رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی سیستان و بلوچستان گفت: منطقه مکران دارای قطب توسعه جاسک، منطقه آزاد تجاری چابهار و اسکله‌هایی با ظرفیت ایجاد مناطق صنعتی و حمل و نقل بوده که توسعه آن بدون مشارکت اجتماعات محلی، اجتماعی، فرهنگی و استراتژیک به پایداری لازم نمی‌رسد.
به گزارش فرینا، مهرداد عرب در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: سواحل مکران از ظرفیت‌های بی‌نظیری در تجارت فرا منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار بوده که برای تحول آن باید ایجاد و تکمیل زیرساخت‌ها، الزام توسعه و جمعیت‌پذیری سکونتگاه‌های ساحلی و متنوع‌سازی و رونق‌بخشی اقتصاد دریا پایه در اولویت قرار گیرد.
عرب افزود: مکران، از نظر تاریخی سرزمینی ساحلی در جنوب شرقی ایران و جنوب غربی پاکستان بوده که در طول دریای عمان از راس الکوه در غرب جاسک تا جنوب شرقی ایالت بلوچستان در پاکستان گسترده است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های سواحل مکران بیان کرد: از مهمترین ظرفیت‌های این منطقه می‌توان به وجود سواحل دریای عمان به عنوان آلترناتیوی فراتر از سواحل خلیج فارس، امکان ایجاد ظرفیت‌های پایانه‌ای و فروش نفت، وجود منابع معدنی و انرژی خورشیدی، تجارت فرا منطقه‌ای و بین‌المللی با سطوح ملی، منطقه‌ای و با تاکید بر کشورهای آسیای میانه و ارتباط مستقیم با آب‌های آزاد از طریق سواحل دریای عمان اشاره کرد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان افزود: این سواحل از ظرفیت‌های متمایز ساحلی برای گردشگری بویژه در حد فاصل چابهار تا بندر گوادر، ظرفیت‌های گسترده شیلات در سواحل و دریای عمان، زمینه‌های توسعه کشاورزی بویژه در زرآباد به عنوان ظرفیت توسعه محلی، امکان ارتباط زمینی بین جاسک، چابهار و بندرگوادر، وجود شبکه حمل و نقل سه‌گانه دریایی، هوایی و زمینی در منطقه جایگاه بی‌نظیر این منطقه به دلیل قرارگیری بخش اعظمی از کریدور شمال ـ جنوب در خاک جمهوری اسلامی ایران که مهمترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا بوده از دیگر مزیت‌های این سواحل محسوب می‌شود.
عرب، با اشاره به اینکه ایجاد خط ترانزیت در این کریدور، در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا ۴۰ درصد و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد مقرون به صرفه خواهد بود گفت: نزدیکترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه به آب‌های آزاد و توسعه و ارتقا ضریب امنیتی نواحی شرق کشور را از دیگر قابلیت‌های این منطقه ساحلی است.
اهمیت توسعه منطقه ساحلی مکران
وی با اشاره به ضرورت و اهمیت توسعه منطقه ساحلی مکران بیان کرد: براساس نظریه کارشناسان برنامه‌ریزی و مطالعات سند توسعه سواحل مکران پنج اصل به عنوان دیدگاه‌های نظری پشتیبان رویکرد توسعه فضایی منطقه ساحلی مکران مطرح بوده که زمینه‌های تحقق آن نیز وجود دارد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: عدالت و مساوات در بهره‌برداری از منابع در طول نسل‌های حاضر، تعامل و یکپارچگی نیازهای توسعه‌ای و حفاظت از محیط زیست از زمینه‌های تحقق اصول توسعه پایدار محسوب می‌شود.
عرب بیان کرد: اصول توسعه فضایی دریا محور نیز شامل برقراری تعادل بین اهداف کلان و خرد اقتصادی، اجتماعی، اکولوژیکی و فرهنگی، تدوین سناریوهای مرتبط با نحوه استفاده از اراضی در آینده و ارزیابی اثرات انباشتی بالقوه، توجه به درآمدهای بلندمدت، راهبردی و آینده‌نگر، مدیریت مبتنی بر اکوسیستم، شناسایی اهداف کلان و خرد، یکپارچگی بخش‌های اقتصادی و مشارکت می‌شود.
وی با اشاره به اصول منطقه‌گرایی بنادر گفت: منطقه‌گرایی مبتنی بر پسکرانه، مبتنی بر پیشکرانه، توسعه آب‌های بندری منطقه‌ای، یکپارچگی افقی و عمودی بنادر از جمله زمینه‌های تحقق این اصول بوده همچنین برای تحقق اصول آمایش دفاعی زمینه‌های تامین امنیت ملی، فراتر از ابزارهای نظامی و قابلیت‌های جنگاورانه و رشد اقتصادی از طریق ایجاد حداقل استانداردهای رفاه ملی، باید مد نظر باشد.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان تاکید کرد: به منظور تحقق اصول توسعه شبه برون‌زا، پیروی از الگوی ریخت‌شناسی نظام مراکز چند گرهی با برتری نسبی حوزه چابهار – کنارک و نظام ارتباطات شبکه‌ای با اولویت یکسان پیوندهای درون و برون منطقه‌ای حتما باید مدنظر باشد.
عرب با اشاره به رویکرد کلان توسعه فضایی منطقه ساحلی مکران بیان کرد: این رویکرد در واقع فصل مشترک توسعه برون‌زا و توسعه درون‌زا بوده بنابراین منطقه ساحلی مکران یک توسعه شبه برون‌زا با مصادیقی شامل استفاده توامان از سرمایه‌های درونی و بیرونی، توجه به نهادهای شبکه‌ای و تاکید بر درآمد و اشتغال پایدار و استفاده از منابع حاصل از رشد اقتصادی در توسعه داخل منطقه خواهد بود.
وی با اشاره به منشور توسعه فضایی منطقه ساحلی مکران و اینکه ایجاد واحدها و پروژه‌های بزرگ صنعتی و تجاری بدون مشارکت مردم محلی می‌تواند به بروز مشکلات اجتماعی، فقر و نابرابری منتهی شود گفت: توسعه اجتماعات محلی از طریق آموزش‌های پایه و فنی و حرفه‌ای و همچنین بالا بردن سطح آموزش عالی می‌تواند میزان مشارکت جویی جامعه مدنی را در توسعه آینده منطقه افزایش دهد.
اهداف توسعه منطقه ساحلی مکران
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان گفت: براساس مطالعات مشاور توسعه فضایی پایدار، یکپارچه و تاب‌آور در برابر تنش‌های محیطی و قلمرویی، اقتصاد سبز، متنوع و پایدار دریا محور مبتنی بر جذب سرمایه‌های بیرونی و درونی، شبکه‌های عملکردی ـ کالبدی و اتصال با فضای سرزمینی و فرا سرزمینی، حکمروایی انسجام بخش و یکپارچه منطقه‌ی در راستای ماموریت‌های محلی، ملی و فراملی، رقابت‌پذیری ارتقا یافته سرزمینی و فرا سرزمینی، کاهش فقر درآمدی، تشخص و خود آگاهی بهبود یافته منطقه‌ی از اهداف مهم منطقه ساحلی مکران است.
عرب با اشاره به خروجی‌های اصلی مطالعات طرح توسعه سواحل مکران بیان کرد: تعیین محدوده جغرافیایی توسعه سواحل مکران در ۲ محدوده راهبردی و عملیاتی، جمعیت قابل استقرار در سواحل مکران براساس اقدامات پیش‌بینی شده دستگاه‌های اجرایی و نیازهای توسعه‌ای منطقه حدود یک میلیون نفر به اضافه جمعیت موجود و تعیین حوزه‌های هم پیوند را شامل می‌شود که در پهنه سرزمین سواحل مستقر خواهند شد.
وی تصریح کرد: خوش‌بینی به ایجاد گشایش سیاسی در روابط و تعاملات کشور با جهان در آینده نزدیک، پذیرش جامعه محلی برای هم راستایی با تحولات و فرآیندهای توسعه پیش‌بینی شده، وجود یا امکان تامین نیروی انسانی متخصص و نیز سرمایه‌های مالی لازم برای پیاده‌سازی برنامه‌های توسعه و امکان غلبه بر تفرق‌ها و یکپارچه‌سازی و مدیریت هماهنگ دستگاه‌های اجرایی در نظام برنامه‌ریزی جزیره‌ای کشور در طرح توسعه سواحل مکران دیده شده است.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی سیستان و بلوچستان افزود: به طور کلی می‌توان سه فاز توسعه شامل محرومیت‌زدایی از منطقه و توانمندسازی جوامع محلی، آماده‌سازی منطقه برای ایفای نقش در سطح ملی و فراهم‌سازی زمینه‌های نقش‌آفرینی به عنوان‌های بین‌المللی ترانزیتی را درباره این منطقه لحاظ کرد.
عرب، با اشاره به نظرات کارشناسان حوزه برنامه‌ریزی و آمایش از مهمترین جهت‌گیری‌های پیشنهادی برای تحقق توسعه فاز یک و ۲ گفت: حساسیت‌زدایی از جامعه محلی درخصوص مداخلات گسترده سطح ملی و خطر برهم خوردن نظم اجتماعی و فرهنگی، مشارکت‌دهی واقعی جامعه محلی و جلب همراهی و همدلی آنان در فرآیندهای توسعه، تاکید بر توسعه و تقویت آموزش و ارائه خدمات اجتماعی، تأمین زیرساخت‌های اولیه لازم، فراهم‌سازی زمینه‌ها و امکانات ارتقا زیست‌پذیری سکونتگاه‌های منطقه به ویژه در قلمروهای ساحلی و نگرش یکپارچه به محدوده عملیاتی و پسکرانه‌های منطقه در هر ۲ استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان از جمله مهمترین جهت‌گیری‌های پیشنهادی برای تحقق توسعه فاز یک و ۲ مکران است.
وی خاطرنشان کرد: به منظور تحول در توسعه منطقه مکران، باید ابتدا بر تفرقه‌های مدیریتی غلبه کرد و سپس با ایجاد زیرساخت‌های لازم از سوی متولیان امر زمینه حضور جمعیت را فراهم و پس از آن به رونق اقتصاد و اقدامات نرم‌افزاری و توسعه‌ایی اندیشید.