رییس میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه قشم با ثبت 17 محوطه تاریخی در سال 91 یکی از مهمترین مناطق از لحاظ میراث فرهنگی در ایران به شمار می‌رود، از پیگیری برای ثبت ملی سازه‌های آبی دیگر این جزیره خبر داد.
به گزارش پایگاه خبری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به نقل از فارس، عبدالرضا دشتی‌زاده اظهار داشت: اگر چه جزیره قشم با ثبت 17 محوطه تاریخی در سال 91 یکی از مهمترین مناطق از لحاظ میراث فرهنگی در ایران است، ولی متاسفانه چولوهای هلر و دیگر سازه‌های آبی به دلایل عدیده‌ای در لیست قرار نگرفت و ثبت اثر ملی نشده است.
وی افزود: اگر اثری ثبت ملی شود، حفاظت و مراقبت و نگهداری از آن آغاز و عملی می‌گردد و افراد باید حریم قانونی را مراعات کنند.
این مسئول ادامه داد: سازه‌های آبی در قشم بیشترین آثار تاریخی در قشم را شامل می‌شوند که شامل سد، بند، کانال‌های هدایت آب، چاه‌های کم عمق و سدهای تاریخی و برکه‌ها هستند.
به گفته دشتی‌زاده، در جای جای جزیره قشم آثاری از این دست از جمله سد درهاش روستای گیاهدان، سد پی پشت، سد ملا حاجی سلخ، سد خالصی دیرستان و چاله‌های کنار سیاه و دوستکو کانی مشاهده می‌شود که این آثار نشان از دانش قوی بومیان جزیره قشم دارد.
وی با بیان اینکه آثار موجود و به ویژه سازه‌های آبی در قشم بیشتر مربوط به دوران قاجار و ساسانی است، اضافه کرد: بومیان در مکان یابی چاه‌ها، تمیز کردن برکه‌ها و هدایت آنها خبره‌اند و دانش بومی قوی دارند و در نظافت آن با توجه به بنیان دینی همت می‌نهند و حتی با وجود تعدد سازه‌های آبی اختلاف تصاحب بین دو روستای همجوار را شاهد نیستیم، چون اعتقادات مذهبی بالایی دارند.
رییس میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه این آثار از لحاظ معماری و تاریخی نیز اهمیت چشمگیری دارد، بیان کرد: جهت حفظ سازه‌های آبی در روستای تم گز، باسعیدو و ریگو قرار داد ساماندهی برکه‌ها و آب انبارها را با دهیارها منعقد کردیم تا دانش بومی دوباره مجدد سر برآورد و با اشتغال زایی تمامی مراحل ساماندهی ایجاد شود.
به گفته وی، زمانی می‌توان از میراث نیکانمان پاسداری کنیم که با مردم در تماس باشیم و آنان را در تمامی گام‌ها مشارکت دهیم و سهیم کنیم، چراکه در واقع به وجود آورندگان میراثند.
دشتی‌زاده اظهار داشت: فواید ساماندهی منابع و سازه‌های آبی چندین مورد شامل جذب گردشگر، حفاظت از میراث فرهنگی، کمک به مردم نوشیدن، نظافت و شستشو و غیره است.
وی با بیان اینکه در واقع جزیره قشم طبیعتش به ابتذال کشیده شده است، گفت: گردشگری در قشم سطحی است به نحوی که در این جزیره گردشگران به داخل بازارها و مکان‌های تجاری هل داده می‌شوند.
به گفته این مسئول، با جای این نوع رفتار باید جنبه گردشگری قشم پرورش داده شود، که در این راه سازه‌های آبی و به ویژه سازه‌هایی همانند چالوهای (چاه‌های) هلر از اهمیت بالایی برخوردار است.
دشتی‌زاده افزود: به عنوان مثال می‌توان چند نیمکت بتنی اطراف این چالوها قرار داد و با امور همانند استقرار سطل زباله، ایجاد فضای سبز که هزینه بسیار پایینی در بر دارد، بازدهی چشمگیری را نصیب حوزه گردشگری جزیره کرد.
وی افزود: مهمترین وجهه چالوهای هلر دسترسی آسان آن است چرا که در کنار جاده در مسیر رفت و آمد قرار دارند.
این مسئول یادآور شد: می‌توان با اجرای مراسم و جشنواره‌ها در جوار این آثار و نصب بروشور و تابلوهای اطلاع رسانی در شناساندن و تقویت وجهه گردشگری آن کمک کرد.
رئیس اداره میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد قشم که اخیراً مقاله‌ای به زبان انگلیسی نیز در مورد سازه‌های آبی جزیره قشم منتشر کرده است، اذعان داشت: با مطالعه باستان شناسی و متون تاریخی روشن شد که در هر دوره‌ای از تاریخ، سازه‌های آبی خاص و مربوط به همان دوره، از روی معماری و نوع مصالح استفاده شده در آنها، قابل تشخیص از یکدیگرند.
وی ابراز داشت: چاه‌های تلا در لافت که مربوط به دوره ساسانی است بیانگر این موضوع است که ایرانیان از قدیم در خلیج فارس حضور داشته‌اند.
دشتی‌زاده با بیان اینکه برای احیا و حفظ میراث فرهنگی، هماهنگی با مردم و اطلاع رسانی به آنان در گام اول اهمیت قرار دارد، اظهار داشت: حتی همکاری با نماینده آنان که همان دهیار روستاهاست نیز می‌تواند بخش اعظمی از امور را حل و فصل کند.
به گفته وی، در مناطقی که امکان آن وجود دارد، باید مدیریت محوطه‌های تاریخی را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
دشتی‌زاده در پایان با بیان اینکه میراث فرهنگی ارتباط تنگاتنگی با جامعه محلی و بومی دارد و بدون آن موفق نخواهد بود، گفت: گردشگر باید درآمد زایی برای منطقه در بر داشته باشد و از این حیث باعث رضایت مردم بومی شود و آنان نیز بیش از پیش قدر میراث خود را بدانند.