت افتادن بابت حمل آنها سنجيده نيست.
وي ادامه مي دهد: فاصله طولاني شهرهاي گردشگران با كيش موجب مي شود كه آنها از خير خريد برخي كالاها اجتناب كنند، كالاهايي كه ممكن است نياز به تعويض داشته باشند و اگر فردي اين گونه كالاها را در شهر خود خريداري كند حداقلش اين است كه كالاي مشكلدار را به فروشنده بازمي گرداند.
سپهر گردشگري از مشهد نيز مي گويد: از چهار خريدي كه در كيش داشته ام، سه فروشنده درخواست مرا در زمينه ارايه كارت شركت در قرعه كشي خودرو اجابت نكردند و آن هم به اين بهانه كه كارت تمام كرده اند.
وي مي افزايد: كالاهاي خريداري شده از نظر قيمت مزيتي نداشتند و تنها مزيت خريدشان در كيش دريافت كارت قرعه كشي بود كه آن هم به طور كامل صورت نمي گيرد.
حرف هاي گردشگران را با معاون گردشگري سازمان منطقه آزاد كيش در ميان گذاشتيم. قاسمي نيا در اين باره اعتقاد دارد كه در دستيابي به اهداف عالي در رونق اقتصاد گردشگري، همه فعالان در جزيره كيش بايد گام هايي هماهنگ بردارند.
رييس ستاد جشنواره ها و مناسبت هاي كيش مي گويد: انتظار مي رود كه بازاريان و مراكز خريد اين جزيره در راستاي افزايش جذابيت بخش خريد از نظر كيفيت و قيمت اجناس در سفر گردشگران بيش از پيش بكوشند.
قاسمي نيا مي افزايد: ارتقاي اقتصاد گردشگري در اين جزيره از محورهاي مهم فعاليت اين سازمان در سال هاي اخير بوده است و مي توان گفت تحقق كامل اين هدف در گروي تلاش همه بخش ها است و بر اين باور هستيم كه با ارتقاي جذابيت هاي بخش خريد، اقتصاد گردشگري در جزيره كيش بيش از پيش تقويت خواهد شد.
اين مقام مسوول در ادامه تصريح كرد كه در گذشته در كيش تجارت موسوم به چمداني رونق داشت اما امروز با افزايش ظرفيت هاي كيش در بخش گردشگري و تفريحات دريايي، مقوله هاي گردش، استراحت و آرامش به اولويت نخست گردشگران در سفر به اين جزيره تبديل شده است.
در اين زمينه، ميزان مشاركت اهالي بازار كيش در تخفيف هاي جشنواره تابستاني را جويا شديم.
مديرعامل جامعه بازاريان و بازرگانان كيش در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: اين جامعه در روزهاي برگزاري شانزدهمين جشنواره تابستاني ۱۰۱ فقره مجوز تخفيف براي غرفه داران بازارهاي مختلف كيش صادر كرده است.
ابراهيم خليلي در همين حال شمار واحدهاي تجاري فعال در بازارهاي كيش را يك هزار و ۹۵۰ غرفه عنوان كرد.
اين فعال بخش خصوصي در پاسخ به اين سوال كه چرا تنها حدود پنج درصد از واحدهاي تجاري بازارها همزمان با جشنواره كالاي خود را با تخفيف عرضه كردند؟ گفت: چرايي اين موضوع در دلايلي نظير افزايش قيمت كالاها به دنبال صعود ناگهاني ارزش دلار نسبت به واحد پول رسمي كشور و افزايش هزينه هاي زندگي نظير اجاره بهاي منزل و واحدهاي تجاري و صعود بهاي هزينه هاي بخش خدمات در جزيره كيش نهفته است.
خليلي مي افزايد: به عنوان نمونه، در سال هاي اخير تعرفه برپايي نمايشگاه اداري و تعرفه هاي فروش زمين و واردات خودرو افزايش دو يا چند برابري داشته است و اين موضوع به افزايش هزينه سفر گردشگران و كساني كه در فعاليت هاي گردشگري مشغول به كار هستند نظير بازاريان، بخش حمل و نقل، هتل ها و رستوران ها منجر شده است.
وي معتقد است كه ايجاد شدن بورس املاك در جزيره كيش به جاي رونق گرفتن بورس نفت، كالا و ساير كالاهايي كه رونق اقتصادي در پي دارد با سياست هاي مبتني بر توسعه گردشگري در اين جزيره تناقض دارد.
مديرعامل جامعه بازاريان و بازرگانان كيش مي گويد: كمرنگ شدن تجارت چمداني به تغيير سياست ها باز مي گردد و آن اين كه زماني ورود كالاهاي مصرفي خارجي فقط از سه منطقه آزاد كيش، قشم و چابهار مجاز بود و از سال ۸۳ با آزاد شدن ورود كالاهاي خارجي از همه مرزها، بستري براي قاچاق كالا نيز فراهم آمد تا كالاها با هزينه بسيار كمتري نسبت به مناطق آزاد وارد كشور شود.
وي افزود: ممنوعيت ورود كالاهاي حجيم از مناطق آزاد در سال هاي بعد نيز موجب شد كه بخش زيادي از درآمد اين مناطق از محل واردات اين كالاها حذف شود و حال اين كه اين كالاها در مقطع كنوني از بازارچه هاي مرزي به ويژه از غرب كشور به وفور وارد مي شود بي آن كه اين كالاها تضمين كيفيت و كاركرد و خدمات پس از فروش داشته باشند و در اين ميان، مناطق آزاد كشور مظلوم واقع شده اند و البته مصرف كنندگان نيز از اين محل متضرر شده اند.
خليلي يادآوري كرد كه هزينه هاي مربوط به خريد، در جايگاه چهارم فهرست هزينه هاي يك گردشگر است و هزينه هاي مربوط به تهيه بليت سفر، محل اقامت و خوراك سهم بيشتري در سبد هزينه گردشگران دارد و اگر بنا به رونق گردشگري است بايد كاهش هزينه هاي سه بخش نخست را نيز مدنظر قرار داد.
چشم انداز بازارهاي كيش و ديگر مناطق آزاد كشور و وضعيت گردشگري چه خواهد بود؟
اين سوالي است كه مردم و بخش خصوصي در ذهن دارند و اميد مي رود كه معماران جديد اقتصاد كشور در دولت يازدهم با اتخاذ راهكارهايي سنگ بناي ارتقاي همه جانبه وضعيت اقتصادي و شكوفايي همه ظرفيت هاي مناطق آزاد كشور را بگذارند.ك/۴
گزارش: سيد احمد نجفي
منبع: ایرنا