میترا یزدچی -صنعت گردشگری را مي‌توان به جدالي برای کسب سهم بیشتر از بازاری بزرگ و پررقیب توصيف كرد؛ بازاری که برنده آن، یک تیر را به چند نشان می‌زند و در چند جبهه پیروز می‌شود.
یکی از انواع گردشگری که طرفداران خاص خود را دارد و روز به روز هم بر تعداد آنها افزوده می‌شود، گردشگری دریایی است. همه کشورهایی که از ساحل برخوردارند، از اين قابليت خود به خوبي بهره‌برداری مي‌كنند.
پيش‌بيني‌ها حاكي از آن است كه تمايل گردشگران به مسافرت با كشتي‌هاي كروز در سال 2011 نسبت به سال گذشته افزايشي 7 درصدي خواهد داشت. به عبارت ديگر، تا پايان امسال جمعيتي حدود 16 ميليون نفر با اين وسيله مسافرت خواهند كرد. یکی از دلایل این امر، کاهش هزینه‌های گردشگری دریایی است چرا که سازمان‌هاي مسافرتي دريايي در سال گذشته، به منظور مقابله با بحران اقتصادي، هزينه‌هاي مسافرتي (تعرفه‌هاي) خود را كاهش دادند.
با اين اقدام، مسافراني كه در شرايط معمولي از اين بخش استفاده نمي‌كردند، با كشتي‌هاي كروز به تعطيلات رفتند. حالا ديگر مسافرت دريايي با اين كشتي‌ها مختص ثروتمندان نيست و همه گردشگران، از طبقات مختلف اجتماعي، امكان مسافرت‌هاي اين‌چنيني را دارند.
کشور ما نیز با توجه به این‌که از سمت شمال، جنوب و غرب خود به دريا دسترسی دارد، تاکنون در این زمينه اقداماتی انجام داده که مورد استقبال گردشگران هم قرار گرفته است. از جمله آنها، تشكيل كارگروه گردشگری دریایی با همت اتحادیه مالکان کشتی ایران است. به همين بهانه با «كاپيتان سميعي»، دبیرکل اتحادیه مالکان کشتی ایران، به گفت‌وگو نشستيم كه شرح آن را مي‌خوانيد.
چه شد كه كارگروه گردشگري دريايي را راه‌اندازي كرديد؟
با توجه به وجود قابلیت‌های گردشگری دریایی در كشورمان، اتحاديه مالكان كشتي ايران اين كارگروه را با اعضايي كه در این حوزه از گردشگري فعاليت داشتند، تشكيل داد. یکی از مهم‌ترین اهداف كارگروه مذكور هم این است كه فرهنگ استفاده از دريا و در کنار آن، گردشگري دريايي را جا بيندازد. كشور ما بيش از 5 هزار كيلومتر مرز دريايي دارد ولي متاسفانه بسيار كم استفاده از آن استفاده مي‌شود. براي مثال، ما در حال حاضر مارینا نداريم. يعني بنده، به عنوان یک ایرانی، اگر يك كشتي خصوصی داشته باشم، نمي‌دانم كه آن را كجا بايد بگذارم.
مارينا چيست؟
مارينا به بنادري مي‌گويند كه كشتي‌هاي تفريحي و خصوصي مي‌توانند در آنها پهلو بگيرند.
پس در همين زمينه شروع به فعاليت كرديد؟
نه فقط درمورد مارينا، بلكه در زمينه گردشگري دريايي شروع به كار كرديم چرا كه اعضاي اين كارگروه عموما با اين مقوله مرتبط و داراي شناورهاي دریایی هستند.
تاکنون در مناطق آزاد كيش، قشم، انزلي و ... كارهايي انجام شده است اما کافی نیست. كشور ما بايد بتواند از امكانات دريايي خودش كمال استفاده را داشته باشد. مردم ما هم بايد با فرهنگ گردشگري دريايي آشنا شوند و بدانند كه در كنار دريا از چه جاهايي مي‌توانند بهترین و بیشترین بهره را ببرند. مثلا صدای امواج دریا برای انسان هم‌چون موسیقی آرام‌بخش است. با نوشيدن چاي يا قهوه در رستوراني دريايي كه بتوان با قايق يا اسكله به آن دسترسي داشت، لذت در كنار دريا بودن به خوبي حس مي‌شود.
متاسفانه کشور ما در حال حاضر از اين امكانات بهره چنداني ندارد. درست است كه در كوتاه‌ترين تعطيلات سال هم مردم به شهرهاي ساحلي سفر مي‌كنند، اما واقعيت اين است كه آنها از دريا استفاده نمي‌كنند، بلکه نهایتا در خانه‌هایی محصور و ویلایی به استراحت مي‌پردازند و گاهي هم به ساحل مي‌روند. ضمن اينكه با وجود تاکید دولت بر آزادسازی سواحل شمالي کشور، بيشتر آن در اختيار بخش‌هاي دولتي يا مالكان خصوصي است.
برای اجرایی کردن اهدافي كه ذكر كرديد، چه برنامه‌ای دارید؟
كارگروه گردشگري دريايي و اتحاديه مالكان کشتی درصدد جذب سرمايه‌گذار هستند تا روزی برسد که در همه راه‌های آبی کشور، شناورهاي دریایی با ايمني كامل در دسترس مردم باشد.
هم‌چنين به پيشنهاد اعضاي كارگروه قرار است همايشي برگزار شود كه کارهای اوليه‌اش انجام شده است. البته اين‌طور نيست كه ما فقط به دنبال برگزاري همايش باشيم. اما اميدواريم برگزاري آن به نحو مطلوبی صورت بگيرد. سازمان‌هاي دولتي اگر پيشنهادي را در این زمينه دارند، می‌توانند با اتحاديه در ميان بگذارند. ما هم با کمال میل آن را بررسی می‌کنیم.
خوشبختانه نمايندگانی از بيشتر سازمان‌هاي دولتي مانند سازمان بنادر و دريانوردي، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مناطق آزاد و ديگر سازمان‌های مرتبط با دریا جزو اعضاي اصلي اين كارگروه هستند. درست است كه هسته آن در اتحاديه تشكيل شده اما به دنبال اين هستيم كه بزرگان و کسانی كه در حوزه گردشگری دریایی دستي بر آتش دارند، در این مجموعه حضور داشته باشند و ما را پشتيباني كنند.
رونق گرفتن این نوع از گردشگری می‌تواند هم برای کشور اشتغالزایی داشته باشد و هم گردشگری را رونق دهد. علاوه بر این، مي‌تواند سرمايه‌گذاران ایرانی را كه اموالشان در جاهاي ديگري سرگردان است، متمركز و به این بخش جذب کند.
من به عنوان كسي كه سابقه فعالیت بسياري در گردشگری دریایی دارد و سالیان سال است که راهنماي گردشگران دريايي است، مطمئنم رونق این نوع از گردشگری برای کشور ما سود سرشاری به همراه خواهد داشت.
امیدوارم روزي برسد كه ما هم کشتی‌های بزرگ و مجهز كروز داشته باشيم و بتوانيم كارهايي در سطح استانداردهای بین‌المللی انجام دهيم. هم‌چنين كشورهايي را كه به راه‌های آبی دسترسی ندارند، مثل بسياري از كشورهاي آسياي ميانه، به دریاهای ایران جذب كنيم.
شايد يكي از مشكلات موجود اين باشد كه ما هنوز تعريف گردشگري دريايي را نمي‌دانيم. نظر شما چيست؟
بله، گردشگری دریایی هنوز تعريف جامعي در كشور ما ندارد در حالی که اين مقوله از انواع زيادي برخوردار است.
«پاتايا» يك مقصد گردشگري معروف است. در آنجا گردشگران سوار يك سري قايق با كفِ شيشه‌اي مي‌شوند و از اين طريق مرجان‌هاي دريايي را مي‌بينند و لذت مي‌برند. در برخی از قسمت‌های این منطقه، گردشگران علاوه بر آموزش غواصي، براي راندن قايق‌هاي بادبانی هم آموزش مي‌بینند. كساني كه حتی فقط یک هفته براي تفريح به پاتايا مي‌روند، مي‌توانند از آموزش 3-2 روزه در اين حوزه هم بهره‌مند شوند.
مناطق آزاد ما مثل كيش، قشم، انزلی و ... می‌توانند برای گردشگران جت‌اسكي، موج‌سواری، پلاژهای ساحلی و .... بگذارند. وجود كلوپ‌هاي غواصي در همين جزيره كيش هم يك نوع گردشگري دريايي است؛ يا سفر با کشتی‌های کروز كه امكانات رفاهی بسياري دارند. همه این موارد جزو گردشگری دریایی محسوب می‌شوند. پس نمي‌توان آن را در قالب يك جمله تعريف كرد.
در حال حاضر اغلب مناطق آزاد اين امكانات دريايي را دارند. آیا اقدامي براي استفاده از این ظرفیت‌ها در دست اجرا دارید؟
كارگروه گردشگری دریایی براي همين منظور ایجاد شده است. ما درصدد هستيم همه كساني را كه با این موضوع در ارتباطند برای بهره‌وری از این ظرفیت‌ها دعوت به همكاري و از پيشنهادهاي‌شان استفاده كنيم. اگر اين كار انجام شود، برای همه ما خوب خواهد بود.
یک مجموعه يا يك نفر كه به‌تنهايي نمي‌تواند كاري پيش ببرد. همه بايد دست به دست هم بدهيم و كمك كنيم كه این برنامه‌ها اجرایی شود. البته متولي امر گردشگري سازمان ميراث فرهنگي است. اگر اين سازمان همت كند و دريا را بشناسد، طبيعتا در اين زمينه خیلی موثر خواهد بود.
خوشبختانه نماينده‌اي تام‌الاختيار از طرف ميراث فرهنگي به کارگروه گردشگري معرفي شده است. او در جلسات اين كارگروه به طور مرتب حضور پيدا مي‌كند و از نظرات ايشان استفاده مي‌كنيم.
به خصوص برای سرمايه‌گذاري در خريد كشتي، ايجاد امكانات و برنامه‌هاي سازنده گردشگري به همكاري دولت بسيار نياز است. دولت بايد با کسانی را که می‌خواهند به این حوزه وارد شوند، مساعدت کند تا هم گردشگری دریایی کشور رونق بگیرد و هم کارگروه ما در ادامه کارش مصمم شود.
202