پژوهش مطالعه آگاهانه، برنامه‌ریزی شده و روشمند برای رویارویی با مسائل پیچیده از جمله صنعت است که با توجه به تحولات روزافزون بشر جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد جامعه پیدا کرده است.
هدف گسترش شناخت مرزهای علمی و کاربرد آن برای بهبود زندگی، که در جهت نوآوری و ایجاد فرآورده‌ها، فرآیندها، وسایل و ابزار، نظام‌ها، خدمات و روش‌های جدید که در پایان منجر به رشد و توسعه می‌شود، انجام شده است.
نوع و سطح فعالیت‌های پژوهشی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه و پیشرفت به شمار می‌رود، به طوری که موفقیت در تمام فعالیت‌های مربوط به توسعه صنایع، کشاورزی، خدمات و... به‌گونه‌ای به گسترش فعالیت‌های پژوهشی بستگی دارد. امروزه پژوهش به معنای جمع‌آوری اطلاعات در امور واقعی و اقدام به توضیح آنها براساس قواعد و روش‌های علمی انجام می‌شود.
بر خلاف گذشته که پژوهشگر بدون بررسی روش پژوهش اقدام به پژوهش می‌کرد، امروز پژوهش‌ها براساس روش‌ها و مدل‌های نظری انجام می‌شود، تا جایی که براساس تفاوت مدل‌ها و نظریات نتایج موضوع‌ها به طور قطع یکسان نخواهد بود. به همین دلیل سیر پژوهشی براساس نظریات متفاوت است. حوزه صنعت نیز از این قاعده مستثنا نبوده و نیست.
در کشورهایی که پس‌انداز ملی به سمت سرمایه‌گذاری هدایت می‌شود، پژوهش جایگاه اساسی داشته و شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز رشد، پارک‌های علم و فناوری، مراکز شتاب‌دهنده برای تجاری‌سازی و آکواریوم‌های فناوری در جهت خلاقیت، نوآوری و شکوفایی تاسیس می‌شوند اما وقتی پس‌انداز ملی اندک باشد یا اینکه سود سپرده‌ها در بانک‌ها بیش از سود سرمایه‌گذاری باشد، به دلیل نبود استقبال مردم برای سرمایه‌گذاری، پژوهش در صنعت جایگاهی نداشته و از این رو فرصت‌های شغلی نیز ایجاد نمی‌شود. در کشورهای پیشرفته در زمان دفاع پایان‌نامه‌ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی، باید صاحبان کارخانه‌ها حضور دارند و تزهای دانشجویی فقط برای نمره نبوده و پس از دفاع تازه کار دانشجو برای ادامه کارو پیگیری آن شروع می‌شود.
بدین دلیل باید در حوزه صنعت ارتباط دانشگاه با صنعت برقرار شود، و این همانا توجه به اهمیت تاثیرگذاری پژوهش در رشد و توسعه صنایع مختلف است. در ایران و به ویژه مناطق آزاد نیز باید این خلأ برطرف شده و نزدیکی تنگاتنگی بین صنعت و دانشگاه‌ها به‌وجوداید تا تولید و گسترش صادرات جایگاه مناسبی در اقتصاد پیدا کند. عوامل توسعه پژوهش را می‌توان به ۳بخش عوامل سخت‌افزاری، عوامل نرم‌افزاری و نیروی‌انسانی تقسیم کرد.
عوامل سخت‌افزاری همه امکانات فیزیکی و زیرساخت‌های بنیادی را شامل می‌شود که امکان انجام پژوهش در حوزه‌های مختلف را برای پژوهشگران فراهم می‌آورد. وجود ابزارهای پژوهشی از قبیل دستگاه‌ها و آزمایشگاه‌های پیشرفته و امکانات شبکه‌ای و رایانه‌ای از جمله این منابع سخت‌افزاری است. امکانات نرم‌افزاری جریان اطلاعات و دانش میان پژوهشگران است که از طریق مجله‌ها و منابع علمی دیگر به صورت چاپی یا الکترونیکی انجام می‌شود. بخش سوم، مجموعه نیروی‌انسانی و پژوهشگرانی را شامل می‌شود که با دانش و تلاش خود می‌توانند امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را به خدمت گرفته و طرح‌های پژوهشی گوناگون را تدوین و اجراکنند.
علاوه براین، توسعه آینده پژوهش در هر کشوری مبتنی‌بر گسترش رویکرد پژوهش‌مدار در آموزش آن کشور است که از سطح آموزش ابتدایی آغاز شده و تا پایان تحصیلات دانشگاهی استمرار می‌یابد. نهادینه شدن پژوهش و کاربردی شدن آن در اجرا و عمل شکل می‌گیرد، و صنعت از جمله مولفه‌هایی است که می‌توان از پژوهش برای تجاری کردن ایده‌ها استفاده کرد.
** دکتر عبدالرسول خلیلی - استاد علوم سیاسی