سناریوی تسهیل تجارت و توسعه متوازن در مهمترین مرز زمینی کشور

این منطقه به لحاظ محدوده جغرافیایی منطبق بر شهرستان های ماکو، شوط، پلدشت و شهر مرزی بازرگان است و به تنهایی بیش از 75 درصد کل مساحت مناطق آزاد کشور را به خود اختصاص داده و دومین منطقه آزاد بزرگ دنیاست.



توافق روسای جمهوری ایران و ترکیه در دولت یازدهم برای افزایش سطح تجارت بین 2 کشور تا سقف 30 میلیارد دلار نیز اهمیت مرز بازرگان و تلاش های جهادی مدیران منطقه آزاد ماکو را طی سال های اخیر دوچندان کرده است.



اگرچه از زمان تصویب اساسنامه سازمان منطقه آزاد ماکو در هیات وزیران تنها 6 سال گذشته و قبل از تاسیس این سازمان، منطقه به لحاظ زیرساخت های لازم از جایگاه پایینی در سطح کشور برخوردار بوده است، امروزه این منطقه جلوه ای زیبا از تلاش مدیران تدبیر و امید به شمار می رود.

گفت و گو حسین فروزان، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو در  خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز آذربایجان غربی فرصتی برای واکاوی تلاش های هدفمند این سازمان در مسیر توسعه زیرساخت های تجاری و در نهایت بالندگی اقتصادی این منطقه است.

در حالی که تجارت محور اصلی فعالیت منطقه آزاد ماکو به شمار می رود، چه اقدامی برای تسهیل آن از سوی این سازمان در دولت یازدهم صورت گرفته است؟
این منطقه در مرزهای جمهوری اسلامی ایران با ترکیه و جمهوری خودمختار نخجوان قرار دارد و گمرک بازرگان به عنوان دروازه مبادلات تجاری ایران با اروپا در این منطقه واقع است. در زمان آغاز به کار دولت یازدهم نبود انبارهای عمومی، حمل و نقل هوایی و راه های دسترسی مناسب از مشکلات پیش روی تجارت در این منطقه به شمار می رفت و ترافیک سنگین و بیش از 30 کیلومتری کامیون ها برای خروج از کشور، مشکلات عدیده ای را در مرز بازرگان ایجاد کرده بود. در زمان حاضر بیش از 100 کیلومتر از راه های منتهی به مرز بازرگان تعریض و فرودگاه ماکو در عرض 2 سال احداث شده است و به زودی افتتاح می شود. خبری از صف های طولانی کامیون برای خروج از کشور نیست و 16 هزار مترمربع انبار عمومی در این منطقه احداث شده است.

ببخشید که سخنان شما را قطع می کنم، مشکل ترافیک سنگین در گمرک بازرگان چگونه مرتفع شد؟
تعریض مسیر ورود و خروج کالا به گمرک از 2 باند به چهار باند، ساخت 16 هزار مترمربع انبار عمومی در خارج از فضای گمرک با چشم انداز توسعه تا 24 هزار مترمربع، ورود و خروج 100 کامیون به صورت روزانه از گمرک پلدشت و احداث پایانه 140 هزار مترمربعی کامیون در راستای ایجاد مکانی برای استراحت رانندگان از جمله این فعالیت های هدفمند بر اساس یک برنامه ریزی مدون به شمار می رود.

با مجموعه این اقدام ها مشکل صف های طولانی کامیون ها در مرز بازرگان که در مقاطعی به بیش از 30 کیلومتر نیز می رسید، مرتفع شد و این در حالی است که میزان صادرات کالا از مرز بازرگان از 200 میلیون دلار در سال 92 به حدود یک میلیارد دلار افزایش یافت و مشکلات مرز بازرگان به حداقل رسید.

در حوزه توسعه راه های منتهی به منطقه آزاد ماکو چه اقدام هایی انجام شده است؟
احداث و تعریض جاده اصلی، بزرگراه و حتی آزادراه از جمله اقداماتی است که در سه سال گذشته با شتاب قابل توجهی در منطقه آزاد ماکو شروع شده و در حال انجام است.

یکی از مهمترین راه هایی که در سه سال گذشته منطقه آزاد ماکو بر روی آن متمرکز شد و به سرانجام رساند، تعریض جاده 'ساری سو' در مرز بازرگان بود. عرض این جاده را از 6 متر به 40 متر افزایش دادیم و در حال حاضر مشکلی در این خصوص احساس نمی شود.
احداث جاده کمربندی از 'ساری سو' به کمربندی اصلی ماکو از جمله دیگر اقداماتی است که از پاییز امسال آغاز شده و در دست انجام است و با اتمام این کمربندی، همه ترددهای کامیون از داخل شهر بازرگان حذف و به کمربندی منتقل می شود؛ طول این کمربندی هشت کیلومتر است و اتمام آن به 140 میلیارد ریال هزینه نیاز دارد و در سال آینده به اتمام می رسد.

تعریض و چهاربانده کردن مسیر 135 کیلومتری ماکو تا ایواوغلی نیز مورد توجه این سازمان است؛ این مسیر به علت میزان بالای عبور و مرور از جمله تردد روزانه هزار کامیون و جابجایی 1.8 میلیون نفر در سال از مهمترین چشم اندازهای این سازمان برای توسعه فعالیت هاست و در فاز نخست، 40 کیلومتر از این مسیر را چهار بانده می کنیم و امیدواریم 20 کیلومتر از این جاده تا خرداد سال آینده افتتاح شود. تعریض مسیر 40 کیلومتری در قالب قراردادی 18 ماهه به 670 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.

جاده کم عرض بازرگان – ماکو یکی از معضلات دیگر در بخش راه های دسترسی به منطقه آزاد ماکو به شمار می رفت زیرا این مسیر هشت کیلومتری با 6 متر عرض در سال 1345 شمسی احداث شده بود؛ این مسیر نیز با 120 میلیارد ریال هزینه طی دولت یازدهم به بزرگراه تبدیل شد.
تعریض مسیر شوط به جاده اصلی که از مشکلات مهم مردم این شهرستان به شمار می رفت پس از برنامه ریزی های سازمان منطقه آزاد ماکو آغاز شده است و با پیشرفت 40 درصدی قرار است در سال آینده به بهره برداری برسد؛ برای این طرح عمرانی مهم 80 میلیارد ریال هزینه می شود.
احداث جاده پلدشت نیز با هدف توسعه این شهرستان مرزی با 23 کیلومتر طول و 120 میلیارد ریال پیش بینی اعتبار آغاز شده است.



فرودگاه ماکو در چه شرایطی قرار دارد و چه زمانی به بهره برداری می رسد؟
احداث فرودگاه در منطقه آزاد ماکو به علت فاصله زیاد این منطقه با تبریز و ارومیه و در راستای پاسخ به نیاز شهروندان و سرمایه گذاران در دستور کار قرار گرفته و در زمان حاضر آماده بهره برداری است. احداث این فرودگاه در خرداد سال 1393 آغاز شد و اقدام جهادی برای توسعه اقتصادی این منطقه در دولت تدبیر و امید به شمار می رود. تمامی تجهیزات این فرودگاه در امنیت کامل با هزینه ای بالغ بر 200 میلیارد ریال از اروپا خریداری شده و دارای استانداردهای بین المللی است.

تا پایان امسال حدود 900 میلیارد ریال از محل اعتبارهای دولتی و سازمان منطقه آزاد ماکو در این فرودگاه هزینه می شود اما هزینه تمام شده این طرح 1200 میلیارد ریال برآورد شده است. این فرودگاه در صورت دریافت تائیدیه هایی از سازمان های مرتبط هوایی، با اولین پرواز رسمی در مسیر ماکو – تهران راه اندازی می شود. با انجام مقدمات پروازی درصدد هستیم تا پروازهای ماکو – ارومیه، ماکو – تهران و ماکو – تبریز را از این فرودگاه راه اندازی کنیم.

منطقه آزاد ماکو در سال مزین به ' اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل' شاهد چه دستاوردهای صنعتی است؟
این منطقه به علت موقعیت مرزی منحصر به فردی که دارد، به دالان اروپا مشهور است ولی در زمان آغاز به کار دولت یازدهم زیرساخت های صنعتی در این منطقه بسیار محدود بود.
قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم تنها یک شهرک صنعتی در این منطقه فعالیت می کرد اما در حال حاضر این تعداد به سه شهرک صنعتی افزایش یافته است.

شهرک صنعتی شماره یک ماکو که پیشتر بخشی از آن راه اندازی شده و در اختیار صاحبان صنعت قرار گرفته بود، در حال حاضر با 44 واحد تولیدی فعال تنها شهرک 100 درصد فعال استان به شمار می رود.

به دنبال پرشدن این شهرک صنعتی در صدد احداث دومین شهرک صنعتی در ماکو هستیم که این شهرک نیز با 130 هکتار مساحت در مراحل آماده سازی برای واگذاری قرار دارد و تاکنون قرارداد 19 واحد تولیدی در این شهرک بسته شده است و روند حضور صنایع در آن نیز ادامه دارد.

در خصوص جذب سرمایه های خارجی نیز اقدام های خوبی در منطقه آزاد ماکو شکل گرفته که ساخت نیروگاه 500 مگاواتی با حضور سرمایه گذارانی از چین از جمله این طرح هاست و امیدوار هستیم تا فروردین ماه سال آینده 100 مگاوات از این نیروگاه به بهره برداری برسد.

علاوه بر آن سرمایه گذارانی از هند برای راه اندازی کارخانه فروآلیاژ سرمایه گذاری قابل توجهی را در این منطقه داشته اند و قرار است فروردین سال آینده فاز نخست این کارخانه با سرمایه گذاری 20 میلیون دلاری افتتاح شود.

منطقه آزاد ماکو در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی با چه مشکلاتی روبروست؟
یکی از مهمترین مشکلات جذب سرمایه های خارجی، نبود ثبات قانونی است؛ این امر به دغدغه ای برای سرمایه گذاران خارجی تبدیل شده است. مشکل دیگر سرمایه گذاری در منطقه آزاد ماکو، بی توجهی شرکت های ارائه دهنده مجوزها و خدمات به سرمایه گذاران طرح هاست به طوری که سرمایه گذاران تا ماه ها برای دریافت مجوز از شرکت های خدمات رسان معطل می شوند.
یکی از شواهد این امر مجتمع پتروشیمی آذربایجان در منطقه آزاد ماکو است که ما مقدمات اجرای آن را فراهم کرده ایم ولی ماه هاست که مشکل گاز آن مرتفع نشده است. برای جذب سرمایه گذار باید خیلی شفاف عمل کنیم تا بتوانیم موفقیت های این منطقه را در راستای توسعه سرمایه گذاری ادامه دهیم و به موفقیت در امر اقتصاد مقاومتی برسیم.

توسعه بخش گردشگری در منطقه آزاد ماکو با چه مشکلاتی روبروست؟
کمبود زیرساخت های گردشگری از جمله مکان های اقامتی یکی از مشکلات اساسی منطقه آزاد ماکو دراین بخش به شمار می رود زیرا در حال حاضر تنها 500 تخت هتل و مهمانپذیر برای کل این منطقه وجود دارد که رقم بسیار کمی است.

برای بهبود این وضعیت، برنامه ریزی های قابل توجهی برای جذب سرمایه گذاری انجام شده است و در حال حاضر 2 هتل پنج ستاره توسط بخش خصوصی در منطقه آزاد ماکو ایجاد می شود که می تواند ظرفیتی مناسب باشد.
علاوه بر آن طرح کاشانه مهمان در روستاهای منطقه آزاد ماکو را کلید زده ایم و امیدواریم تا پایان سال 50 واحد از آنها آماده شود و در اختیار میهمانان منطقه آزاد ماکو قرار گیرد.

در این مسیر بهسازی و ساماندهی ابنیه های تاریخی و میراث فرهنگی موجود در این منطقه نیز مورد توجه قرار گرفته است.
سازمان منطقه آزاد ماکو 100 میلیارد ریال اعتبار برای حوزه میراث فرهنگی اختصاص داده است که از این میزان 40 میلیارد ریال برای مقاوم سازی و مرمت کاخ موزه باغچه جوق هزینه می شود و 60 میلیارد ریال دیگر نیز برای طرح های بهبود وضعیت دخمه فرهاد، 2 پل تاریخی و پله سازی برای قلعه عیان هزینه می کنیم.

موضوع الحاق چالدران به منطقه آزاد ماکو به کجا انجامید؟
این موضوع با برنامه ریزی های سازمان منطقه آزاد ماکو و ارائه دلایل محکم در شوراهای استانی تصویب شده و در کارگروه اختصاصی هیات دولت نیز به تصویب رسیده و هم اکنون در راه هیات دولت است تا پس از تصویب هیات وزیران به مجلس ارائه شود.
شهرستان چالدران دارای عقب ماندگی ها و محرومیت های زیادی است که می توان با الحاق این شهرستان به منطقه آزاد ماکو، بخشی از این محرومیت ها را در کنار توجه به فرصت های موجود این شهرستان رفع کرد.

ما امیدوار هستیم که با الحاق شهرستان مستعد چالدران، زمینه تحول اقتصادی در این شهرستان فراهم شود.
چالدران جاذبه های تاریخی و طبیعی بسیاری دارد که می توان از آنها به بهترین شکل ممکن استفاده کرد که یکی از آنها، سابقه تاریخی جنگ چالدران بین ایران و عثمانی، بقعه شیخ صفی، قره کلیساست.
علاوه بر آن، این شهرستان دارای ظرفیت های معدنی خوبی از جمله معادن آهن است که با اتکا به آنها می توان در راستای توسعه این شهرستان تلاش کرد.

منطقه آزادماکو در بخش های فرهنگی و آموزشی نیز سرمایه گذاری کرده است؟
یکی از مهمترین برنامه ریزی های سازمان منطقه آزاد ماکو، نگاه ویژه به بهبود زیرساخت های آموزشی و فرهنگی در منطقه است و در این راستا تنها در سال جاری 70 میلیارد ریال برای ساخت مدارس هزینه کرده ایم و 6 مدرسه جدید در نقاط مختلف منطقه آزاد ماکو ساخته شده است.

علاوه بر آن برای بهبود وضعیت پژوهش سرای دانش آموزی در این منطقه تجهیزات نوین در اختیار این مرکز قرار گرفت.

راه اندازی مرکز رشد در راستای توجه به صنعت دانش بنیان از جمله دیگر برنامه های منطقه آزاد ماکوست که در این راستا 23 غرفه برای حضور این شرکت ها طراحی شده و 13 شرکت دانش بنیان به راه افتاده است.

مصوبه مجلس مبنی بر اینکه مناطق آزاد در زیرمجموعه وزارت اقتصاد فعالیت کنند، چه تاثیری در این مناطق خواهد داشت؟
این مصوبه مجلس به منزله بریدن سر مناطق آزاد است و با تحقق این امر، دبیرخانه ای که زیر نظر ریاست جمهوری مشکلات زیادی دارد، زیر نظر وزارت اقتصاد و دارایی فعالیت می کند و پایگاهش ضعیف تر می شود.
دستور مقام معظم رهبری، توسعه مناطق آزاد است و ما همه باید در راستای عمل به فرمایش رهبری تلاش کنیم.

منبع: ایرنا