وجود هتل ها چند ستاره و بی ستاره برای اقشار پردرآمد تا اقشار کم درآمد، تعداد برقرار پروازها از اکثر شهرها به جزیره، مراکز تفریحی و خرید، جاذبه های طبیعی و مهم تر ازهمه معماری شهری و قانونمند بودن شهر همه و همه باعث شد تا کیش در چهارچوب ماموریت تعریف شده اش با موفقیت گام بردارد.
هر چند مهم ترین هدف از تشکیل مناطق آزاد و دادن امتیازهای قانونی به این محدوده ها از جمله معافیت های مالیاتی و گمرکی و کاهش بروکراسی اداری در تمام دنیا افزایش صادرات و افزایش مناسبات و مراودات تجاری با کشورهای همسایه و بازارهای جهانی است اما در کنار این هدف که هم در قانون و هم در کلام مسئولان به شدت نیل به آن تاکید شده است، ماموریت هایی هم برای مناطق تعریف شده که در منطقه آن کیش این ماموریت که در انجام آن از بدو تاسیس تاکنون موفقیت نسبی هم حاصل شده؛ جذب توریست و تبدیل به قطب گردشگری منطقه بوده است. حال اینکه جزیره بودن منطقه و جاذبه های طبیعی دریای خلیج فارس در این موقیعت جغرافیایی در این موفقیت تاثیر گذار بود البته این جاذبه های طبیعی در کنار سازه های مهندسی دیده شد چراکه مناطق دیگری هم چه بسا جاذبه های بصری و طبیعی بیشتری داشته باشند اما به واسطه عدم احداث زیرساخت ها با اقبال کمتری مواجه هستند.
وجود هتل ها چند ستاره و بی ستاره برای اقشار پردرآمد تا اقشار کم درآمد، تعداد برقرار پروازها از اکثر شهرها به جزیره، مراکز تفریحی و خرید، جاذبه های طبیعی و مهم تر ازهمه معماری شهری و قانونمند بودن شهر همه و همه باعث شد تا کیش در چهارچوب ماموریت تعریف شده اش با موفقیت گام بردارد و این اقبال و موفقیت به ورود سرمایه گذاران بیشتری به کیش منجر شد. در این بین کیش هر چند جزیره ای دور در جنوب کشورمان است اما استفاده از نمادها و شعارهای تبلیغاتی جذاب و هدفمند و متنوع بودن پکیج های گردشگری این جزیره با قیمت های متفاوت در دفاتر خدمات مسافرتی باعث شد تا به مقصد اول بسیاری از گردشگران در مناسبت های مختلف تبدیل شود و شاهد آن هستیم که شغل بسیاری از ساکنان جزیره ارائه خدمات گردشگری است از این رو اقتصاد مردم این جزیره کمتر به دولت و سیاست های دولتی وابسته است.
اما یکی از عوارض توریستی بودن مناطق تغییر فرهنگ بومی است که البته این موضوع نه تنها در کیش و شهرهای ایران بلکه در تمام مقاصد گردشگری دنیا صدق می کند. هر چند ورود گردشگران از شهرها و کشورهای مختلف می تواند فرهنگ منطقه را تحت شعاع خود قرار دهد اما عکس این موضوع در کیش اتفاق افتاد و مسافران تحت تاثیر فرهنگ شهر نشینی و نظام شهری قرار می گیرند.
فرهنگی که به جاذبه تبدیل شد
هر چند قوانین زندگی در کیش یا سایر نقاط و شهرهای کشورمان فرقی ندارد اما حقوق شهروندی به معانی واقعی کلمه در جزیره رعایت می شود و تمام کیشوندان؛ چه مهاجران و چه ساکنان بومی به این حقوق و آداب پایبند هستند. آنچه مربوط به رعایت قوانین رهنمایی و رانندگی، حقوق شهروندی و مسئولیت های اجتماعی می شود تحت عنوان فرهنگ کیشوندی شناخته شده است و آرامش و امنیت ارمغان همین فرهنگ کیشوندی است که تمام ساکنان نسبت به آن متعهد هستند. قطعا آرامش و امنیت هم یکی از ارکان مهم در جذب گردشگر است و همین نظام مند بودن جزیره به جاذبه ای برای جذب گردشگر تبدیل شده است.
شهری بدون منظره فقر
اگر شهرهای استان های شمالی کشورمان از دم دستی ترین گزینه های سفر برای آخر هفته ها هستند و جاذبه طبیعی و دسترسی به این مقصد عامل جذب مسافر است اما در کیش جاذبه طبیعی تنها نمی تواند عامل جذب گردشگر باشد چیزی که گردشگر را به کیش می کشاند زیرساخت گردشگری و سازه های مهندسی است بنابراین هر چند کیش تنها جایی برای مسافران قشر متوسط رو به بالا نیست اما مقصدی شیک برای سفر محسوب می شود.
اما عاملی که باعث شده کیش را به عنوان یک مقصد لوکس بشناسند نه قیمت تور آن بلکه به واسطه ارائه خدمات با کیفیت و معماری شهری است. در چند سال اخیر شاهد شکسته شدن قیمت سفر به جزیره بودیم و تقریبا می توان گفت امروز از هر قشری به صورت زمینی و هوایی می توانند به این جزیره سفر کنند اما موضوعی که این مقصد را پر زرق و برق نشان می دهد عدم نمایش فقر در این شهر است. موضوعی معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش به آن تاکید دارد و درباره آن می گوید: یکی از راهکارهای ما برای کم کردن فقر این بود که از رشد نهادهای خیریه جلوگیری کنیم چراکه هر جا خیریه ای باشد افراد ناخودآگاه به سمت آن جذب می شوند این در حالی است که این موضوع به هیچ وجه با ماهیت گردشگری کیش سازگار نیست.
وی ادامه می دهد: اما ما صورت مساله را پاک نکردیم و با شناسایی دقیق قشر کم درآمد جزیره تسهیلاتی را برای کارآفرینی این افراد ارائه دادیم و خوشبختانه امروز شاهد آن هستیم که تعداد زیادی از این افراد خود کارآفرین شده اند و توانستیم این مشکل را مهار کنیم.
موضوع دیگری در فرهنگ ساکنان این شهر تاثیر گذار بود؛ بحث نبود منظره فقر شهری است. در کیش منظره ای با خانه های فرسوده و معماری نابه هنجار دیده نمی شود و برعکس سبک معماری خانه ها دقیقا به جاذبه گردشگری تبدیل شده است به نحوی که در خیابان های کیش خانه هایی بدون دیوار و با خط آسمان یکسان دیده می شود که این همان رعایت معماری شهری است. هتل ها، مراکز تفریحی و خرید، کافه ها هر کدام هم جاذبه بصری به شهری بخشیده اند اما منطقه ای از شهر هم به بومیان جزیره اختصاص یافته که حفط معماری بومی خود به جاذبه برای گشت و گذار در این منطقه تبدیل شده است که هیچ منافاتی با معماری مدرن شهری ندارد.
برگزاری جشنواره های فرهنگی و کشف استعدادهای بومی
یکی از فرصت های گردشگری در جزیره کیش شرکت در جشنواره ها و برنامه های مناسبتی و فرهنگی است البته جزیره به مقصد برگزاری همایش ها و نمایشگاه های ملی و بین المللی تبدیل شده و از این رو توانسته مسافرهای تجاری و اداری را هم جذب کند اما ایده برگزاری جشنواره ها و مناسبت های مختلف در جزیره در جذب مسافر موفق بوده است. هر چند تا چندی پیش از افراد چهره برای برگزاری کنسرت های پاپ و سنتی، نمایش ها و جنگ های شبانه استفاده می شد اما به تازگی با تهیه شناسنامه هنرمندان از استعداد های بومی برای اجرای برنامه ها استفاده می شود.
رضوانی، معاون فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش با اشاره به این موضوع گفت: از چندی پیش معاونت اقدام به تهیه شناسنامه هنرمندان کرد در ابتدا افراد کمی از این فراخوان استقبال کردند اما در حال حاضر تعداد قابل توجهی از ساکنان کیش در زمینه های مختلف صاحب هنر هستند شناسنامه دار شده اند که شناسنامه دار کردن هنرمندان در برگزاری برنامه های نوروزی معجزه کرد.
وی ادامه داد: نوروز امسال به جای اینکه مبلغ زیادی برای به کارگیری هنرمندان چهره استفاده کنیم از هنرمندان بومی جزیره استفاده کردیم که اتفاقا برگزاری این مراسم ها از جمله موسیقی سنتی و محلی استان های مختلف در بین مسافران هم از استقبال بسیار خوبی مواجه شد. هر چند از شناسنامه دار شدن هنرمندان جزیره چیزی نمی گذرد اما این طرح توانسته هم برای بومیان و ساکنان منطقه اشتغال ایجاد کند و هم تنوع برنامه ها را افزایش دهد و از یکنواختی برگزاری کنسرت ها با یک خواننده و مجری خارج کند. حال مسئولان با شناخت این ظرفیت ها و پتانسیل ها برگزاری برنامه های متعددی در ایام مختلف سال را در دستور کار قرار داده اند.
در تمام این ها نکته جالب این است که غیر از جمعیت اندک بومی جزیره ساکنان کیش مهاجر و هر کدام نماینده یک قوم و شهر از کشورمان هستند اما این تنوع قومیتی نه تنها باعث اختلاف بلکه در رشد جزیره در زمینه های مختلف تاثیرگذارد و ایده های خوبی را به مسئولان و دست اندر کاران و مجریان سیاست داده است.
نازیلا مهدیانی
منبع: ماهنامه آغاز