ترسيم اقتصاد در محدوده آزاد

ريزنمرات آماري تجارت، توليد و سرمايه‌گذاري در 7منطقه آزاد كشور منتشر شد. از آنجا كه مناطق آزاد، پيشتاز توسعه و الگوساز براي سرزمين اصلي به‌شمار مي‌روند،
توسعه صادرات، افزايش توليد و جذب سرمايه خارجي در اين مناطق مي‌تواند توسعه اقتصادي كشور را سبب شود. در همين راستا، آمارها بيانگر اين است كه 7 منطقه آزاد كشور شامل «كيش، قشم، چابهار، ارس، اروند، انزلي و ماكو» درراستاي ابلاغ سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي سال 1392 و همچنين پروژه‌هاي اولويت‌دار اقتصاد مقاومتي در سال 1395، موفقيت قابل‌توجهي را كسب كردند. به‌طوري كه براساس آمار منتشر شده ازسوي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد تجاري صنعتي و ويژه اقتصادي، مجموع صادرات و صادرات مجدد در 7 منطقه آزاد كشور در سال 1391، معادل 374 ميليون گزارش شده كه اين رقم در سال 1395 به 814ميليون دلار افزايش يافته است.
همچنين مطابق آمارها، ارزش سرمايه‌گذاري خارجي در سال 1391، معادل 32 ميليون دلار بوده كه اين رقم در سال 1395 به 3 ميليارد و 103 ميليون دلار رسيده كه بيشترين حجم سرمايه‌گذاري در همين سال مربوط به منطقه قشم به ارزش 2 ميليارد و 600ميليون دلار بوده است. از سوي ديگر، آمارها بيانگر اين است كه مجموع ميزان سرمايه‌گذاري داخلي بخش غيردولتي در مناطق آزاد تجاري- صنعتي، از 3 هزار ميليارد و 35 ميليون تومان در سال 1391 به 16 هزار ميليارد و 192 ميليون تومان در سال 1395 رسيده است.
همچنين براساس آمار ارائه شده، در پايان سال 1395، واحدهاي توليدي صنعتي مستقر در مناطق آزاد به حدود 1170واحد افزايش يافته كه باتوجه به حمايت‌هاي صورت گرفته، جهت بهره‌برداري مجدد از واحد‌هاي غيرفعال، سهم واحدهاي فعال از كل واحدهاي توليدي در انتهاي سال 95، به 82 درصد رسيده است. مقايسه عملكرد وضعيت واحدهاي صنعتي و توليدي طي 2 سال 95 و 94 نيز نشان مي‌دهد، تعداد واحدهاي مستقر فعال در سال 95 نسبت به سال 94، معادل 6درصد رشد داشته است.

 اكران آماري تجارت
براساس آمار منتشر شده از سوي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد تجاري صنعتي و ويژه اقتصادي، در انتهاي سال 95، مجموع ارزش صادرات تحقق يافته در مناطق آزاد به حدود 814 ميليون دلار رسيده كه شاهد رشد 27درصدي هستيم. البته براساس هدف‌گذاري‌هاي انجام شده، قرار بود اين رقم به حدود 835 ميليون دلار افزايش پيدا كند.
 همچنين مطابق آمارها، بيشترين رشد صادراتي در مناطق 7گانه تجاري در سال 95، مربوط به 4 منطقه آزاد «انزلي، كيش، اروند و ارس» بوده است. از سوي ديگر، مقايسه عملكرد صادرات در مناطق 7گانه در سال 95 نسبت به سال 94، نشان مي‌دهد، منطقه آزاد ارس با افت 18درصدي صادرات مواجه بوده است، اما ديگر مناطق رشد صادراتي را تجربه كردند.
از سوي ديگر، مطابق آمارها، ارزش صادرات كالاي توليدي و خدمات از مناطق آزاد به خارج كشور و فراساحل در انتهاي سال 94، حدود 260ميليون دلار بوده كه براساس هدف ابلاغي قرار بوده اين رقم به حدود 338 ميليون دلار افزايش پيدا كند. در انتهاي سال 95، ارزش صادرات كالاي توليدي و خدمات در مناطق آزاد به بيش از 341 ميليون دلار رسيده كه نشان از رشد 34درصدي نسبت به مدت مشابه سال 94 دارد.
جزييات آماري حاكي از اين است كه منطقه آزاد اروند با 111 ميليون دلار بيشترين صادرات در اين زمينه را داشته است. همچنين براساس آمارها، منطقه ارس با 35 ميليون دلار كمترين صادرات را در زمينه كالاهاي توليدي و خدمات داشته است. ازسوي ديگر، آمارها بيانگر اين است كه مجموع ارزش صادرات كالاي توليدي در مناطق آزاد به سرزمين اصلي، در انتهاي سال 94، حدود 616 ميليون دلار بوده است.
براساس آمارها، مجموع ارزش صادرات كالاي توليدي در مناطق به سرزمين اصلي در انتهاي سال 95، به بيش از 754 ميليون دلار رسيده كه نمايانگر رشد 22درصدي در اين زمينه است. همچنين ارزش صادرات واحدهاي نفتي مستقر در منطقه آزاد اروند (پالايشگاه و پتروشيمي آبادان و شركت ايرانول) در سال 94 بيش از 5.7ميليارد دلار بوده كه با رشد 15درصدي در سال 95 به حدود 6.5ميليارد دلار رسيده است.

 صادرات مجدد
همچنين براساس آمار منتشر شده از سوي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد تجاري صنعتي و ويژه اقتصادي، ارزش صادرات مجدد از طريق مناطق آزاد كشور در انتهاي سال 94، حدود 382 ميليون دلار بوده، كه براساس هدف ابلاغي مقرر شده بود كه به حدود 497 ميليون دلار افزايش پيدا كند. حال براساس آمارها در انتهاي سال 95، ارزش صادرات مجدد در مناطق آزاد به بيش از 464 ميليون دلار رسيده كه نمايانگر رشد 23 درصدي در اين خصوص است.

 جزئيات آماري جذب سرمايه
از سوي ديگر، مجموع سرمايه‌گذاري خارجي در مناطق آزاد تجاري-صنعتي طي سال‌هاي 1395 - 1391 نيز منتشر شد. مطابق آمارها، ارزش سرمايه‌گذاري خارجي در سال 1391، معادل 32ميليون دلار گزارش شده كه اين رقم در سال 1394 به يك‌ميليارد و 291 ميليون دلار و در سال 1395 به 3 ميليارد و 103 ميليون دلار رسيده است.
مطابق آمارها، بيشترين حجم سرمايه‌گذاري خارجي در سال 1394 مربوط به منطقه ماكو به ارزش يك‌ميليارد و 62 ميليون دلار بوده است. همچنين در سال 1395 بيشترين حجم سرمايه‌گذاري، مربوط به منطقه قشم به ارزش 2 ميليارد و 600ميليون دلار بوده است. از سوي ديگر، مجموع ميزان سرمايه‌گذاري داخلي بخش غيردولتي در مناطق آزاد تجاري-صنعتي، از 3هزار ميليارد و 35 ميليون تومان در سال 1391 به 8هزار ميليارد و 377ميليون تومان در سال 1394 و 16هزار ميليارد و 192ميليون تومان در سال 1395 رسيده است. همچنين مطابق آمار ارائه شده از سوي دبيرخانه شوراي عالي مناطق آزاد تجاري صنعتي و ويژه اقتصادي، بيشترين ميزان سرمايه‌گذاري داخلي در سال 1394 در منطقه آزاد كيش به ارزش 2 ميليارد و 870 ميليون تومان بوده است. همچنين در سال 1395 بيشترين حجم سرمايه‌گذاري بازهم در منطقه آزاد كيش به ارزش 6هزار و 610 ميليون دلار گزارش شده است.
 
سيماي توليد
مطابق آمار منتشر شده، در انتهاي سال 94، تعداد 1013 واحد توليدي-صنعتي در مناطق آزاد كشور مستقر بوده، كه حدود 76درصد اين واحدها فعال بوده‌اند. براساس آمارها، ارزش توليدات اين واحدها، حدود 3100ميليارد تومان گزارش شده است. همچنين ميزان اشتغال مستقيم ايجاد شده توسط اين واحدهاي توليدي-صنعتي حدود 19هزار نفر بوده است. از سوي ديگر، براساس آمار ارائه شده، در پايان سال 1395، واحدهاي توليدي صنعتي مستقر در مناطق آزاد به حدود 1170 واحد افزايش يافته كه باتوجه به حمايت‌هاي صورت گرفته، جهت بهره‌برداري مجدد از واحد‌هاي غيرفعال، سهم واحد‌هاي فعال از كل واحدهاي توليدي در انتهاي سال 95، به 82درصد رسيده است.
مقايسه عملكرد وضعيت واحدهاي صنعتي و توليدي طي دو سال 94 و 95 نشان مي‌دهد، تعداد واحدهاي مستقر فعال در سال 95 نسبت به سال 94، معادل 6درصد رشد داشته است. همچنين مطابق آمارها، ارزش توليدات در اين واحدها در سال 1395 به بيش از 3750ميليارد تومان بدون لحاظ كردن پتروشيمي و پالايشگاه آبادان، افزايش يافته كه در مقايسه با سال 94، رشد 21درصدي را تجربه كرده است.
براساس آمارها، ميزان اشتغالزايي مستقيم در واحدهاي توليدي و صنعتي مناطق آزاد در سال 95، بيش از 21هزار نفر مي‌رسد كه در مقايسه با سال 1394، رشد 11درصدي را نشان مي‌دهد. آمارها گوياي اين است كه در منطقه آزاد كيش، در مجموع 202واحد در زمينه توليد قطعات و ارائه خدمات فني و مهندسي در حوزه نفت و گاز مستقر است كه از اين تعداد، 137واحد صرفا ارائه‌كننده خدمات فني و مهندسي نفت و گاز است. در مجموع كل واحد‌هاي توليدي و خدماتي مستقر در كيش در انتهاي سال 95 به 427واحد مي‌رسد. همچين براساس آمارها، تعداد واحدهاي توليدي مناطق آزاد در سال 1395 به اين شرح است: 138واحد صنعتي در ارس، 143واحد صنعتي در اروند، 150واحد صنعتي در انزلي، 172واحد صنعتي در چابهار، 196واحد صنعتي در قشم و 88واحد صنعتي در ماكو. از سوي ديگر، فراواني واحدهاي توليدي و صنعتي فعال در مناطق آزاد به‌ترتيب در رشته‌هاي شيميايي، غذايي و دارويي، كاني غيرفلزي، فلزي، سلولزي، برق و الكترونيك و نساجي گزارش شده است.