پارس جنوبی، پایتخت انرژی کشور است که در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها با افت چشمگیر سرمایه‌گذاری مواجه شد؛ حالا با روی کار آمدن دولت جدید این منطقه جان تازه‌ای گرفته و به نظر می‌رسد روزهای خوبی در انتظار این منطقه باشد.
دولت یازدهم از همان ابتدای حضورش اعلام کرد هر آنچه در توان دارد، برای حل مشکلات صنعت نفت و گاز کشور به‌عنوان کانون اصلی توسعه اقتصادی کشور، به کار می‌گیرد. چراکه سرمایه‌گذاری در این بخش، می‌تواند به روند روبه رشد بیکاری، تورم و رکود در کشور پایان دهد. مدیران نفتی هم بارها اعلام کردند که پارس‌جنوبی اولویت اصلی کشور و خط مقدم جبهه اقتصادی است و شرکت‌های حاضر در این پروژه بزرگ ملی باید اولویت‌های طرح‌های گازی این پروژه را در سریع‌ترین زمان به سرانجام برسانند؛ چراکه با توجه به حساسیت این منطقه، نه‌تنها دولت، بلکه مردم عادی هم پیشرفت این پروژه‌ها را به دقت كنترل می‌كنند و تعلل در طرح‌های توسعه پارس‌جنوبی از نظر دولت و مردم پذيرفتنی نیست.
۲۴درصد درآمد ناخالص ملی از پارس جنوبی
بر اساس برنامه ریزی‌ها قرار بر این شده که طی ۲ سال و نيم آينده پرونده پروژه‌های گازی پارس‌جنوبی به سرانجام برسد. دولت توان خود را به کار بسته تا مشکلات موجود در روند تامين مالی فازهای باقی‌مانده پارس‌جنوبی را حل و پیمانکاران فعال در این منطقه را راضی کرده و تزريق منابع ارزی و ريالی را با سرعت بیشتری پیگیری کند.گفته می‌شود که با توسعه كامل فازهای پارس جنوبی، سالانه ١١٢ ميليارد دلار درآمد عايد كشور خواهد شد كه اين رقم با توليدی شدن لايه نفتی پارس‌جنوبی به ميزان ١٨٠هزار بشكه در روز، به بيش از ١٢٠ ميليارد دلار در سال خواهد رسيد. بنابراین هر فاز پارس‌جنوبی تکمیل شده، حدود یک درصد درآمد ناخالص ملی را نیز افزایش خواهد داد.
در حال حاضر ۱۰ فاز از ۲۴ فاز تعریف شده برای پارس‌جنوبی به بهره‌برداری رسيده است. فازهای یک تا ۱۰ پارس‌جنوبی درحال بهره‌برداری و فازهای ۱۱ تا ۲۴ درحال توسعه هستند. از میان این فازهای در حالا توسعه، ۷ فاز در مرحله پايانی قرار دارد، فازهای اولویت‌دار ۱۲ و ۱۵،۱۶ و۱۷،۱۸ اين ميدان به ترتيب با ۹۵، ۹۲ و ۸۲درصد درحال توسعه است و فازهای اولويت دوم اين ميدان هم با بيش از ۶۰درصد پيشرفت درحال اجراست. تنها فاز توسعه‌نیافته میدان گازی پارس‌جنوبی فاز ۱۱ است که ارزیابی روند پیشرفت و بودجه‌بندی آن در دستور کار كميته فنی وزارت نفت قرار گرفته است.گاز پارس‌جنوبی از ۱۱۶ حلقه چاه به ميزان حدود ۳۰۰ ميليون مترمكعب در روز در حال بهره‌برداری است و از هر فاز روزانه ۲۵ ميليون مترمكعب گاز (معادل ۸ ميليارد متر مكعب گاز در سال) استخراج می‌شود كه ارزش گاز توليدی هر كدام از اين فازها به ۲ ميليارد دلار در سال می‌رسد. همچنین از هر فاز سالانه ۵۰۰ هزارتن گاز مايع استخراج می‌شود كه ارزش آن برابر با ۲۵۰ ميليون دلار است. ارزش توليد اتان هر كدام از فازهای ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ پارس‌جنوبی نیز با ۵۰۰هزار تن در سال به بيش از ۱۷۵ ميليون دلار در سال می‌رسد. ارزش جمع كل توليدات ۱۰ فاز بهره‌برداری‌شده، ۳۸ ميليارد دلار در سال است.
۸۲۳میلیارد تومان سرمایه گذاری و ۲۹۷ قرارداد
طی ۱۶سال گذشته، ۸۲۳ ميليارد تومان در صنايع كوچك منطقه پارس‌جنوبی مانند ساخت اسكله و زیرساخت‌های مورد نیاز سرمایه‌گذاری شده و ۲۹۷ قرارداد با بخش‌های دولتی و خصوصی منعقد و بيش از هزار و ۱۵۸ هكتار زمين به اين صنايع و طرح‌های كوچك واگذار شده است. همچنین طی این سال‌ها ۲۶۰۰ تن كالا و تجهيزات به ارزش ۲۱ ميليارد دلار وارد منطقه ويژه اقتصادی پارس‌جنوبی شده است و ۲.۶ ميليون تن مايعات گازی به ارزش ۴۶ ميليارد دلار و ۵۸ ميليون تن محصولات و فرآورده‌های غيرنفتی همچون گوگرد به ارزش ۳۷ ميليارد دلار از منطقه ويژه اقتصادی پارس‌جنوبی صادر شده است.
با بهره‌برداری از فازهای اولویت‌دار پارس جنوبی، تا پایان امسال حدود ١٠٠میلیون مترمکعب به ظرفیت تولید گاز کشور اضافه می‌شود.علی شعبانپور مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، پیشرفت فیزیکی فازهای ١٣، ١٤، ١٩، ٢٠ و ٢١ و فازهای ٢٢ تا ٢٤ میدان گازی پارس‌جنوبی را به ترتیب ٦٧، ٥٤، ٧٥، ٦١ و ۶۸ درصد اعلام کرده است. فاز ۱۲ بزرگترین فاز پارس‌جنوبی است که تولید گاز آن تا پایان خرداد دو برابر می‌شود. تولید گاز از این فاز در ٢٦ اسفند ماه‌سال ٩٢ آغاز شده و تا پیش از زمستان امسال ٤ ترین(واحد) این فاز به مدار تولید می‌آید. در نهایت تولید گاز از پارس‌جنوبی تا پایان سال ٩٥ با اتمام توسعه فازهای پارس‌جنوبی به روزانه یک‌میلیارد مترمکعب و تولید مایعات گازی آن به روزانه یک‌میلیون بشکه خواهد رسید.
فازهای یک تا ۱۰
- طرح توسعه فاز يک به منظور برداشت روزانه ۲۸ ميليون متر مكعب گاز طبيعی طراحی و اجرا شده است. این طرح در بهمن ۷۶ به شركت پتروپارس در قالب بيع متقابل واگذار شده و در آبان ۸۳ مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.
- طرح توسعه فازهای ۲ و ۳ به منظور توليد روزانه ۵۶ ميليون متر مكعب گاز از مخزن طراحی و اجرا شده است. عمليات توسعه فازهای ۲ و ۳ در مهرماه ۷۶ به گروه توتال با سهم ۴۰درصد و به‌عنوان متصدی اصلی توسعه و شركت‌های گاز پروم روسيه و پتروناس مالزی هر يك با ۳۰درصد سهم واگذار شد و در بهمن ماه ۸۱ به بهره‌برداری رسید.
- طرح توسعه فازهای ۴ و ۵ به منظور توليد روزانه ۵۶ ميليون متر مكعب گاز از مخزن طراحی و اجرا شده است. عمليات توسعه اين فازها در مردادماه سال ۷۹ به كنسرسيومی متشكل از شركت‌های «انی» ايتاليا به ميزان ۶۰ درصد، پتروپارس به ميزان ۲۰درصد و نيكو به ميزان ۲۰درصد واگذار شد و در ۲۷ فروردين ۸۴ به بهره‌برداری رسید.
- عملیات توسعه فازهای ۶، ۷ و ۸ برای توليد روزانه ۱۰۴ ميليون متر مكعب گاز ترش و خشک در تيرماه ۷۹ به شركت پتروپارس واگذار شد.در آبان ۸۱ شركت نروژی استات‌اويل به‌عنوان اپراتور توسعه طرح در بخش تاسيسات دريايی و حفاری چاه‌ها مشغول به كار شد. اولين فاز در شهريور ۸۷، دومين فاز از اول دی ۸۷ و سومين فاز از ۲۰ مهر ۸۸ به بهره‌برداری رسید.
- طرح توسعه فازهای ۹ و ۱۰ به منظور توليد روزانه ۵۶ ميليون متر مكعب گاز از مخزن طراحی و اجرا شد و بهره‌برداری از آن در اسفند ۸۷ انجام شد.شركت‌های نفت و گاز پارس به‌عنوان مجری، مجتمع گاز پارس‌جنوبی به‌عنوان بهره‌بردار و شركت اويک و جی. اس كره به‌عنوان پيمانكار در این طرح فعالیت داشتند.
- شرکت نفت و گاز پارس در نظر دارد انجام خدمات عمليات نگهداری و تعمير سكوهای دريايی فازهای يک تا ۱۰ پارس‌جنوبی را طی یک مناقصه به صورت عمومی و یک‌مرحله‌ای به يک شركت ذيصلاح واگذار کند.
فاز ۱۱
- این فاز تنها فاز توسعه‌نیافته پارس‌جنوبی و همچنان در انتظار تعیین تکلیف پروژه ال.ان.جی است.
- هم‌اکنون کمیته فنی وزارت نفت برای ارزیابی پروژه ال. ان. جی که قرار است از این فاز خوراک دریافت کند، میزان بودجه موردنیاز برای اتمام ساخت این پروژه را بررسی می‌کند.
- قرارداد بیع متقابل طرح توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس‌جنوبی تاکنون با شرکت‌های توتال فرانسه، پتروناس مالزی و یک شرکت چینی امضا و به‌خاطر تاخیر، این سه شرکت حذف شدند.
فاز ۱۲
- طرح توسعه فاز ١٢ میدان گازی پارس‌جنوبی با هدف تولید ٧٥میلیون مترمکعب گاز غنی برای تحویل به شبکه سراسری و واحدهای تولید گاز طبیعی مایع پیش‌بینی شده است که از این مقدار، ٢٥میلیون مترمکعب به شبکه سراسری تزریق و ٥٠میلیون مترمکعب به ال.ان.جی تبدیل می‌شود. تولید ١٢٠هزار بشکه میعانات گازی و ٧٥٠ تن گوگرد در روز نیز در این فاز پیش‌بینی شده است.
- پیشرفت فیزیکی فاز ۱۲ پارس‌جنوبی بیش از ۹۵درصد است و مابقی پیشرفت کار شامل راه‌اندازی این فاز است که در دستور کار قرار گرفته است.
- بهمن سال گذشته تولید میعانات گازی و گاز از فاز ۱۲ پارس‌جنوبی آغاز شده است و هم‌اکنون تولید گاز از این فاز به ۱۲میلیون مترمکعب در روز می‌رسد که با راه‌اندازی ترین دوم آن در خرداد امسال این میزان به ۲۵میلیون مترمکعب در روز افزایش می‌یابد.
- گوی شناور صادرات محصولات فاز ۱۲ پارس‌جنوبی تا پایان خرداد امسال به کشتی‌های ۳۲۰هزار تنی VLCC برای صادرات متصل می‌شود.
-ترین سوم و چهارم فاز ۱۲ آذر امسال به بهره‌برداری می‌رسد. با راه‌اندازی این ۲ ترین، میزان تولید گاز این فاز بزرگ مرزی به ۵۰میلیون مترمکعب گاز در روز می‌رسد.
- تلاش می‌شود تا ترین پنجم این فاز پایان اردیبهشت سال آینده به تولید برسد.
- عملیات پیش‌راه‌اندازی سکوهای B و C فاز ١٢ در یارد خرمشهر اجرا شده و همه چاه‌های این فاز در این سکوها آماده تولید گاز هستند.
- عملیات بارگیری، نصب و راه‌اندازی سکوهای B و C این فاز در موقعیت خود در خلیج فارس تا اواسط تیر ماه امسال به پایان می‌رسد.
- طرح توسعه اين فاز به روش بيع متقابل به شركت پتروپارس واگذار شده كه عمليات اجرايی بخش‌های اصلی پالايشگاه خشكی در بهمن ماه ۸۸ آغاز شده و در نيمه دوم سال ۹۱ به اولين بهره‌برداری خواهد رسيد.
فاز ۱۳
- شرکت صنایع دریایی ایران به‌عنوان مجری پروژه، پیشرفت این فاز را ۵۵.۶۲ درصد اعلام کرده، اما به گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس این پروژه تاکنون پیشرفت ۶۷درصدی داشته است.
- این فاز از فازهای پرحاشیه پارس‌جنوبی بوده که حوادثی چون اعتصاب پیمانکاران، غرق شدن جکت و تغییر مجری را از سر گذرانده است.
- شركت پتروپايدار ايرانيان،مپنا و صدرا پیمانکاران این فاز هستند و هزينه اجرای آن ۵ميليارد و ۱۸۰ميليون دلار برآورد شده است.
- ظرفيت توليد از مخزن ۲ ميليارد استاندارد فوت مکعب در روز است.
فاز ۱۴
- حفاری ٢٢ حلقه چاه در دو پلتفرم ١١ حلقه‌ای با به‌کارگیری ٢ دستگاه حفاری جکاپ در فاز ١٤ میدان مشترک پارس‌جنوبی با ٤٠درصد پیشرفت در دست اجراست.
- در پروژه‌های حفاری هم‌اکنون متراژ حفاری در فاز ١٤ پارس‌جنوبی از مرز ٤٢هزار متر عبور کرده است.
- ظرفيت توليد این فاز ۲ ميليارد فوت مکعب در روز است.
- پیمانکاران این فاز سازمان گسترش و نوسازی صنايع، مديريت طرح‌های صنعتی ايران، مديريت پروژه‌های نيروگاهی ايران، شركت پايبندان، ماشين‌سازی اراک، شركت مجتمع كشتی‌سازی و صنايع فراساحل ايران و شرکت تاسيسات دريايی ايران هستند و هزينه اجرای اين طرح ۵ميليارد و ۲۵۰ميليون دلار برآورد شده است.
فاز ۱۵ و ۱۶
- فازهای ١٥ و ١٦ با هدف تولید روزانه ۵۰میلیون متر مکعب گاز طبیعی، روزانه‌‌هزار بشکه میعانات گازی، سالانه ٥٠میلیون تن گاز مایع و سالانه یک‌میلیون تن اتان به منظور تامین خوراک واحدهای پتروشیمی در دستور کار وزارت نفت قرار گرفته است.
-ترین نخست فاز ۱۵، ١٧ آذر سال گذشته با گاز فازهای ٦ و ٧ و ٨ پارس‌جنوبی به تولید رسیده است.
- گاز فاز ١٥ پارس‌جنوبی آذرماه امسال از دریا به خشکی منتقل خواهد شد.
- اوایل آبان‌ماه امسال گاز فاز ١٦ پارس‌جنوبی از دریا به خشکی منتقل خواهد شد و ترین سوم و چهارم این فاز با گازهای فاز ٦ و ٧ و ٨ پارس‌جنوبی به ترتیب اواخر تیر و مرداد امسال وارد مدار می‌شود.
- سازه فراساحلی ۲۸۰۰ تنی فاز ۱۶ پارس‌جنوبی كه توسط شركت ايزوايكو ساخته شده، در موقعيت چاه‌های گازی اين فاز نصب شده است.
- گاز و ميعانات گازی توليدشده اين طرح، به‌زودی با اتمام مراحل راه‌اندازی به‌وسیله يک رشته خط لوله زیردریایی به پالایشگاه فازهاي ۱۵ و ۱۶ واقع در بخش خشکی عسلویه منتقل می‌شود كه در نتيجه آن بخشی از نيازهای گازی كشور قبل از اوج تقاضای فصلی سال‌جاری تامين خواهد شد.
- ۱۸ آذر‌سال گذشته تولید گاز از فاز ۱۶ آغاز شده و تا قبل از آبان امسال ٣ترین دیگر این فاز به مدار تولید می‌آید.
- در فاز ١٥ و ١٦ برای نخستین‌بار ساخت و نصب ٤٥هزار تن سازه‌های فلزی، ۲۵۰۰ کیلومتر کابل‌کشی برق، ۲هزار کیلومتر کابل‌گذاری ابزار دقیق در محوطه ١٦٠ هکتاری پالایشگاه اجرا شده است.
- شركت آريا نفت شهاب مسئوليت كنسرسيوم اجرای اين طرح را برعهده دارد.
فاز ۱۷ و ۱۸
- بخش‌های تصفیه و شیرین‌سازی پالایشگاه این فاز با گازهای فاز ٦ و ٧ و ٨ پارس‌جنوبی در اواخر خرداد راه‌اندازی می‌شود و روزانه ۵.۱۲میلیون مترمکعب گاز شیرین فازهای ١٧ و ١٨ پارس‌جنوبی به خط لوله سراسری تزریق خواهد شد.
- عملیات حفاری ٢٢ حلقه چاه گازی فاز ١٧ و ١٨ پارس جنوبی، فروردین امسال به پایان رسیده است.
- به‌زودی دکل مستقر در فاز ١٧ ترخیص و برای انجام عملیات حفاری به فاز ١٤ پارس‌جنوبی می‌رود.
- در این ۲ فاز در مجموع ٩٣هزار و ٤٩٠ متر حفاری انجام شده است.
- این فاز در میان سایر فازها بیشترین تاخیر را در اجرا داشته است.
- اجرای پروژه فازهای ۱۷ و ۱۸ به سازمان گسترش و نوسازی ايران، شركت مهندسی و ساخت تاسيسات دريايی ايران و شركت مهندسی و ساختمان صنايع نفت واگذار و عمليات اجرايی اين فازها، تيرماه
۸۶ آغاز شد.
فاز ۱۹
- فاز ۱۹ در میان پروژه‌هایی که از سوی وزارت نفت به‌عنوان پروژه‌های اولویت دوم پس از فازهای ۱۲، ۱۵ و ۱۶ و ۱۷ و ۱۸ مطرح هستند، دارای بیشترین پیشرفت است.
- در پالایشگاه گازی فاز ۱۹ پارس‌جنوبی روزانه حدود ۵۷میلیون مترمکعب مخلوط گاز ترش، میعانات گازی، آب و سایر ناخالصی‌ها از تاسیسات دریایی دریافت و به محصولات مورد نظر تصفیه و تبدیل می‌شود.
- سنگین‌ترین تجهیزات پالایشگاه فاز ۱۹ که وظیفه شیرین‌سازی گاز ترش وارد شده به پالایشگاه خشکی را برعهده دارد، با موفقیت نصب شده است. این تجهیز فوق سنگین بیش از ۴۲۰ تن وزن ،
۴۰ متر ارتفاع و ۲.۴ متر قطر دارد.
- عملیات حمل این تجهیز فوق سنگین از اسکله پارس (واقع در عسلویه) به پالایشگاه خشکی فاز ۱۹ بیش از ۳ ماه به طول انجامید و ششم خرداد در جایگاه مورد نظر نصب شد.
- شرکت پتروپارس و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران پیمانکاران این فاز هستند.
فاز ۲۰ و ۲۱
- پروژه فازهای ۲۰ و ۲۱ اين امكان را دارد تا در صورت گشايش عملياتی در ساخت و راه‌اندازی سكوهای درحال اجرا بتواند تا پايان سال آتی به مرحله توليد زودهنگام گاز دست يابد.
- با استقرار دو دستگاه دكل حفاری پيشرفته روی جكت‌های بخش فراساحلی اين فاز و تمركز بر چارچوب‌های اصولی اجرای پروژه، تاكنون پيشرفت ۴۲درصدی در حفاری چاه‌های اين بخش صورت گرفته است.
- چاه توصيفی فاز ۲۱ اتمام و پيشرفت ۲درصدی در حفاری چاه‌های گازی اين بخش از مخزن پارس‌جنوبی حاصل شده است.
- چنانچه نخستين سكوی سفارش‌داده شده اين فاز در زمان مورد انتظار در موقعيت دريايی نصب شود، با توجه به پيشرفت مناسب بخش حفاری، شرايط به منظور آغاز توليد گاز از مخزن اين بخش ميدان با استفاده از ۶ حلقه چاه محدوده يک سكوی اين پروژه فراهم خواهد بود.
- اجراي اين طرح خرداد ۸۸ به شركت مهندسی و ساختمان صنايع نفت واگذار شده و پروژه در خرداد ۸۹ آغاز شد.
- این فاز ظرفیت تامين ۵۰ ميليون مترمكعب گازتصفيه شده برای مصارف داخلی در روز را دارد.
فاز ۲۲، ۲۳ و ۲۴
- شرکت صنایع دریایی ایران به‌عنوان مجری پروژه، پیشرفت این فاز را ۲۹.۵۹ درصد اعلام کرده، اما به گفته مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، این پروژه تاکنون پیشرفت ۶۸درصدی داشته است.
- ظرفیت تولید این مخزن ۲ميليارد استاندارد فوت مکعب در روز است و ۲ شركت پتروسينای آريا و صدر پیمانکاران این فاز هستند.
- توليد روزانه گاز طبيعی با بهره‌برداری از این فازها ۵۰ ميليون مترمكعب خواهد بود.
- حجم نهايی سرمايه‌گذاری در فازهای ۲۲ تا ۲۴، ۵ ميليارد و ۶۸۸ ميليون دلار خواهد بود.
منبع: روزنامه شهروند