بازشدن دوباره دروازه‌های تجاری اقتصاد ایران به روی کشورهای بین‌المللی، عرصه تجاری - صنعتی جدیدی را ایجاد کرده که با توجه به بحران‌های اقتصادی سال‌های گذشته و نبود رشد محسوس می‌تواند مسئله‌ای غیرقابل چشم‌پوشی باشد.
از سویی دیگر ظرفیت بالقوه ۸۰ میلیارد دلاری بازار هوایی ایران آنقدر برای شرکت‌های بین‌المللی وسوسه‌کننده شده که حتی می‌تواند دولت امریکا را به میانه بازی بکشد و حالا اینجا نقطه‌ای است که ایران می‌تواند از بین گزینه‌های بزرگ صنعت هوایی بهترین‌ها را انتخاب کند.
هرچند با توجه به زمان چند ماهه باقیمانده به لغو قطعی تحریم‌ها و البته روشن نشدن ابعاد دقیق برنامه ایران برای حضور شرکت‌های هواپیماسازی کشورهای خارجی نمی‌توان نسبت به میزان سهم غول‌های هوایی در صنعت هوایی ایران اظهارنظر کرد، اما از هم‌اکنون می‌توان انتظار داشت که ایران به هیچ‌یک از شرکت‌ها و کشورهای غربی در این زمینه امتیاز خاصی نخواهد داد.
شرکت «بوئینگ» که در طول هفته‌های گذشته بارها نسبت به از دست دادن بازار هوایی ایران ابراز نگرانی کرده و اعلام داشته که در صورت چراغ سبز دولت امریکا آمادگی لازم برای مذاکرات با ایرلاین‌های ایرانی را دارد می‌تواند با استفاده از نگاه همه‌جانبه طرف ایرانی سهمی از بازار را از آن خود کند. هرچند هنوز دولت امریکا صحبت از دریافت مجوز از سوی این شرکت نکرده اما این احتمال وجود دارد که برای از دست نرفتن یک بازار چند ۱۰میلیارد دلاری مجوزهای لازم در این زمینه صادر شود. باید منتظر ماند و دید کدام‌یک از شرکت‌های هواپیمایی و هواپیماسازی به ایران خواهند آمد.
بازار ایران، فرصتی برای شرکت‌های هواپیماسازی بزرگ
علیرضا منظری با اشاره به اینکه در طول سال‌های گذشته ناوگان هوایی ایران به دلیل تحریم‌های صنعت هواپیمایی و البته تحریم‌های مالی نتوانسته آنطور که باید و شاید از هواپیماهای جدید استفاده کرده و ناوگان خود را نوسازی کند گفت: صنعت هوایی ایران باید در روزهای پس از تحریم فکری جدی برای این موضوع کند.این کارشناس صنعت هواپیمایی معتقد است که بازار ایران برای بسیاری از شرکت‌های هواپیماسازی بزرگ دنیا یک فرصت مهم به حساب می‌آید.
وی تصریح کرد: وقتی پس از سال‌ها یک بازار چند ۱۰ میلیارد دلاری به روی شرکت‌های بزرگ دنیا باز می‌شود، به‌طور قطع رقابت برای تصاحب آن در دستور کار بسیاری از آنها قرار می‌گیرد از این‌رو می‌توان این موضوع را برای ایران یک برگ برنده به حساب آورد.منظری با بیان اینکه چنانچه پس از تحریم سیاست شرکت‌های هواپیمایی ایرانی با توجه به توجیه اقتصادی و سیاسی آن، این باشد که بتوانند هواپیمای نو خریداری کنند، گفت: در این صورت جایگاهی برای شرکت‌های هواپیماساز ایجاد خواهد شد.
شانس حضور شرکت‌های هواپیماساز امریکایی و روسی
این کارشناس صنعت هواپیمایی در پاسخ به این سوال که شرکت‌های هواپیماساز امریکایی و روسی چقدر شانس حضور دوباره در بازار ایران را خواهند داشت؟ گفت: با توجه به سابقه نه چندان مثبت هواپیماهای روسی در سوانح هوایی در سال‌های گذشته شاید ورود دوباره آنها قدری دشوار باشد، البته ما نباید هیچ گزینه‌ای را فراموش کنیم و می‌توان حتی هواپیماهای جدید روسی را نیز ارزیابی کرد.
منظری در ادامه افزود: چنانچه روسیه در این رقابت بتواند هواپیماهای خود را طبق استانداردهای بین‌المللی و با قیمت مناسب بسازد که با موقعیت جغرافیایی ایران انطباق داشته باشد، شرکت‌های هواپیماسازی ما به سمت آنها خواهند رفت. این کارشناس صنعت هواپیمایی با بیان اینکه هواپیما یک کالای استراتژیک و راهبردی در دنیاست، خاطرنشان کرد: از این‌رو دولت‌ها دخالتی در خرید و فروش هواپیما ندارند و تنها نحوه حرکت به سمت قطب‌های تولید را مشخص کرده و به دنبال آن شرکت‌های هواپیمایی اقدام به خرید می‌کنند.
همکاری با ۳ قطب هواپیماسازی دنیا
وی در ادامه گفت: ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و سیاسی که دارد، طبیعی است در راهبردهای کلان خود نباید به یک قطب وابسته باشد. چراکه اگر این قطب هواپیماسازی با مشکل روبه‌رو شود، صنعت هوایی ما نیز با چالش روبه‌رو خواهد شد. این کارشناس صنعت هواپیمایی با بیان اینکه نباید ناوگان هوایی ایران خود را تنها متکی به یک شرکت یا کشور هواپیماساز کند، تاکید کرد: قرار دادن تمام تخم‌مرغ‌های‌مان در سبد یک شرکت هواپیمایی کار درستی نیست. ما باید براساس نیازمان از تمام گزینه‌های موجود در بازار استفاده کرده و از شرکت‌های مختلف، هواپیماهای مورد نیاز را خریداری کنیم.
منظری با تاکید بر اینکه ایران باید ۳ قطب هواپیماسازی دنیا را در نظر داشته باشد، بیان کرد: دولت باید اجازه دهد که شرکت‌های هواپیمایی داخلی با توجه به اهدافی که برای خود تعریف کرده‌اند با ۳قطب هواپیماسازی اروپایی، امریکا و روسیه در زمینه صنعت هوایی همکاری داشته باشند.به اعتقاد وی در چنین شرایطی به نظر می‌رسد سنجش دقیق شرایط بازار و انتخاب هواپیماهای جدید براساس نیازهای کشور، عقلانی‌ترین گزینه‌ای باشد که پیش‌روی ما قرار دارد، به‌طور قطع به صرفه‌ترین انتخاب این است که براساس نیاز داخلی، هواپیماهای مختلف را بررسی کرده و بهترین انتخاب را انجام دهیم.
این کارشناس صنعت هوایی در پایان یادآور شد: شرکت‌های هواپیمایی ایران در مذاکرات جدید باید بتوانند امتیازات جانبی از شرکت‌های تولیدکننده هواپیمایی دریافت کنند. به‌طور مثال می‌توان درخواست کرد مرکز تعمیراتی در منطقه به ایران اختصاص داده شود یا اینکه بتوانیم برخی قطعات هواپیما را به صورت استاندارد در داخل بسازیم.
نبود ارتباط مستقیم هواپیماسازان امریکایی با ایران
امین سالاری، رییس اتحادیه صنایع هوایی در ارتباط با اینکه شرکت‌های هواپیماساز امریکایی تا چه اندازه شانس حضور دوباره در بازار ایران را دارند به صمت گفت: در پی توافقی که با ایران حاصل شد، شهروندان امریکایی و شرکت‌هایی که متعلق به کشور امریکا هستند، نمی‌توانند به‌طور مستقیم با ایران همکاری داشته باشند بلکه تنها از طریق شعب خود در دیگر کشورها می‌توانند حمایت لازم را در این زمینه داشته باشند، اما امکان ارتباط مستقیم با شرکت‌های امریکایی در این عرصه وجود ندارد.
به اعتقاد وی، کشورهای اروپایی و دیگر کشورهای دنیا با توجه به رفع تحریم‌ها دچار محدودیت نیستند و می‌توانند در بازار صنعت هوایی ایران حضور پیدا کنند. به‌طور مثال غول‌های بزرگ هواپیماسازی آلمان، فرانسه و حتی ایتالیا عزم جدی برای ورود به صنعت هوایی کشورمان دارند.
همکاری با شرکا و صاحبان فناور ایرانی
رییس اتحادیه صنایع هوایی معتقد است باید برنامه‌ریزی‌ها به شکلی باشد که توانمندی‌ها و شرایطی که در این سال‌ها نصیب کشورمان شده است در راستای توافق‌های آینده و منافع ملی انجام شود. یعنی با توجه به بازاری که ایران در اختیارشان قرار می‌دهد، بتوانند با شرکا و صاحبان فناور ایرانی همکاری داشته باشند.
وی ابراز امیدواری کرد که این مسئله در دستور کار دولت قرار گیرد تا هم شاهد اتفاقات مثبتی در صنعت هوایی کشور در ارتباط با ارائه خدمات باشیم و هم بنیه فنی، فناوری و ساخت داخل در راستای منافع ملی تقویت شود. رییس اتحادیه صنایع هوایی با بیان اینکه هرکدام از غول‌های هواپیماسازی دنیا دارای قابلیت‌های خاصی هستند، گفت: بنابراین روش همکاری با شرکت‌های هواپیمایی و غول‌های هواپیماسازی باید در چارچوبی باشد که فناوران، قطعه‌سازان و صاحبان دانش فنی و کارخانه‌های سازنده ما بتوانند صاحب نقش باشند و بخشی از زنجیره ارزش کار را انجام دهند، در این صورت در اولویت همکاری ما قرار خواهند گرفت.
منبع: گسترش صمت