چابهار رکورددار صید و صیادی در منطقه

البته عنوان برتری چابهار در حوزه صید تنها به جغرافیای ایران محدود نمی‌شود و صیادان این منطقه توانستند سال گذشته عنوان دومی در بحث میزان حجم صید را در بین ۳۲ کشور منطقه به خود اختصاص دهند. این عنوان و میزان صید در حالی است که صیادان این منطقه هنوز هم به روش سنتی ماهی‌گیری می‌کنند. 
صیادی در چابهار حرفه‌ای است که اقتصاد مردم بومی را رقم می‌زند و بخش قابل توجهی از جمعیت این منطقه با حرفه صیادی، که از نیاکان به ارث رسیده، چرخ اقتصاد منطقه را می‌چرخانند، بنابراین صیادی در این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است.
استان سیستان و بلوچستان دارای ۲ اداره شیلات در شمال استان به مرکزیت زابل و یک اداره شیلات در جنوب استان به مرکزیت چابهار است. 
علی گلشنی در حال حاضر مدیریت اداره شیلات سیستان و بلوچستان (چابهار) و همچنین مدیریت بنادر ماهیگیری سازمان شیلات ایران را بر عهده دارد. 
گلشنی که از مدیریتش در حوزه شیلات چابهار یک سال می‌گذرد از برنامه‌های این سازمان برای رشد و گسترش صید و صیادی در منطقه می‌گوید و در گفت‌و‌گویی تفصیلی با ماهنامه «آغاز» از سرمایه‌گذاری‌های جدیدی در این حوزه خبر می‌دهد.
 
وضعیت صید و صیادی در چابهار چگونه است؟ 
با توجه به ظرفیتی که در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد، ۳۵ درصد از کل ظرفیت کشور در بخش صید آبزیان به این استان اختصاص دارد و سیستان و بلوچستان به تنهایی ۴۰ درصد از نیاز کشورمان به مصرف آبزیان را تأمین می‌کند که قطعاً این درصد برای استان در حالی که کشورمان ۳۱ استان دیگر نیز دارد، رقم قابل توجهی است. 
استان سیستان و بلوچستان به واسطه چابهار رتبه اول در صید ماهی تن را دارد به همین دلیل برند تن ماهی به این استان اختصاص دارد. در حال حاضر صیادان این منطقه صید را با ۲ هزار و ۴۰۰ شناور انجام می‌دهند که هزار و ۲۰۰ فروند از این شناور‌ها قایق‌های صیادی هستند. 
همچنین ۱۱ بندر تخلیه صید در ۳۰۰ کیلومتری ساحل مکران وجود دارد، این رقم به این معنی است که ظرفیتی بزرگ در منطقه برای صید و صیادی ایجاد شده به طوری که برای 2 هزار و ۴۰۰ نفر از بومیان و غیر بومیان به طور مستقیم اشتغال‌زایی کرده است. 
در مجموع، این ظرفیت‌ها، منطقه و چابهار را به بهترین و بزرگ‌ترین بندر صیادی در کشور مبدل ساخته، به طوری که بندر کنارک در چابهار با تخلیه بیش از ۶۰ هزار تن صید در سال نه تنها در کشورمان عنوان بزرگ‌ترین بندر صید را دارد، بلکه جزء ۵۰ بندر صیادی بر‌تر دنیا است. 
گفتنی است، در این بندر به تنهایی به اندازه کل صید استان بوشهر و هرمزگان صید تخلیه می‌شود. 

صیادان در تمام فصول اجازه و امکان صید را دارند؟ 
در حال حاضر (اواسط پاییز)، در فصل پیک صید ماهی قرار داریم. در این فصل، بیش از ۱۰۰۰ شناور برای صیادی به سمت آب‌های بین‌المللی می‌روند. معمولاً فصل پیک صید از اوایل مهرماه شروع و تا پایان آبان ماه ادامه دارد، البته فصل ممنوعه‌ای برای صید وجود ندارد و وقفه‌های بین فصول صید زیاد نیست و به محض اینکه نیروی کار آمادگی دوباره خود را به دست بیاورند و شناور‌ها سوخت‌گیری و آب و آذوقه تهیه کنند، دوره صید دوباره شروع می‌شود. 
سازمان بنادر هیچ محدودیتی برای صیادان ایجاد نکرده و مجوزهای صید هم طبق روال گذشته مجوزهای دو ماهه است که هر دو ماه یک بار تمدید می‌شود. البته کمیته IOT محدودیت‌هایی را برای صید گذاشته، این کمیته، اجازه صید با حجم بالا را نمی‌دهد. 
جالب است بدانید که در حوزه ماهی تن ۳۲ کشور از جمله اتحادیه اروپا، کشورهای حوزه دریای عمان، خلیج فارس، آسیای جنوب شرقی و کشورهایی مانند ژاپن، کره و مالزی در آب‌های آزاد این اقیانوس صیادی می‌کنند که ایران از نظر حجم صید در بین این کشور‌ها رتبه دوم را دارد، رتبه اول در این زمینه، در غرب اقیانوس هند مختص ایران است. 

آماری از آخرین میزان صید صیادان این منطقه دارید؟ 
رکورد چابهار در صید ماهی متعلق به سال گذشته با حجم صید بیش از ۱۸۳ هزار تن است. سال ۹۲ نسبت سال‌های قبل، ۱۰ درصد میزان حجم صید افزایش یافت و این امر منجر به رکورد صید ماهی شد. خوشبختانه امسال هم مانند سال گذشته حجم صید چابهار سیر صعودی داشته و در ۶ ماهه اول سال ۹۳ توانستیم حجم صید را نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش دهیم. 

صیادان تاکنون به بازار‌های بین‌المللی ورود کرده‌اند و آماری از میزان صادرات وجود دارد؟ 
بازار هدف صیادان چابهار در بحث ماهی تن، بازار ایران است و با توجه به اینکه نزدیک به ۱۰۰ واحد فرآوری در صنایع شیلات و ۲۶ کارخانه کنسرو ماهی در این منطقه وجود دارد، بنابراین کارخانه‌های ایرانی بزرگ‌ترین بازار برای صیادان این منطقه محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است که حدود ۷۵ درصد مواد اولیه کارخانه‌های تولید کنسرو کل کشور از استان سیستان و بلوچستان تأمین می‌شود. 
از آنجایی که ظرفیت بسیار بالایی در کشورمان وجود دارد و می‌توان گفت ایران بزرگ‌ترین مصرف کننده صید صیادان است بنابراین هر چه حجم صید را افزایش دهیم باز هم نمی‌توانیم عرضه مناسبی به این میزان از تقاضای موجود در کشورمان ارائه کنیم. 

در طی یک سال گذشته میزان تقاضا برای سرمایه‌گذاری در این حوزه افزایش یافته است؟ آیا سرمایه‌گذاران خارجی هم برای سرمایه‌گذاری در این بخش ابراز تمایل کرده‌اند؟
افزایش حجم تقاضای سرمایه‌گذاری در حوزه شیلات در منطقه آزاد چابهار در طول یک سال بسیار قابل توجه بود. این امر، به میزانی بود که مجبور به کنترل و محدود کردن تقاضا‌ شدیم تا از تعداد آنها کم شود و گزینه‌های اصلح باقی بمانند. 
سرمایه‌گذاری‌هایی در بخش تأمین ناوگان و همچنین در بخش راه‌اندازی سایتی برای پرورش میگو و سایر آبزیان آغاز شده است. چابهار ظرفیت بسیار خوبی هم در پرورش میگو دارد، چراکه این آبزی در چابهار در مدت ۹۰ روز به بالای ۳۰ گرم می‌رسد این در حالی است که در سایر مناطق رسیدن وزن آن به ۳۰ گرم ۱۵۰ روز زمان می‌برد. 
در حال حاضر، در چابهار، بخش خصوصی سرمایه‌گذاری بر روی پرورش میگو در سایت ۴۲ هزار هکتاری را شروع کرده است. البته دولت از صندوق توسعه ملی تسهیلاتی برای سرمایه‌گذاری در بخش شیلات در نظر گرفته است. پروژه دیگری کلید خورده در چابهار نیز، پروژه پرورش ماهیان در قفس است که موافقت آن را برای پرورش ۵ هزار تن دریافت کرده‌ایم. 
قطعاً موقعیت چابهار برای سرمایه‌گذاران خارجی وضعیتی مناسب محسوب می‌شود و چند سرمایه‌گذار خارجی هم برای مطالعات بر روی پروژه‌های شیلاتی به چابهار آمده‌اند، اما سرمایه‌گذاران کویتی پروژه پرورش میگو را شروع کرده‌اند. 

سرمایه‌گذاری بر روی شناورهای جدید و نوسازی ناوگان در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ 
همان طور که گفته شد ما توانسته‌ایم در سال گذشته با صید ۱۸۳ هزار تن آبزی از آب‌های آزاد و بین‌المللی رتبه دوم را در بیشترین میزان صید از آن خود کنیم. این در حالی است، که صیادان این منطقه هنوز به روش سنتی صیادی می‌کنند. البته خوشبختانه همان طور که گفته شد سرمایه‌گذاری در بخش تأمین ناوگان و نوسازی ناوگان صید در منطقه شروع شده است که قطعاً با ورود شناورهای پشتیبان روند صید سریع‌تر خواهد بود و می‌توان میزان صید را افزایش داد. 
پروسه صیادی در آب‌های آزاد به این نحو است: از زمانی که شناورهای صیادان، چابهار را به سمت آب‌های آزاد ترک می‌کنند تا زمان برگشت چند هفته زمان می‌برد و با تمام شدن آذوقه و سوخت شناور باید آن مسیر را برای تأمین آذوقه، تحویل صید و تعویض کارکنان دوباره برگردد، در حالی که معتقدم یک شناور می‌تواند کارخانه سیار باشد و اصلاً نیازی به برگشت شناورهای صیادان برای تأمین سوخت و غذا نیست، بلکه شناورهای پشتیبان می‌توانند تمام نیاز شناور صیادان را تأمین کنند. 
با ورود شناورهای پشتیبان به روند صید، قطعاً ۳۰ تا ۳۵ درصد در مصرف سوخت صرفه‌جویی خواهد شد و با فرصت ایجاد شده می‌توان میزان صید را ۳۰ درصد افزایش داد. خوشبختانه سرمایه‌گذاری برای ورود شناورهای پشتیبان شروع شده، هم اکنون شاهد ورود اولین شناور از این نوع در چابهار هستیم. این شناور را با هزینه ۲۵ میلیارد تومان یکی از بومیان منطقه خریداری کرده است. 

سرمایه‌گذاری‌های جدید چه تأثیری بر اقتصاد مردم بومی که اغلب صیاد هستند، خواهد گذاشت؟ 
خوشبختانه در طول یک سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های متعدد و تنوعی در منطقه آزاد چابهار شروع شده است و مذاکرات با سرمایه‌گذاران برای ورود سرمایه‌های جدید در صنایع مختلف ادامه دارد که واقعاً می‌تواند تأثیر مستقیم بر روی زندگی مردم بومی این منطقه بگذارد و چهره استان را تغییر دهد. 
به هر حال، شیلات و صید به ازای هر یک شغل مستقیم ۳ شغل غیر مستیقم ایجاد می‌کند و خوشبختانه با توجه به مزیت‌ها و فرصت‌هایی که در منطقه وجود دارد، توجه سرمایه‌گذاران به این حوزه جلب شده است. امیدواریم با شروع پروژه‌های جدید بتوانیم تأثیر مثبتی بر اقتصاد منطقه داشته باشیم.

منبع: ماهنامه آغاز