دولت در حالی در بودجه ۹۴ خود قیمت نفت را در هر بشکه ۷۲ دلار بسته است که شاهد کاهش قیمت این طلای سیاه در جهان هستیم و تاکنون هم تا زیر ۶۰ دلار رسیده است.
در همین زمینه بسیاری از کارشناسان تجاری و اقتصادی معتقدند که کاهش قیمت نفت و ادامه این روند می‌تواند تاثیرات مثبت و منفی در تجارت کشور اعم از صادرات و واردات داشته باشد. برخی می‌گویند فرصتی پیش آمده تا صادرات غیرنفتی رونق بیشتری پیدا کند و برخی دیگر هم بر این باورند که تا حدودی شاهد کاهش واردات خواهیم بود.
معاون اول رییس‌جمهوری نیز چندی پیش به نکته‌ای اشاره کرد که بیان آن خالی از لطف نیست. اسحاق جهانگیری گفت: «باید کاهش قیمت نفت را با مدیریت پیگیری کنیم در غیر این صورت برایمان دردسرساز خواهد شد».
وی با اشاره به اینکه اقتصاد نفتی همواره به عنوان یک معضل در کشور ما مطرح بوده است، اظهار کرد: «اقتصاد نفتی دولت‌ها را به سوی کوته‌بینی، ویژه‌خواری و فساد می‌کشاند.»
بنابراین با این تاکیدات، باید برنامه‌ریزی دقیقی از شرایط ایجاد شده داشته باشیم تا بتوانیم همه چیز را به نفع اقتصاد تمام کنیم، نه به ضرر آن. از سویی دیگر، شاید بتوان گفت کاهش قیمت نفت بر اقتصاد کشورهایی مانند ایران که مصرف‌کننده انرژی و وابسته به واردات آن هستند، اثرگذار است و تا حدودی موجب رشد اقتصادی آنها خواهد شد، به نحوی که توجه بیشتری نسبت به صادرات غیرنفتی را می‌طلبد.
مدیریت همراه با صرفه‌جویی
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران تنزل قیمت نفت را موجب رونق صادرات کشور می‌داند و معتقد است: دولت باید به فکر این باشد که از محل کسری درآمد نفتی حصولی از محل صادرات غیرنفتی را جبران کند.
اسدالله عسگراولادی تصریح کرد: باید هدف این باشد که به سمت صادرات غیرنفتی بیشتر پیش برویم، هرچند هنوز هم مشکلاتی بر سر راه صادرات وجود دارد. به گفته وی، تنزل قیمت نفت تا مرز ۷۰ دلار مشکل زیادی ایجاد نمی‌کرد، اما حالا که به کمتر از ۶۰ دلار رسیده است، دریافتی ارزی ما را کم کرده و به دولت هم فشار وارد می‌کند؛ بنابراین دولت باید برنامه صرفه‌جویی در پیش گیرد.
عسگراولادی ادامه داد: یکی از این صرفه‌جویی‌ها بحث یارانه‌هاست که باید تجدیدنظری در آن انجام شود، چون وقتی درآمدی از نفت نداریم، بنابراین نمی‌توانیم آن‌طور که باید و شاید این بخش را ساماندهی کنیم.
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر اینکه با کاهش قیمت نفت باید صادرات غیرنفتی را افزایش دهیم، گفت: امسال صادرات غیرنفتی به ۵۰ میلیارد دلار می‌رسد و این در حالی است که باید در سال ۹۴ این میزان را حداقل با ۲۰ درصد رشد به مرز ۶۰ میلیارد دلار برسانیم. وی تصریح کرد: باید تشویق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در تولید صادرات محور را در دستور کار قرار داد، ضمن اینکه همه وظیفه داریم تا تلاش کنیم قسمتی از ضایعه کاهش درآمد نفت را از محل غیرنفتی جبران کنیم.
فرصت‌ها بیشتر از تهدیدهاست
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه فرصت‌های کاهش قیمت نفت بیش از تهدیدهای آن است، اظهار کرد: می‌توانیم با این اتفاق سبد کالاهای غیرنفتی خود را گسترده‌تر کنیم.
محسن احتشام در گفت‌وگو با صمت گفت: باید این واقعیت را بپذیریم که دوران درآمدهای نفتی و اتکا به نفت به پایان رسیده و دلارهای نفتی رو به افول‌اند، بنابراین باید به صادرات غیرنفتی بیش از گذشته اهمیت داد. وی ادامه داد: ظرفیت‌های بالقوه‌ای در بخش صادرات و همچنین محصولات بسیاری هم وجود دارد که در تولید آنها مزیت نسبی داریم و همچنین دارای مزیت رقابتی در بازار تجاری هستند. به گفته رییس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی بیرجند، باید فضا و زیرساخت‌ها را در امر بازاریابی و بازارسازی محصولات در سطح بازارهای جهانی بیش از پیش فراهم کنیم.
صادرکننده نمونه کشور تصریح کرد: باید از درآمدهای نفتی دور شویم که البته یکی از مولفه‌های اقتصاد مقاومتی هم به‌شمار می‌رود. ضمن اینکه توجه به شرکت‌ها و صادرات محصولات دانش‌بنیان را در دستور کار قرار دهیم و اقتصاد را از وابستگی و اتکا به نفت دور کنیم.
احتشام با اشاره به اینکه در شرایط فعلی نفت به محصول سیاسی تبدیل شده است، افزود: باید کاری کنیم تا در بازی‌های بین‌المللی، اقتصاد کشور آسیب نبیند و ارز مورد نیاز خود را از طریق صادرات محصولات غیرنفتی تامین کنیم. وی با تاکید بر اینکه کشورهایی که نفت ندارند از ما پیشی گرفتند، اظهار کرد: به عنوان نمونه ترکیه با اینکه هیچ نفتی ندارد اما اقتصاد خود را متکی بر محصولات دانش‌بنیان و صادرات محصولات تولیدی خود کرده است. ضمن اینکه با تورم پایین و رشد اقتصادی بالاتری از ما هم روبه‌رو است.
توجه بیشتر به تولید صادرات محور
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه باید بیشتر به سمت تولید صادرات محور برویم، گفت: درآمدهای نفتی وقتی کاهش می‌یابد، بودجه که بیشتر هم از محل درآمدهای نفتی تامین می‌شود، با کسری مواجه می‌شود.
به گفته احتشام با کسری بودجه، به‌طور قطع فشار به تولیدکننده و فعالیت‌های مولد وارد می‌شود و در این‌صورت این کسری را با گرفتن مالیات از تولیدکننده تامین خواهند کرد.
این در حالی است که بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور فعالیت‌های زیرزمینی، سوداگری و واسطه‌گری است که مالیاتی هم به دولت نمی‌دهند. وی در گفت‌وگو با صمت گفت: در آینده باید اقتصاد را به گونه‌ای جلو ببریم تا از بازی‌های نفتی در جهان آسیب نبیند که این امر یکی از مولفه‌های اقتصاد مقاومتی هم است. ضمن اینکه در بسته رکود تورمی هم از صادرات به عنوان پیشران خروج از رکود تورمی نام‌برده شده است.
کاهش نسبی واردات
رییس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه کاهش قیمت نفت در درجه نخست بر درآمدهای دولت تاثیرگذار خواهد بود، اظهار کرد: در نتیجه به دلیل اینکه بودجه را روی ۷۲ دلار قیمت هر بشکه بستند، قیمت نفت هر مقدار پایین‌تر از این رقم بیاید به‌طور طبیعی درآمد دولت کم خواهد شد که بودجه‌های جاری قابل کسب نخواهد بود.مسعود خوانساری به صمت گفت: دولت کسری بودجه را به بخش عمرانی هدایت می‌کند و بودجه این بخش را کاهش می‌دهد که در نهایت بر اشتغالزایی کشور تاثیر می‌گذارد.
به گفته وی، در بحث واردات به‌طور طبیعی وقتی درآمد ارزی ما کم شود، واردات هم کاهش خواهد یافت که البته پیش‌بینی می‌شود صادرات غیرنفتی امسال به نقاط بالایی برسد و افزایش یابد.
ضمن اینکه فازهای جدیدی از عسلویه هم فعال می‌شود که می‌تواند کاهش قیمت نفت و درآمدهای نفتی را جبران کند. خوانساری ادامه داد: کاهش قیمت‌های جهانی و در نتیجه کاهش قیمت سوخت هم می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل بین‌المللی را کاهش دهد اما حمل‌ونقل در داخل تغییری نخواهد کرد. در نهایت اینکه دولت باید از این شرایط به نفع صادرات غیرنفتی استفاده کرده و کسب درآمد از محل غیرنفتی‌ها را جایگزین نفت و درآمدهای نفتی کند. از سویی دیگر، با توجه به اینکه بر اساس توافقات هسته‌ای تا تیرماه سال آینده تحریم جدیدی بر کشور وضع نمی‌شود، دولت با مدیریت درست می‌تواند زیان‌های ناشی از کاهش قیمت نفت و درآمدهای ارزی را کنترل کند و با استفاده از کاهش قیمت جهانی کالاها اقتصاد را رو به پویایی پیش ببرد.
منبع: گسترش صمت