در شرایطی که صنعت کشتی‌سازی کشور با مشکلات و چالش‌های زیادی روبه‌روست اما امید می‌رود که با رفع تحریم‌ها شاهد بهبود شرایط برای توسعه صنعت کشتی‌سازی در کشور باشیم.
از این‌رو باید شرایطی را فراهم کرد که شرکت‌های داخلی بتوانند با بومی‌سازی روش‌های جدید ساخت به رشد و توسعه این صنعت کمک کنند. این مهم زمانی محقق خواهد شد که شاهد افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت باشیم. با توجه به اینکه ایران درحال‌حاضر توان تولید کشتی را دارد اما این توانایی در حد ساخت کشتی‌هایی با حجم پایین است آیا با به وجود آمدن شرایط جدید سیاسی، توانایی ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر با رفع تحریم‌ها برای ایران فراهم می‌شود یا خیر؟ موضوعی که برای بررسی آن صمت به گفت‌وگو با کارشناسان پرداخته است.
در پساتحریم راه توسعه فراهم‌تر است
حسن‌رضا صفری، عضو هیات‌مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا در شرایط پساتحریم امکان ساخت کشتی‌های پهن پیکر برای ایران فراهم خواهد شد؟ گفت: توسعه صنعت کشتی‌سازی از ضروریات است و به نظر می‌رسد در پساتحریم، راه توسعه فراهم‌تر خواهد شد که این توسعه می‌تواند از توسعه تعمیرات و ساخت شناورهای کوچک آغاز شود و به ساخت شناورهای بزرگتر و پهن‌پیکر گسترش یابد.صفری علت مطلوب نبودن ساخت کشتی را کیفیت پایین و قیمت تمام‌شده بالا عنوان و تصریح کرد: با وجود تمامی این چالش‌ها نباید صنعت کشتی‌سازی داخلی را رها کرد، بنابراین چنانچه قرار است در شرایط پساتحریم، برنامه توسعه ناوگان دریایی با سرعت بالا در دستور کار قرار گیرد، باید نسبت به برطرف کردن چالش‌های موجود در عرصه کشتی‌سازی در چارچوپ قوانین حمایتی و سرمایه‌گذاری‌های دولتی اقدام کرده و هدفگذاری به گونه‌ای باشد که شرکت‌های کشتی‌سازی توان رقابتی ایران را دیده و اقدام به ارائه سفارش به ایران کنند.
عضو هیات‌مدیره انجمن مهندسی دریایی ایران درباره تفاوت فناوری تولید کشتی‌های پهن‌پیکر با کشتی‌های با حجم پایین اظهار کرد: فناوری در صنعت کشتی‌سازی موضوع مهمی نیست، چراکه صنعت کشتی‌سازی، صنعت سنگین و متکی بر نیروی انسانی و کارهای حجیم صنعتی است. از این‌رو ناگزیریم که برخی قطعات و تجهیزات را از تولیدکنندگان خارجی خریداری کنیم. صفری با اشاره به مشکل فاینانس در صنعت کشتی‌سازی عنوان کرد: خارجی‌ها با ارائه فاینانس کشتیرانی‌ها را به سمت خود جلب می‌کنند، بنابراین آنچه در صنعت کشتی‌سازی مهم است بحث سرمایه‌گذاری، فاینانس مالی و مدیریت ساخت کشتی است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر در داخل از توجیه اقتصادی برخوردار است یا خیر؟ گفت: به‌طور قطع ساخت کشتی برای دولت و ملت توجیه اقتصادی خواهد داشت، چراکه شاید ساخت یک کشتی سودآوری برای کارخانه کشتی‌سازی نداشته باشد، اما دولت می‌تواند حداکثر استفاده را از آن ببرد.
۳ کشور مطرح در ساخت شناورهای بزرگ
کامبیز یحیی‌زاده، مدیرعامل ناحیه مازندران شرکت تایدواتر نیز درباره توان ایران برای ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر به صمت گفت: خوشبختانه توان ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر در کشور وجود دارد که نمونه آن ساخت افراماکس توسط شرکت صدرا و ساخت کشتی اقیانوس‌پیمای ایران – اراک است. وی درباره تفاوت فناوری تولید کشتی‌های پهن‌پیکر با کشتی‌های با حجم پایین عنوان کرد: کشتی‌های پهن‌پیکر ابعاد بزرگتری دارند از این‌رو نیازمند زیرساخت‌های قوی‌تر و تجهیزات لیفتینگ با اشل بالا هستند بنابراین اظهارات مطرح‌شده مبنی بر ناتوانی ساخت شناورهای بزرگ، ادعای درستی نیست.مدیرعامل ناحیه مازندران شرکت تایدواتر همچنین با بیان اینکه ۳ کشور چین، کره و ژاپن در ساخت شناورهای بزرگ حرف نخست را در دنیا می‌زنند، گفت: این کشورها تجهیزات مناسب و به‌روزی در اختیار دارند به‌طوری‌که کشوری نظیر «چین» جرثقیلی با ظرفیت ۲۰هزار تن در اختیار دارد، در حالی‌که ماکسیمم ظرفیت جرثقیل در ایران هزار تن است.
اشتغالزایی بالا در صنعت کشتی‌سازی
یحیی‌زاده با بیان اینکه توسعه صنعت کشتی‌سازی منجر به تحرک سایر صنایع می‌شود که این روند به‌طور قطع توجیه اقتصادی ساخت کشتی را به همراه خواهد داشت، گفت: ساخت یک شناور در داخل به‌دلیل هزینه بالای آن توجیه اقتصادی نخواهد داشت بنابراین بهتر است نسبت به واردات آن از چین یا ژاپن اقدام شود اما بی‌شک نگاه باید این باشد که صنعت کشتی‌سازی به همراه خود چندین صنعت دیگر را رونق می‌بخشد و منجر به اشتغالزایی خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: در فاز نخست برای سرمایه‌گذاری در تجهیزات کشتی‌سازی به حدود ۲۰۰میلیون دلار نیاز است که فضا برای سرمایه‌گذاری ۵۰۰میلیون دلاری نیز وجود دارد، بنابراین این نوع سرمایه‌گذاری برای افزایش کیفیت کار لازم است.
شرایط برای ساخت شناورهای بزرگ مهیا نیست
همچنین در ادامه مسعود یوردخانی، مدیرعامل شرکت فراساحل انرژی مسعود در این‌باره به صمت گفت: درحال‌حاضر توان ساخت شناورهای پهن‌پیکر در داخل کشور وجود ندارد، اما باید با تدوین و اجرای صحیح برنامه‌ها و طرح‌های منطقی و به دور از هرگونه تعصب و تخیل و در فضایی مملو از خرد و بینش بین‌المللی بتوان برای توسعه توانمندی یاردهای داخلی در مدت ۱۰ سال به این مهم دست یافت. یوردخانی ادامه داد: عملکرد کشتی‌سازان داخلی از منظر قیمت تمام‌شده، کیفیت و زمان ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر در مقایسه با دیگر کشتی‌سازان فعال در بازار بین‌الملل بسیار ضعیف است که سبب می‌شود تا شرکت‌های کشتیرانی ملی در حوزه توسعه ناوگان دریایی خود با مشکلاتی مواجه شوند. یوردخانی معتقد است که کشتی‌سازان کشورهای ژاپن و کره‌جنوبی صاحبان اصلی این ۳ فناوری در ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر تجاری به‌شمار می‌روند.
وی درباره توجیه‌پذیر بودن ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر در داخل نیز اظهار کرد: با توجه به شناختی که از وضعیت حال حاضر کشتی‌سازان داخلی وجود دارد به نطر می‌رسد ساخت کشتی‌های پهن‌پیکر در داخل نه تنها توجیه اقتصادی ندارد بلکه شرکت‌های کشتیرانی داخلی یا همان سفارش‌دهندگان و حتی خود کشتی‌سازان را نیز با مشکلاتی مواجه خواهد کرد. براساس این گزارش، از آنجا که صنعت کشتی‌سازی جزو صنایع مادر محسوب می‌شود و می‌تواند عامل توسعه صنعتی و اقتصادی هر کشور به شمار رود، بنابراین باید توجه به این حوزه بیش از پیش باشد تا زمینه رشد دیگر صنایع به‌ویژه صنایع بالادستی خود شود.
منبع: گسترش صمت