توسعه پارس جنوبی اولویت نخست فعالیت های صنعت نفت است، صحبت از پارس جنوبی یعنی گفتن از گنجی معادل 155 هزار و 992 تن طلا، از این روست که برای حفظ این ثروت ملی همه دست به کار شده اند.
میدان گازی پارس جنوبی با فاصله 105 کیلومتری از آب های جنوبی ایران، بزرگترین میدان گازی مستقل جهان است که به صورت مشترک بین کشور ایران و قطر قرار دارد.
از مجموع 9هزارو700 کیلومتر مربع مساحت این میدان، حدود یک سوم مساحت آن در آب های ایران و مابقی در حوزه کشور قطر واقع است.
براساس آمار منتشر شده، این میدان گازی حدود 40 تریلیون متر مکعب گاز داشته که بیش از 21 درصد گاز دنیا را شامل می شود.
پیش بینی می شود ذخایر گاز این بخش از میدان پارس جنوبی بابت سهم ایران معادل 14.2 تریلیون مترمکعب به همراه 19 میلیارد بشکه میعانات گازی باشد که حدود هشت درصد از کل گاز دنیا و 47 درصد از ذخایر گاز کشور را به خود اختصاص داده است و یکی از اصلی ترین منابع انرژی کشور به شمار می آید.
چشم انداز شرکت نفت و گاز پارس به عنوان متولی توسعه طرح های میدان گازی پارس جنوبی، تولید روزانه بیش از یک میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و یک میلیون بشکه میعانات گازی (در مجموع معادل 7.5 میلیون بشکه نفت خام ) است.
بر اساس پیش بینی های صورت گرفته، با توسعه کامل فازهای پارس جنوبی و تحقق راه اندازی 14 پالایشگاه (در مجموع 29 فاز متعارف)، 600 میلیون متر مکعب گاز شیرین، 100 میلیون متر مکعب گاز ترش، یک میلیون بشکه میعانات گازی و پنج هزار تن گوگرد در روز، 10.5 میلیون تن اتان و 12 میلیون تن گاز مایع درسال تولید می شود.
طبق برآوردهای انجام شده، با تولید 25 میلیون مترمکعب گاز طبیعی در روز از هر فاز پارس جنوبی، حدود هشت میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال به دست می آید که ارزش آن با احتساب هر متر مکعب گاز 25 سنت، برابر دو میلیارد دلار در سال است.
با تولید 500 هزار تن گاز مایع از هر فاز پارس جنوبی در سال (با احتساب هر تن 700 دلار) 350 میلیون دلار و با تولید سالانه 500 هزار تن اتان از هر فاز پارس جنوبی (با احتساب هر تن 350 دلار)، 175میلیون دلار درآمد عاید کشور می شود.
همچنین با تولید روزانه 37.5 هزار بشکه میعانات گازی از هر فاز استاندارد (با احتساب هر بشکه 100 دلار) ارزش میعانات گازی معادل یک میلیارد و 250 میلیون دلار درسال است.
بر اساس اعلام کارشناسان، ارزش مجموع تولیدات یک فاز متعارف پارس جنوبی برابر با 3.8 میلیارد دلار در سال است.
بررسی های صورت گرفته نشان می دهد، هم اکنون جمع کل ارزش تولیدات 10 فاز در حال بهره برداری پارس جنوبی معادل 38 میلیارد دلار در سال است.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که با راه اندازی هر فاز پارس جنوبی یک درصد به تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور افزوده می شود.
به گفته صاحب نظران حوزه بالادست صنعت نفت، ارزش کل تولیدات خام میدان گازی پارس جنوبی برابر با چهار هزار و ٤٠٠ میلیارد دلار است که در صورت تبدیل آن به محصولات میانی به هشت هزار و 800میلیارد دلار می رسد.
این میدان در شرایط کنونی افزون بر تامین حدود 50 درصد گاز مصرفی کشور، گاز مورد نیاز تزریق به چاه های نفتی استان خوزستان (به منظور افزایش برداشت از چاه های نفتی و ذخیره سازی گاز برای مصارف نسل های آتی) را تامین و به طور مستمر، محصولات باارزشی نیز به بازارهای جهانی صادر می کند که میزان تولید ناخالص ملی و در تراز بازرگانی کشور اثرگذار است.
اگر به نقش و اهمیت اقتصادی و اجتماعی تولیدات میدان پارس جنوبی و موضوع ایجاد فرصت های اشتغال و کارآفرینی آن، مقوله دیپلماسی نفت و افزایش قدرت چانه زنی کشور در مبادلات و مناسبات بین المللی و افزایش نقش و اقتدار ایران در بازارهای تولید و تجارت انرژی را نیز اضافه کنیم، ارزش میدان پارس جنوبی بیش از بیش آشکار می شود.
با کمی تامل در مورد اعداد و ارقام یاد شده، جایگاه و نقش بسیار مهم و تعیین کننده میدان گازی پارس جنوبی در اقتصاد کلان و تحقق چشم انداز بیست ساله و سرنوشت ساز کشور بیش از پیش مشخص می شود.
قطری ها از اواخر دهه 80 میلادی و در حالی که ایران در حال دفاع از خاک میهن در برابر متجاوزان بعثی بود، با امضای قراردادهای بزرگ صادرات گاز به صورت ال.ان.جی با شرکت های نفتی صاحب نام آمریکایی، اروپایی، ژاپنی و کره ای، برای توسعه میدان گازی مشترک با ایران که خود نام گنبد شمالی را بر آن گذاشته اند، دست به کار شدند و با بهره گیری گسترده از توان و تکنولوژی خارجی ها، شالوده اقتصاد خود را بر توسعه صنعت گاز پایه ریزی کردند.
قطر زمانی توسعه میدان گازی مشترک را آغاز کرد که تأسیسات و سکوهای نفتی ایران در خلیج فارس روزانه توسط میراژها و میگ های رژیم بعثی صدام و ناوهای آمریکایی ویران می شد.
همان زمان همه نیروهای متخصص صنعت نفت هم در حال بازسازی تاسیسات نفتی بمباران شده بودند.
پس از پایان جنگ، ایران فعالیت گسترده ای را برای بازسازی خرابی های جنگ آغاز کرد؛ اما نتوانست همزمان با قطر، فعالیت های توسعه ای برای برداشت از مخزن هیدروکربوری مشترک پارس جنوبی را آغاز کند.
با توجه به وسعت این میدان، توسعه آن در فازهای مختلف مطابق با برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چشم انداز توسعه کشور، با هدف تامین تقاضای رو به رشد گاز طبیعی اعم از مصارف داخلی در کشور و تزریق آن به میادین نفتی به منظور صیانت از مخازن و صادرات گاز در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت.
به منظور تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله کشور، پروژه های متعدد و متنوعی در حوزه های مختلف کشور تعریف شده است که نقش و اهمیت آنها با هم برابر نیست و برخی از این پروژه ها از جمله طرح توسعه پارس جنوبی در تحقق این اهداف سهم بیشتری دارند.
از این رو پارس جنوبی نه تنها به عنوان یکی از طرح های کلان شرکت ملی نفت ایران بلکه به عنوان یکی از پروژه حیاتی کشور مطرح است که به دلیل نقش پررنگ آن در بازار های انرژی جهانی و منطقه خاورمیانه، تحولات آن از سوی رسانه های خارجی نیز دنبال می شود.
از این منظر بدیهی است که از یک سو با توجه به اهمیت این میدان گازی در اقتصاد بین الملل و از سوی دیگر برداشت حجم عظیمی از گاز همزمان توسط کشورهای ذینفع، ضرورت به روز رسانی داده های تولید وتحلیل این داده ها به منظور شناسایی عملکرد این مخزن بسیار حایز اهمیت است.
با توجه به این که ذخیره درجای میدان گازی پارس جنوبی نزدیک به 50 درصد ذخیره کل گاز کشور را تشکیل می دهد، هرگونه اشتباه در پیش بینی تولید، اثر بسیار جدی در برنامه ریزی های فرآورش، مصرف و تزریق گاز کشور خواهد داشت به همین دلیل تلاش برای به کارگیری همه روش های ارزیابی رفتار مخزن، تصمیم خردمندانه ای در برنامه ریزی های توسعه این میدان به شماری می رود.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران در این باره گفت: ارزیابی صحیح عملکرد مخزن نیازمند دانستن پارامترهایی نظیر میزان گاز درجا، فشار متوسط مخزن و ذخیره قابل استحصال است.
محمد علی عمادی افزود: با توجه به اهمیت میدان گازی پارس جنوبی دراقتصاد ملی کشور و ضرورت آگاهی از رفتار جریان سیال مخزن به منظور ایجاد ارزش افزوده بیشینه، پروژه پژوهشی کلانی با عنوان طرح جامع بهینه سازی تولید و عملکرد میدان گازی پارس جنوبی با الگوی مدیریت پویایی مخزن با زیر پروژه های متعدد تعریف شده است که یکی از این پروژه ها تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی است.
وی هدف اجرای پروژه تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی را جمع آوری، ارزیابی و منسجم کردن داده های فعلی تولید و ارایه پیشنهاد های عملیاتی برای بهبود کیفیت داده ها عنوان کرد و ادامه داد: ارزیابی کیفیت و دقت نرم افزارهای تجاری موجود و مرتبط با پروژه، تعیین نرخ تولید گاز و میعانات از هر چاه، تعیین فشار جریانی ته چاهی و محاسبه نرخ تولید از هر لایه از اهداف تعریف شده پروژه یاد شده هستند.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران بیان کرد: یکی از دستاوردهای اجرای پروژه تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی، محاسبه ذخیره قابل استحصال، حجم تخلیه چاه، ضریب پیوسته گاز و میعانات درجا و فشار متوسط مخزن با استفاده از آنالیز داده های جریانی ته چاه است.
وی گفت: پیش بینی تولید هر چاه درسال های آینده از دستاوردهای اجرای پروژه تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی خواهد بود.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران به بخشی از فعالیت های انجام شده در اجرای پروژه تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی اشاره کرد افزود: با گذشت نزدیک به سه ماه از اجرای پروژه، دبی چاه های فازهای 1،2 و 3 از زمان شروع تولید به بعد و فشار ته چاهی تعیین شده و مشخص شده است که فشار ته چاهی در چه زمانی به فشار زیر فشار شبنم رسیده است.
وی همچنین تعیین بهترین روابط به منظور مدل سازی چاه های عمودی و انحرافی فازهای1،2 و3، اصلاح مدل تحلیل داده های تولید مناسب با مخزن گاز میعانی پارس جنوبی را از جمله اقدامات انجام شده پروژه تحلیل داده های تولید در میدان گاز میعانی پارس جنوبی عنوان کرد.
عمادی اظهار کرد: نتایج به دست آمده برای انجام تطبیق تاریخچه چاه ها و تحلیل داده های تولید برای تعیین پارامترهای مخزن مفید است.
مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران تاکید کرد: پس از یکپارچه سازی اطلاعات مخزن پارس جنوبی، چشم انداز مطلوب و جامعی در مورد عملکرد میدان گازی پارس جنوبی به دست خواهد آمد.
توسعه طرح های پارس جنوبی در شرایط تحریم های بین المللی علیه ایران آغاز شد و همزمان با ادامه روند توسعه، عرصه با تشدید اعمال تحریم های غرب روز به روز تنگ تر و شرایط سخت تر شد و با هجرت شرکت های خارجی فعال در پارس جنوبی و کنار گذاشتن نیروهای خارجی، شرکت ملی نفت ایران با اتکا به پیمانکاران و متخصصان داخلی درهمه بحران های موجوددردوران های متفاوت با وجود مشکلات و تنگناها همواره در راستای تحقق اهداف ملی گام های موثر برداشته است.
منبع: ایرنا