تسهیل سرمایه‌گذاری و دریافت معافیت‌های گوناگون یکی از بزرگترین دغدغه‌های سرمایه‌داران برای ورود به بخش سرمایه‌گذاری است. علاوه بر این زمانی که بحث صنایع انرژی‌بر و صادرات و واردات مطرح می‌شود، مشکلات این بخش بیشتر خود را نشان می‌دهد.
براین اساس در سال‌های گذشته تلاش شد با راه‌اندازی مناطق ویژه اقتصادی بخش نخست مشکلات برطرف شود اما مسائلی که به حوزه صنایع انرژی‌بر مرتبط می‌شود، همچنان پابرجاست. از سال 84 با هدف رفع این مشکل طرح‌ریزی‌های مورد نیاز برای راه‌اندازی منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان انجام شد.
صنایع انرژی‌بر به گروهی از صنایع اطلاق می‌شود که سهم انرژی مصرفی آنها در هزینه‌های تمام‌شده محصول، نسبت به دیگر عوامل تولید از قبیل مواد اولیه، نیروی کار و... در مقایسه با صنایع دیگر بالا است و این عامل نقش تعیین‌کننده‌ای در نرخ نهایی محصول دارد. صنایع انرژی‌بر بیشتر صنایع سرمایه‌ای و واسطه‌ای هستند و به‌عنوان صنایع بالادستی می‌توانند زنجیره‌ای از صنایع پایین‌دستی را در ایران و منطقه خاورمیانه گسترش دهند. خبرنگار با هدف بررسی بیشتر فعالیت‌های انجام شده در منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان با حسن شاهرخی، مدیرعامل این منطقه ویژه اقتصادی به گفت‌وگو نشست.
روند شکل‌گیری منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان چگونه بود؟
منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان براساس سیاست‌ها و اسناد بالادستی ایران در سال 1384 راه‌اندازی شد. پس از مطالعات در سال 1388 مصوبات لازم را از هیات وزیران و مجلس شورای اسلامی دریافت کرد. براین اساس قانون تشکیل منطقه ویژه اقتصادی پارسیان به‌وجود آمد.
از سال 1389 به بعد اقداماتی که به شناسایی زمین مربوط می‌شد، به مرحله اجرا رسید و به‌اصطلاح فنس‌کشی شد. پس از این اقدامات ایمیدرو به‌عنوان سازمان مسئول این منطقه در نظر گرفته شد و این موضوع باعث شد توجه به این منطقه بیش از گذشته شود.
پروژه‌های بزرگ به‌طور معمول فاز‌بندی می‌شوند. منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان دارای چند فاز بوده و اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
یک منطقه ویژه اقتصادی از 4 ضلع تشکیل می‌شود که یک ضلع آن مطالعات است. باید در نظر داشت که منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان یک کلانشهر است که اجزای کار در آن باید به‌درستی و دقیق تعریف شود.
ضلع بعدی به دریافت مجوزهای لازم مربوط می‌شود. منطقه ویژه به این معنا است که می‌خواهیم یک پهنه را از سرزمین مادری جدا کنیم و برای آن تسهیلات و مجوزهایی را در نظر بگیریم که کار و فعالیت را برای سرمایه‌گذاران راحت‌تر از دیگر بخش‌های کشور کند. بر این اساس مناطق ویژه دارای برخی شرایط ویژه برای سرمایه‌گذاری هستند. این موضوع باعث می‌شود سازمان مسئول وارد این حوزه شود تا مجوزهای لازم را در نظر بگیرد.
این بخش باتوجه به مشکلاتی که درزمینه بروکراسی وجود دارد، سختی‌هایی را تحمیل می‌کند اما در نهایت باعث می‌شود سرمایه‌گذاری در مناطق ویژه راحت‌تر باشد، به همین دلیل باید مجوزها را دریافت کرد که خوشبختانه در این کار موفق بودیم.
ضلع بعدی به زیرساخت‌ها مربوط می‌شود. سرمایه‌گذار باید بداند که در مناطق ویژه چه زیرساخت‌هایی وجود دارد. تامین زیرساخت برعهده سازمان مسئول است و سرمایه‌گذار در این مناطق از زیرساخت‌های موجود استفاده می‌کند.
باید در نظر داشت که زیرساخت شامل دو وجه می‌شود؛ نخست باید زیرساخت بخش ساخت تامین شود و در گام بعد باید زیرساخت بخش بهره‌برداری به مجموعه اضافه شود. در مرحله ساخت سرمایه‌گذار نیاز به 3 زیرساخت در این منطقه دارد که این زیرساخت‌ها شامل آب، برق و جاده می‌شود. خوشبختانه اکنون زیرساخت‌های مرحله ساخت در منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان تامین شده و زیرساخت‌های بهره‌برداری هم در حال کامل شدن است.
در حوزه برق و آب پیمانکاران در حال فعالیت هستند. در حوزه جاده نیز تاکنون حدود 20 کیلومتر جاده ساخته شده و جاده‌های دیگر هم به فراخور موضوع در حال ساخت هستند. اکنون اگر سرمایه‌گذار وارد شود در حوزه آب، برق و جاده با مشکلی روبه‌رو نخواهد بود اما طبیعی است که تمام اهداف ما هنوز محقق نشده و در حال کامل شدن است. با این حال سرمایه‌گذاران برای ورود به مرحله ساخت هیچ مشکلی ندارند.
ضلع آخر مناطق ویژه را سرمایه‌گذار تشکیل می‌دهد. اگر سرمایه‌گذار نیاید، در واقع انگار فعالیتی انجام نشده است. یکی از افرادی که کمک بسیاری کرد تا این منطقه راه‌اندازی شود، شخص رئیس هیات عامل ایمیدرو بود. مهدی کرباسیان در این پروژه علاوه بر نقش فرادست پروژه نقش مشاور را هم داشت و فعالیت‌های بسیاری انجام داد تا منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان به‌درستی شکل بگیرد. باتوجه به حمایت‌هایی که تاکنون وجود داشته 3 ضلع از این 4 ضلع به‌درستی تشکیل شده است. اکنون در انتظار حضور سرمایه‌گذاران هستیم و آماده‌ایم تا کار را با سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و خارجی آغاز کنیم.
ریسک سرمایه‌گذاری در ایران به‌دلیل شرایط سیاسی و برخی نوسان‌های اقتصادی بالا است. برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در این منطقه چه فعالیت‌هایی انجام شده است؟
سرمایه‌گذاری در ایران به‌دلیل شرایط جهانی دچار مشکلاتی شده است. با این حال زمینه برای حضور سرمایه‌گذاران در این منطقه هر روز آماده‌تر می‌شود. این چهارضلعی زمانی که بسته شود، 60هزار شغل مستقیم ایجاد خواهد شد. علاوه بر این آثار بسیاری در حوزه توسعه، رشد اقتصادی و رشد صنعتی خواهد داشت.
در بسیاری از موارد به اشتباه تصور می‌شود که یک صنعتگر فقط به تولید فکر می‌کند اما این‌طور نیست. تولید برای ما یک هدف واسطه است. در چشم‌انداز این فعالیت موضوعاتی فراتر از تولید در نظر گرفته شده که با رشد منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان حاصل خواهد شد.
پروژه‌ای مانند پارسیان اهدافی فراملی دارند. ایران به‌عنوان کشور دارنده بیشترین ذخایر هیدروکربنی جهان مسئولیت دارد که این مواد خام را تبدیل به محصولات قابل استفاده کند. اثر محصولات پتروشیمی امروز در تمام ابعاد زندگی بشر دیده می‌شود و ایران در این زمینه یک وظیفه جهانی دارد. منطقه ویژه پارسیان دارای معافیت گمرکی، معافیت مالیاتی و به طور خاص بندر است. بندر این منطقه ویژه مجوز مرز دارد و صادرات و واردات در آن به‌راحتی انجام خواهد شد. یکی از مشکلاتی که سرمایه‌گذاران دارند این است که کالای وارداتی برای ثبت سفارش در سامانه گمرک و بانک مرکزی باید دارای مجوز رفع تعهد ارزی باشد؛ در غیر این صورت بانک مرکزی برگ سبز گمرک را تایید نمی‌کند. منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژی‌بر پارسیان این مجوز را دارد که فعالیت اقتصادی را در شرایط کنونی تسهیل می‌کند.
منبع: روزنامه گسترش صمت