منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌فارس یکی از منحصر به فردترین مناطق ویژه کشور به ویژه برای صنایع معدنی، فلزی و پتروشیمی به‌شمار می‌رود. در این منطقه تلاش شده تا با تکمیل زیرساخت‌ها و اعمال مشوق‌های گوناگون زمینه جذب هرچه بیشتری سرمایه فراهم شود. تاجایی که این منطقه را می‌توان یکی از قطب‌های صنعتی کشور دانست. بر همین اساس پایگاه خبری تحلیلی فلزات آنلاین با هدف بررسی امکانات این منطقه برای صاحبان سرمایه با مدیرعامل آن به گفت‌وگو نشسته است. حسن خلج طهرانی از طرح‌های توسعه این منطقه و تلاش برای آماده شدن این منطقه در چشم‌انداز 1404 می‌گوید.
منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس، چه مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌گذار داخلی فراهم می‌کند؟
فعالیت در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس، مزیت‌های متعددی برای صاحبان سرمایه به همراه دارد. نخست آن‌که این فعالان اقتصادی و صنعتی از انواع معافیت‌های مالیاتی و معافیت‌هایی ورود و خروج محصول برخوردار می‌شوند. در درجه دوم آن‌که، این منطقه به بسیاری از معادن بزرگ کشور همچون گل‌گهر، چادرملو و سنگ آهن مرکزی دسترسی نزدیکی دارد. این دسترسی نزدیک، برای واحدهایی که از سنگ آهن به‌عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند، مزیت محسوب می‌شود.
همجواری با آب‌های آزاد و همجواری با خلیج فارس و تنگه هرمز، نزدیکی به بازارهای هدف، دسترسی به کریدور شمال و جنوب و آسیای میانه با قفقاز، نزدیکی به فرودگاه بین‌المللی بندرعباس، سهولت دسترسی به معادن کشور، استقرار گمرک اختصاصی مجهز به سامانه جهانی، را باید از دیگر مزیت‌های حضور دراین منطقه برشمرد.
مجاورت با آب‌های آزاد، چالش‌های تامین آب را مرتفع می‌کند. وجود اسکله مکانیزه تخلیه و بارگیری و اسکله نفتی از دیگر مواردی محسوب می‌شود که، فعالان عرصه صنایع معدنی را به حضور و فعالیت در این منطقه ترغیب می‌کند. شرکت‌های پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی نیز از اسکله نفتی منطقه استفاده می‌کنند. چرا که آبخور اسکله به گونه‌ای است که کشتی‌های 100 هزار تنی هم امکان پهلوگیری در این بندر را دارند. دسترسی به خط راه آهن سراسری از دیگر نقاط قوت فعالیت در این منطقه به‌شمار می‌رود. سیستم مکانیزه تخلیه و بارگیری مواد معدنی، عملیات تخلیه و بارگیری را آسان می‌کند. از دیگر اقدامات انجام گرفته در این منطقه می‌توان به راه‌اندازی مجدد سیستم توزین واگن برگردان با ظرفیت تخلیه 6 میلیون تن اشاره کرد. علاوه بر این، نوار نقاله‌ها و خطوط ریلی بازسازی شدند، یکی از واگن بردان‌ها از مدار خارج شد و تعمیرات اساسی پس از 20 سال روی آن انجام گرفت. برای بازسازی واگن بردان دوم هم برنامه‌هایی اصلاحی در دست اقدام است و توسعه سیستم ریلی از دیگر اقداماتی است که در منطقه ویژه مورد توجه گرفته و همچنان ادامه دارد.
چه چالش‌هایی در مسیر توسعه منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس وجود دارد؟
اگر دولت به منطقه ویژه تحت نظارت‌های خاصی معافیت مالیاتی بدهد، می‌توان از درآمد ناشی از آن را برای توسعه زیرساخت‌ها استفاده کرد و درنتیجه سرمایه‌گذاران بیشتری جذب منطقه می‌شوند.
درآمد منطقه ویژه از محل گواهی تولید است که شرکت‌های فعال در این منطقه پرداخت می‌کنند. این گواهی تولید برای هر محصول متفاوت است و توسط دولت تعیین می‌شود و به مصرف هزینه‌های جاری شامل حقوق دستمزد و ... می‌رسد. در این منطقه حدود هفتصد نفر نیروی ثابت فعالیت می‌کنند که به‌طور مستقیم با منطقه ویژه قرارداد دارند و مابقی نیروهای پیمانکاری هستند. اگر مطابق با برنامه توسعه در افق 1404، پروژه‌های این منطقه فعال شوند، درمجموع تا 30 هزار موقعیت شغلی ایجاد خواهد شد.
اقدامات انجام گرفته در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس را در حوزه زیرساخت و جذب سرمایه چطور ارزیابی می‌کنید؟
طی سال‌های گذشته، تلاش قابل توجهی برای تکمیل امکانات زیرساختی در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس، انجام شده و شرکت‌های مستقر در این منطقه از این امکانات استفاده کرده‌اند. از جمله مهمترین این خدمات می‌توان به احداث دستگاه آب شیرین کن نورویژه اشاره کرد. آب شیرین کن فولاد کاوه جنوب نیز از دیگر پروژه‌های اجرا شده در این منطقه بود. پست برق شهید لشگری برای تامین برق مورد نیاز منطقه احداث و مورد استفاده قرار می‌گرفت. علاوه بر این، شرکت‌های منطقه برای تامین گاز مورد نیاز خود از خطوط گاز سراسری استفاده می‌کردند. همچنین باید تاکید کرد که مدیران قبلی تلاش قابل توجهی درخصوص ایجاد محیط مناسب فعالیت و فضاسازی انجام داده بودند. اسکله منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس از سال‌ها پیش احداث شده بود و مورد استفاده قرار می‌گرفت.
همچنین منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس زیرساختهای برق، آب و گاز مورد نیاز تولیدکنندگان واقع در منطقه را دارا می‌باشد. ازجمله اقدامات منطقه ویژه در تامین زیرساخت‌ها عبارتند از:
زیر ساختهای تامین آب :
آب شیرین کن فولاد هرمزگان به ظرفیت 30000 متر مکعب در روز
آب شیرین کن نور ویژه به ظرفیت 3000متر مکعب در روز
آب شیرین کن منطقه به ظرفیت 1800 متر مکعب در روز
آب شیرین کن فولاد کاوه جنوب با ظرفیت 15 هزار متر مکعب قابل افزایش تا 55 هزار متر مکعب در روز
دو طرح جدید احداث آب شیرین کن با ظرفیت 100 هزار متر مکعب در روز
زیر ساختهای تامین برق :
پست برق گنو با ظرفیت 600 مگاوات و 30 کیلومتر خطوط انتقال برق
پست برق 230/400 کیلوولت شهید لشکری با ظرفیت 1000 مگا وات
نیروگاه هرمز با ظرفیت 235 مگاوات
طرح نیروگاه نما با ظرفیت 500 مگاوات
زیرساختهای تامین گاز:
شبکه 22 اینچ سرخون به نیروگاه بندرعباس در محوطه شمالی منطقه
شبکه 8 اینچ سرخون در امتداد خط راه آهن برای انتقال میعانات گازی
شبکه 12 اینچ گورزین قشم به نیروگاه بندرعباس از غرب محوطه شمالی
اجرای شبکه گازرسانی زمینهای سایت توسعه
در طول مدت زمان مدیریت جنابعالی، چه اقداماتی در این منطقه اجرایی شد و چه برنامه‌هایی را برای تامین نیاز منطقه در آینده در دستور کار دارید؟
طی دوره اخیر تلاش شد تا از پتانسیل‌های این منطقه و همچنین از توان نیروی انسانی فعال آن، بهره گرفته شود. اقدامات متعددی نیز برای تحقق اهداف تولیدی، صادراتی و وارداتی کشور در افق 1404 در حال انجام است.
این منطقه با وسعت 4500 هکتار در 4 سایت جنوبی ،میانی، شمالی و توسعه احداث شده است که 2000 هکتار آن عملیاتی و شرکت‌های سرمایه‌گذار در حال اجرا یا بهره برداری طرح های مورد نظر خود هستند. 2500 هکتار دیگر در حال آماده سازی زیرساخت‌ها است.
برای تامین آب مورد نیاز شرکت‌ها و بخش توسعه پروژه آب‌شیرین کن 100 هزار متر مکعبی در روز با استفاده از پساپ شهر عباس در 4 فاز تعریف شده است. در هر فاز این پروژه، 25 هزار متر مکعب آب در طول یک روز شیرین می‌شود. گفتنی است، با راه‌اندازی فاز نخست این دستگاه، نیاز فعلی منطقه تامین می‌شود. در حال حاضر، شرکتی متعلق به بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این پروژه اعلام آمادگی کرده، اقدامات اولیه برای اجرای آن انجام گرفته و مجوزهای محیط زیست اخذ شده. استانداری نیز در این طرح به منطقه کمک می‌کند و درنتیجه دغدغه آب شرکت‌هایی که قصد فعالیت در این منطقه را دارند مرتفع خواهد شد.
تامین گاز این منطقه نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه شرکت‌های این منطقه اغلب در حوزه صنایع معدنی و فلزی و پتروشیمی فعال هستند و گاز از ضروریات تولید آن‌ها به‌شمار می‌رود. اکنون با مجوز دولت اجازه برداشت از خط صلح که بزرگترین خط صادراتی گاز به پاکستان است، به منطقه ویژه داده شده است. این پروژه در مرحله اجرا قرار دارد و انتظار می‌رود تا حدود دو ماه آتی به بهره‌برداری برسد.
برق از دیگر زیرساختهای این منطقه است که برنامه‌هایی برای تامین آن در نظر گرفته شده است. برهمین اساس ظرف 2 ماه آتی، نیروگاه 235 مگاواتی برق هرمز به مدار وارد می‌شود. علاوه بر این طبق تفاهم‌نامه‌ای که با فولاد هرمزگان بسته شد، برق این نیروگاه در اختیار این شرکت قرار خواهد گرفت. جهت تامین مابقی برق مورد نیاز منطقه ویژه، شرکت‌های دیگری نیز اعلام آمادگی کرده‌اند. کما اینکه انتظار می‌رود طی 2 سال آتی نیروگاه نما با ظرفیت 880 مگاوات راه‌اندازی شود و حدود 80 درصد نیاز منطقه را مرتفع نماید.
گفتنی است، در اجرای طرح توسعه منطقه ویژه خلیج فارس، پروژه بزرگ 65 میلیارد تومانی برای محصور کردن سایت جدید و همچنین احداث جاده سرتاسری اطراف آن تعریف شده بود. هرچند این پروژه به دلیل مشکلات مالی با پیشرفت کمتر از 15 درصدی متوقف شده بود. این پروژه را با رایزنی‌های مختلف به پیمانکار دیگری سپرده شده و اکنون شاهد پیشرفت بالای 90 درصدی آن هستیم. ضمن آن‌که انتظار می‌رود پروژه تا اواخر تیرماه به بهره‌برداری برسد واین پروژه برای اولین بار در کشور از RCC برای جاده پیرامون با این ابعاد استفاده شده است.
*منبع: اخبار فلزات