رویای فولاد هند از ایران می‌گذرد

اما با این وجود هند در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵م میزان تولید فولاد خود را به ۵۰۰میلیون تن برساند که به گفته فعالان معدنی تحقق این رقم غیرممکن است.
دویچه بانک در همین رابطه پیش‌بینی کرده است هند در بازه زمانی ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰م می‌تواند دومین بازار بزرگ مصرف‌کننده فولاد در جهان پس از چین باشد. هند با واردات حداکثر ۲۴میلیون تن فولاد که برابر با ۱۷درصد از مصرفش خواهد بود، به‌عنوان یک واردکننده بزرگ فولاد در سال مالی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰م ظاهر خواهد شد. هند احتمالا ۱۵/۵میلیون تن سنگ‌آهن در سال مالی ۲۰۱۵م وارد خواهد کرد که بالاترین میزان واردات این کشور تاکنون خواهد بود.

تحقق چشم‌انداز تولید فولاد هند غیرممکن است
اما هند در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵م ظرفیت تولید فولاد خود را افزایش دهد. مسئول امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران، اظهار کرد: درحال‌حاضر ظرفیت تولید فولاد در هند ۸۵میلیون تن است. البته این کشور در نظر دارد تا سال ۲۰۲۵م این رقم را به ۵۰۰میلیون تن برساند. البته باتوجه به بررسی‌های انجام شده تحقق این اعداد غیرممکن است، زیرا تصمیم دارد میزان تولید فولاد خود را ۶برابر تولید فعلی کند.
کیوان جعفری‌طهرانی گفت: کارخانه‌های تولید فولاد هندوستان به روش کوره بلند فعالیت می‌کنند و می‌توانند سنگ‌آهن را به‌صورت مستقیم استفاده کنند. این کشور از نظر تولید سنگ‌آهن پیش از سال ۲۰۱۰م در موقعیت خوبی قرار داشت اما وضع عوارض ۳۰درصدی کمی فضا را تغییر داد. از سویی دیگر دولت هند به‌دلیل حفاری‌های بدون مجوز از فعالیت‌های معدنکاری در برخی ایالت‌های این کشور جلوگیری کرد، در نتیجه حجم تولید سنگ‌آهن در هند کاهش یافت.

هندوستان تشنه سنگ‌آهن
اتفاقات رخ داده در فضای معدنکاری هندوستان، باعث شد این کشور درحال‌حاضر به یکی از بزرگترین واردکنندگان سنگ‌آهن تبدیل شود. در واقع هندوستان تشنه سنگ‌آهن است.
به گفته کیوان جعفری‌طهرانی، صادرات سنگ‌آهن هند در سال ۲۰۱۴م زیر ۲۰میلیون تن بوده وپیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۱۵م نیز صادرات این ماده معدنی همچنان زیر ۲۰میلیون تن باشد. از سویی دیگر این کشور تا سال ۲۰۲۰م برای تولید فولاد به ۲۶۰میلیون تن سنگ‌آهن نیاز داشته و این رقم در سال ۲۰۲۵م به ۴۰۰میلیون تن می‌رسد.
مسئول امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن بیان کرد: این کشور در نظر دارد ظرف ۶سال آینده ۱۹۷میلیون تن فولاد تولید کند، البته قرار است ۷۳میلیون تن دیگر به ظرفیت‌های تولید فولاد خود اضافه کند. اما با این وجود گندله کافی در اختیار ندارد، درحال‌حاضر به‌دلیل محدودیت‌های موجود در این کشور تنها ظرفیت ۳۵میلیون تن گندله در سال دارد که در صورت تامین سنگ‌آهن می‌تواند ظرفیت تولید خود را به ۶۱میلیون تن برساند.
به گفته این عضو انجمن سنگ‌آهن، هند در نظر دارد تا سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷م ظرفیت تولید گندله خود را در ۲فاز افزایش دهد، که طبق این برنامه در فاز اول ۱۳/۶میلیون تن و در فاز دوم ۶۱میلیون تن گندله تولید می‌شود. درحال‌حاضر کارخانه فولاد جیندال و گندله‌سازی باربیل با ۹میلیون تن ظرفیت تولید گندله به دلیل برخی محدودیت‌ها در تامین سنگ‌آهن تنها با ۵۰درصد ظرفیت خود کار و ۴/۵میلیون تن گندله تولید می‌کند.
وی ادامه داد: هندوستان برای تامین سنگ‌آهن مورد نیاز خود برای تولید فولاد به سراغ اکتشاف و استخراج در کشور همسایه افغانستان رفت. معدن حاجی گک نه‌تنها بزرگترین معدن سنگ‌آهن افغانستان بلکه بزرگترین معدن سنگ‌آهن بکر آسیا وهمچنین دومین ذخیره بزرگ سنگ‌آهن و مواد معدنی دنیا است. این معدن با ذخیره قطعی ۱/۸میلیارد تن با عیار ۶۲درصد در ارتفاع ۳۸۰۰ متری و به عبارتی تقریبا در نصف ارتفاع قله اورست قرار گرفته است. در نتیجه فرصت خوبی برای تامین سنگ‌آهن هندوستان محسوب می‌شود.
جعفری‌طهرانی بیان کرد: براساس قرارداد همکاری که بین دولت افغانستان و کنسرسیوم هندی به رهبری شرکت (اس‌آ ای‌ال) که در سال ۲۰۱۲م امضا شد، ۷ عضو این کنسرسیوم که تحت نام آفیسکو (کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان) شناخته می‌شوند عملیات استخراج و بهره‌برداری از ۳ معدن از ۴ معدن سنگ‌آهن حاجی گک را در مناقصه‌ای به عهده گرفتند. کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان قرار است کنار بهره‌برداری از معدن سنگ‌آهن حاجی گک نسبت به تاسیس یک کارخانه فولاد در ۲ فاز ۳/۱میلیون تنی و در مجموع ۲/۶ میلیون تن و همچنین ایجاد یک نیروگاه برق ۸۰۰ مگاواتی برای تغذیه کارخانجات فولاد یادشده به ارزش ۱۰/۸ میلیارد دلار اقدام نماید.
مسئول امور بین‌الملل انجمن تولدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران افزود: هم‌اکنون هندوستان پروژه‌های متعددی در افغانستان به‌دست گرفته و در حال اجراست از جمله نیروگاه برق آبی، خطوط انتقال نیرو، جاده‌سازی، صنایع، مخابرات، اینترنت، رادیو و تلویزیون و ساختمان‌سازی.
درحال‌حاضر نیاز سالانه فولاد افغانستان چیزی در حدود ۱ تا ۱/۵میلیون تن است که با شروع پروژه‌های نوسازی در این کشور جنگ زده انتظار می‌رود نیاز داخلی آن به دو برابر افزایش یابد.

طرح راه‌آهن افغانستان به بندر چابهار
وی تصریح کرد: در راستای صادرات سنگ‌آهن از معدن حاجی گک قرار است یک خط راه آهن به طول ۹۰۰ کیلومتر از معدن فوق به بندر چابهار کشیده شود که قسمت اول این خط از معدن حاجی گک تا مرز ایران (زرنج) توسط طرف هندی و در مقابل مطالبات ایران در قبال صادرات نفت به هندوستان تامین اعتبار می‌شود. قسمت دوم این خط راه‌آهن نیز از مرز ایران تا بندر چابهار توسط ایران باید تامین اعتبار شود. البته تاسیس این خط راه‌آهن نیز موافق‌ها و مخالف‌های خود را دارد. موافقان این طرح در افغانستان معتقدند با تامین این خط راه‌آهن بین ایالت بامیان افغانستان و بندر چابهار، وابستگی کابل به اسلام‌آباد برای صادرات سنگ‌آهن از بنادر جوادر و کراچی پاکستان کمتر خواهد شد.
جعفری‌طهرانی افزود: مخالفان طرح فوق که در راس آن بارون فولاد هندوستان آقای ساجان جیندال پادشاه فولاد هندوستان قرار دارد، مذاکراتی با نخست وزیر پاکستان آقای نواز شریف درتابستان گذشته داشته است تا نظر موافق ایشان را برای حمل زمینی سنگ‌آهن از معادن حاجی گک و توسط کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان به بندر کراچی به‌دست آورد.
مسئول امور بین‌الملل انجمن سنگ‌آهن گفت: البته مذاکرات فوق هدف دیگری هم دنبال می‌کند و آن حمل زمینی سنگ‌آهن از افغانستان به هندوستان و از طریق پاکستان است چرا که کنسرسیوم هندی به رهبری (اس‌آای‌ال) علاقه‌مند به مصرف سنگ‌آهن تولیدی افغانستان در داخل هندوستان و سپس صادرات مازاد نیاز داخلی افغانستان و هندوستان به دیگر کشورها از جمله چین از طریق بنادر هندوستان است تا شاید جایگزین توقف صادرات سنگ‌آهن هندوستان که از سال ۲۰۱۰م به‌دنبال وضع عوارض صادراتی سنگین اتخاذ شد، شود. اشتباهی که حجم صادرات ۱۱۰میلیون تنی سنگ‌آهن هندوستان را به کمتر از یک دهم یعنی نزدیک ۱۰میلیون تن کاهش داد و باعث شد کشور سنگ‌آهن خیز هندوستان مترصد واردات سنگ‌آهن از استرالیا، برزیل، افغانستان و حتی ایران شود.
در صورتی که طرح راه‌آهن افغانستان به بندر چابهار تصویب و اجرا شود، این شانس بزرگ نیز وجود دارد که کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان نسبت به سرمایه‌گذاری بین ۸۵ الی ۱۰۰میلیون دلار برای توسعه بندر چابهار اقدام کند، چراکه دولت‌های افغانستان و هندوستان بندر چابهار را به‌عنوان دروازه واردات و صادرات افغانستان برای دسترسی به دریای آزاد می‌نگرند.
جعفری‌طهرانی تصریح کرد: با انجام سرمایه‌گذاری فوق، بندر چابهار به قطب صادرات سنگ‌آهن افغانستان و ایران تبدیل خواهد شد و با موقعیت مناسب خود در دریای عمان حتی در نرخ حمل دریایی سنگ‌آهن صادراتی ایران تنی یک دلار نسبت به بندرعباس صرفه‌جویی ایجاد خواهد کرد. هرچند که هنوز صادرات سنگ‌آهن از فلات مرکزی و جنوب ایران از طریق بندرعباس به علت فاصله نزدیکتر حمل زمینی مقرون به‌صرفه‌تر است و فقط بندر چابهار توجیه اقتصادی برای صادرات سنگ‌آهن برای منطقه شمال شرق (سنگان و خواف) و شرق کشور را خواهد داشت.
بندر چابهار همچنان منتظر تصمیم قطعی طرف‌های هندی و افغانی است و در این راستا دولت‌های هندوستان و افغانستان نظاره‌گر و علاقه‌مند به مذاکرات ایران با طرف‌های اروپایی و امریکایی برای رفع تحریم‌ها هستند تا در تصمیم خود در تامین خط راه‌آهن از افغانستان به ایران و همچنین طرح توسعه بندر چابهار راسخ‌تر شوند. امید است با پیشرفت مناسب مذاکرات هسته‌ای شانس ایران در صادرات سنگ‌آهن افغانستان که باعث توسعه و آبادانی استان سیستان و بلوچستان و همچنین منطقه آزاد چابهار خواهد شد، بیشتر شود.

چشم‌اندازهای فولاد ایران و هند
وی درباره مقایسه فناوری‌های تولید فولاد در ایران و هند نیز اظهار کرد: از نظر فناوری کارخانه‌های تولید فولاد هند کوره بلند بوده و می‌توانند از همه نوع سنگ‌آهن استفاده کنند. این فناوری در برخی از کارخانه‌های ایران نیز دیده می‌شود.
ایران نیز با داشتن ذخایر مناسب از سنگ‌آهن در نظر دارد تولید فولاد خود تا سال ۲۰۲۵م را به ۵۵میلیون تن برساند از سویی دیگر هند نیز در نظر دارد تا این زمان تولید فولاد خود را به ۶برابر افزایش داده و به ۵۰۰میلیون تن برساند. اما کیوان جعفری‌طهرانی معتقد است، تعیین چنین ارقامی برای هر دو کشور کمی خوش‌بینانه است.
منبع: گسترش صمت