کلیسای تاریخی و قدیمی ˈسنت استپانوسˈ که به ˈکلیسا خرابهˈ مشهور است در شمالی ترین نقطه غربی کشور و در کرانه رودخانه مرزی ارس شاهکاری در قلب طبیعت این منطقه به شمار می رود.
به گزارش پایگاه خبری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به نقل از ایرنا، این کلیسا در 16 کیلومتری غرب جلفا به فاصله سه کیلومتری کرانه رودخانه ارس در روستای متروکه ای به نام ˈدره شامˈ در دل طبیعت بکر و زیبای این منطقه قرار گرفته است.
نام این کیسا الهام گرفته از نام ˈاستپانوسˈ شهید اول راه مسیحیت است و معماری خاص و شگفت انگیز این بنای تاریخی حکایت از احداث آن در بین قرن های چهارم تا ششم هجری دارد.
سبک معماری این کلیسا نیز آمیزه ای از شیوه معماری ˈاورارتوˈ ، ˈاشکانیˈ، ˈ یونانیˈ و ˈرومیˈ است که درباره تاریخ بنای آن مطالب مختلفی نقل شده است.
عده ای تاریخ بنای این کلیسا را نخستین سده های مسیحیت و عده ای نیز زمان آن را به اواسط سلطنت صفویه نسبت داده اند.
امروزه کلیسای سنت استپانوس یکی از کلیساهای مورد علاقه و مقدس مسیحیان جهان به شمار می رود که هرساله بویژه تیرماه تعداد بسیاری از مسیحیان از اقصی نقاط جهان برای انجام آیین ویژه در این محل حضور می یابند.
بنای کلیسای سنت استپانوس از سه قسمت اصلی برج ناقوس، نمازخانه و اجاق دانیال تشکیل شده که هرکدام گواه تاریخ این سرزمین است.
حجاری پایه ها و طاق نماها و تزیینات طاق سر به قدری بدیع است که بی شک از شاهکارهای هنری حجاری ایران به حساب می آید.
کتیبه ای از سنگ به خط نستعلیق بر بالای درب ورودی و زیر طاق مدخل کلیسا به چشم می خورد که تاریخ آن به سال 1245 قمری اشاره دارد.
متن کتیبه توسط عباس میرزا نایب السلطنه فرزند فتحعلی شاه از محب علی بیگ نخجوانی خریداری شده و وقف کلیسا شده است.
فضای داخل کلیسا به صورت صلیب و از سه قسمت شامل ایوان، نمازخانه و محراب تشکیل شده و شیوه های نقاشی های مذهبی در قرون 16 و 17 میلادی بر آن نقش دارد.
صدها سنگ نبشته به زبان ارمنی در داخل و خارج کلیسا نصب شده که با ترجمه آنها به زبان فارسی می توان به نام کلیسا، معمار، تاریخ بنای کلیسا و حتی بخش هایی از تاریخ اقوامی که در این سرزمین می زیستند پی برد.
در سال های اخیر فعالیت های بسیاری برای مرمت این بنا انجام شده که از آن جمله می توان به تعمیر و نصب ناقوس کلیسا و مرمت و بهسازی راه ارتباطی توسط سازمان منطقه آزاد ارس در سال گذشته اشاره کرد.
در کنار این اثر تاریخی که در سال های گذشته در فهرست آثار یونسکو ثبت جهانی شده، اماکن مذهبی و گردشگری همانند برج دوزال، حمام تاریخی کردشت، روستای اشتبین، امامزاده سید محمد آقا نوجه مهر و آبشار تاریخی آسیاب خود نمایی کرده و هر ساله میزبان خیل عظیم گردشگر داخلی و خارجی است.
شهرستان جلفا در فاصله 146 کیلومتری تبریز مرکز آذربایجان شرقی واقع شده و از طریق رودخانه مرزی ارس با جمهوری خود مختار نخجوان و جمهوری ارمنستان مرز آبی مشترک دارد.