کریدورهای ترانزیتی متعددی از خاک ایران عبور کرده و خاورمیانه را به آسیا و اروپا متصل می کنند از جمله کریدورهای شمال - جنوب (غرب دریای خزر)، کریدور بین المللی آسیا - اروپا، کریدور شرق - غرب (خلیج فارس - دریای مدیترانه)، کریدور اسلام آباد - تهران - استانبول، کریدور بندرعباس - آلماتی و کریدور ایران - ترکمنستان - قزاقستان (شرق دریای خزر) که امروز با حضور رؤسای جمهوری ایران، ترکمنستان و قزاقستان به بهره برداری می رسد.
راه آهن گرگان - اینچه برون بخشی از کریدور ریلی شرق دریای خزر بین سه کشور ایران، ترکمنستان و قزاقستان با هدف دسترسی آسیای میانه به ویژه کشورهای ترکمنستان و قزاقستان به آب های خلیج فارس و دریای عمان است که دسترسی کشورهای آسیای میانه به آب های آزاد با افتتاح این پروژه از بن بست خارج و ایران به گذرگاه حمل و نقلی آسیا از شمال به سمت جنوب و دریاهای آزاد تبدیل می شود.
راه آهن ایران - ترکمنستان - قزاقستان در نشست مشترک رؤسای جمهوری سه کشور در سال 1388 با عقد تفاهمنامه ای به تصویب رسید و از سال 90 ساخت و توسعه آن آغاز شد. بهره برداری از این طرح بزرگ ریلی علاوه بر فراهم کردن زمینه ترانزیت کالا و مسافر در حجم انبوه بین کشورهای همسایه موجب ارتقای مناسبات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در سطح بین المللی خواهد شد.

ایجاد منطقه آزاد تجاری در نوار شمال شرقی خزر
علی بخش رستمی قادی مدیرکل راه و شهرسازی استان گلستان در گفت و گو با ایران در خصوص مزایای اقتصادی این طرح می گوید: از محور ریلی گرگان - اینچه برون ترانزیت کالا از ترکمنستان و قزاقستان از خاک ایران به سمت خلیج فارس انجام می شود که به این ترتیب ظرفیت بالفعل نوار شمالی کشور به ظرفیتی بالقوه تبدیل می شود.
انتقال 3 میلیون تن کالا در سال اول و رسیدن این میزان به 5 میلیون تن در سال دوم و افزایش انتقال کالا از این خط ریلی به 12 میلیون تن در سال برنامه ای است که به گفته رستمی قادی برای توسعه ریلی گرگان - اینچه برون در نظر گرفته شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان گلستان با بیان این که این راه آهن قابلیت انتقال کالا و مسافر را دارد می گوید در نقطه صفر مرزی در اینچه برون ایستگاه انتقال کالا و مسافر دایر شده است.
به گفته رستمی قادی تا پیش از افتتاح راه آهن اینچه برون روزانه 100 مسافر از مرز ترکمنستان وارد ایران می شدند که عمدتاً قصد آنان تجارت و نقل و انتقال کالا بود.
به گفته رستمی قادی عملیات اجرایی این پروژه از مرز اینچه برون تا ایستگاه راه آهن گرگان از اواخر سال 1390 توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به عنوان پیمانکار با اعتبار کلی 130 میلیارد تومان آغاز شد و با توسعه آن هزینه این پروژه در مجموع به 170 میلیارد تومان رسید.
وی در خصوص نحوه بازگشت سرمایه در این طرح می گوید: خط آهن شمال قابلیت های زیادی برای جذب کالا و مسافر دارد و ترکمنستان اعلام کرده برای انتقال 9 میلیون تن کالا به این خط نیاز دارد در واقع توجیه اقتصادی این طرح با توجه به ترانزیتی بودن آن و انتقال کالا و مسافر از شمال به جنوب بسیار بالا است.
وی طول مسیر ساخته شده در داخل ایران را 80 کیلومتر - یک خطه اعلام کرده که با وصل شدن به راه آهن داخلی در مسیر جنوب طول راه آهن شمال به جنوب به 1000 کیلومتر می رسد همچنین حداکثر سرعت قطارهای مسافری 160 و باری 120 کیلومتر در ساعت و تعداد ایستگاه ها 4 ایستگاه (قره تپه - یامپی - پتروشیمی و اینچه برون) خواهد بود.

مزایای اقتصادی مسیر ریلی شمال به جنوب
کاهش طول مسیر حمل و نقل بین المللی کشورهای مستقل مشترک المنافع تا خلیج فارس و اروپا، اتصال کشورهای آسیای میانه به آب های آزاد دریای جنوب، جا به جایی و صادرات میلیون ها تن غلات مازاد، به ویژه گندم در کشور قزاقستان از جمله اهدافی است که مدیرکل راه و شهرسازی استان گلستان برای این طرح عنوان می کند.
به گفته او مزایای طرح راه آهن گرگان - اینچه برون ترانزیت حداقل 5 میلیون تن غلات در سال های اولیه، افزوده شدن سالانه حداقل سه میلیون تن بار به حجم بارهای ریلی ایران، افزایش ترانزیت ریلی کالا و درآمدهای ناشی از آن و ایجاد اشتغال در منطقه و مهمتر از همه تبدیل شدن ایران به مسیر ترانزیتی برای وصل کردن کشورهای سی آی اس شامل کشورهای آذربایجان، اوکراین، مولداوی، بلاروس، گرجستان، ارمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و روسیه به دریاهای آزاد همچنین هند و پاکستان است.
به گفته رستمی قادی بخش خصوصی ساخت پایانه های مرزی و صادراتی و انبار در مرز اینچه برون در حدود 700 هکتار زمین را بزودی شروع می کند و ایجاد منطقه آزاد تجاری برنامه دیگر بعد از افتتاح خط آهن است.

افزایش رشد اقتصادی با افتتاح محور ریلی جدید
کمال علیپور رئیس کمیته راه و ترابری کمیسیون عمران مجلس نیز بهره برداری از راه آهن گرگان - اینچه برون را نشان توجه و حمایت دولت از توسعه بخش های زیرساختی و عمرانی دانسته و در گفت و گو با 'ایران' از اهمیت این طرح برای افزایش رشد اقتصادی در کشور سخن گفت.
به گفته علیپور خط ریلی جدید کشورهای ترکمنستان و قزاقستان را از خاک ایران به آب های آزاد خلیج فارس متصل می کند و این خط علاوه بر این سه کشور برای کل منطقه حائز اهمیت است همچنین این خط ریلی حمل و ترانزیت بار را میان کشورهای منطقه تسهیل کرده، زمان و هزینه های حمل بار را کاهش می دهد.
خط ریلی جدید تأثیر قابل توجهی در ترانزیت و رشد حجم تجارت در کشورهای منطقه خواهد داشت.
وی می گوید: ایران مسیرهای ترانزیتی مهمی در ارتباط با شرق آسیا، آسیای میانه و به سمت اروپا دارد که راه آهن اینچه برون یکی از تکمیل کنندگان این کریدور است و همچنین ارتباط اروپا با آب های خلیج فارس را نیز تسهیل می کند، بدین ترتیب سبب سهولت حمل و نقل و تردد حجم عظیمی از کالاها در این مناطق می شود.

منبع: ایرنا