نکات مهمي که در تعاريف جهانگردي مشاهده مي شود ، جدا شدن فرد از محل کار و اقامت دائم خود، کوتاه و موقتي بودن سفر و انجام فعاليتهايي نظير بازديد، سرگرمي و تفريح در مدت سفر است. 
از نظر اقتصادي نيز سفر در جهانگردي نشان دهنده انتقال پول خريدار به بازار هدف که محل سفر مي باشد ، است که در ابعاد مختلف منابع کسب درآمد اقتصادي نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. 
در تعريف ديگر جهانگرد داخلي يا به اصطلاح امروزي گردشگر به شرح زير توصيف شده است: گردشگر، کسي است که از محل اقامت خود حداقل 50 کيلومتر فاصله بگيرد و براي اهدافي از قبيل انجام امور کاري و شخصي ، تفريح و استراحت در محلي ديگر اقامت گزيند. مدت اقامت ، مي تواند کمتر يا بيشتر از يک شب باشد. سفرهاي بين محل کار و محل سکونت در اين تعريف قرار نمي گيرد.
صنعت گردشگري يكي از بزرگ‌ترين و پويا‌ترين بخش‌هاي درآمد زا از منابع خارجي كشورها محسوب مي‌شود که به سرعت در حال رشد است و اغلب كشورهاي جهان با بهره‌گيري از تجربه‌هاي موفق مديريتي اين صنعت در كشورهاي هدف گردشگري سعي مي‌كنند تا به جايگاه مطلوبي در اين عرصه دست يابند. 
صنعت گردشگري هميشه عاملي براي رشد و شكوفايي اقتصادي زود بازده در يك كشور مي باشد. هر چه دو كشور از لحاظ وضعيت اقتصادي فاصله جغرافيايي و تجانس هاي فرهنگي بيشتري داشته باشند فعاليت‌هاي توريستي و مبادله گردشگر ميان آنها قويتر و موثرتر خواهد بود. اغلب كشورهاي عضو سازمانهاي بين‌المللي همكاريهاي اقتصادي ، كه شامل 34 كشور هستند، توانسته‌اند در جذب گردشگران موفق باشند و بخشي از درآمدهاي ساليانه كشورشان را از طريق صنعت گردشگري به دست آورند. 
با توجه به جايگاه ويژه صنعت گردشگري در توسعه اقتصاد و اشتغالزايي، اين صنعت تنها در بخشي از كشورهاي منطقه يورو، قاره آمريكا و برخي از كشورهاي آسيايي توانسته جايگاه مطلوب خويش را بازشناسد. بر اساس گزارش اجلاس جهاني اقتصاد ويژه سال 2010 ، سه کشور سوئيس، اتريش و آلمان را به عنوان سه کشوري که براي توسعه سفر و صنعتگردشگري توانسته اند بازار هدف مطلبوب مسافر را تامين نمايند ، معرفي شده اند اين سه کشور بيشترين درآمدهاي اقتصادي را از صنعت توريسم طي سال 2008- 2009جذب کرده‌اند. 
كشور تركيه با حفظ و احيا و توليد آثار باستاني و فرهنگي در عين حفظ اصالت محيط زيست و با اتکا بر روزنه‌هاي تاريخي و مکان‌هاي توريستي صنعت و اقتصاد خود را در صنعت گردشگري توسعه داده است. يکي از اين جلوه‌ها آيين بزرگداشت 10 روزه مولانا و شب عروس در شهر قونيه است که شاهد حضور هزاران نفر در هر برنامه سماع است و به گفته شهردار قونيه اين شهر براي پذيرايي از سه ميليون گردشگر در هر سال خود را آماده مي‌کند. آمار حاکيست در سنوات گذشته دوميليارد دلار درآمد ترک‌ها از محل جاذبه گردشگري مولانا بوده است بعبارتي ترکيه با يک مقبره براي بيش از 200 هزار نفر مي توانند بشکل مستقيم درآمد كسب ايجاد کند. 
منطقه آزاد ماکو داراي شرايط استثنايي در گردشگري طبيعت است. در اين منطقه در عين حالي که کوير بورالان را داريم، 
همزمان ييلاقات خنک را مي بينيم و همان گونه که درياچه هاي مختلفي پشت سدها درست شده است کوه هايي با طبيعت خاص ( ديواره سنگي شمال شهر ماکو ، کلاهک سنگي ) و غارهاي طبيعي و ساخت دست بشر را نيز مي بينيم.

وجود بازار مرزي در منطقه آزاد که طبيعتا بر تعداد آنها افزوده خواهد شد تجارت چمداني را درکنار بزرگترين گمرک زميني ايران رونق بيشتري مي دهد که گردشگران داخلي را به اين منطقه هدايت کند و با وجود اين گونه افراد ميتوان مشاغل جديدي را شاهد بود و در نتيجه رونق کسب و کار را ديد. طبق پيش بيني و اعلام صاحب نظران، وضع اقتصادي جهان رو به تغيير است، زيرا تکيه بر منابع ثابت و پايدار درآمد زا بدليل کاهش اين منابع رو به افول است و يکي از منابعي که مي تواند موجب ارز آوري و ايجاد اشتغال پايدار و مولد و نيز تعامل فرهنگي گردد، صنعت توريسم و گردشگري است که اين امر در مناطق آزاد بدليل عدم وجود رواديد در سفر به اين مناطق ،بيشتر مورد توجه قرار مي گيرد که مي توان با ايجاد جاذبه هاي توريستي در کنار ديگر فعاليت هاي اقتصادي و تجاري در مناطق آزاد، صنعت توريسم را رواج داده و به درآمدي حتي چندين برابر درآمد هاي ديگر ولو فروش نفت دست يافت که درآمدهاي توريستي به مراتب بيشتر و پايدارتر از نفت مي تواند باشد.

اکبر رفاهی