قشم، سرشار از جاذبه های گردشگری

گفت و گو با حمید امینی مدير ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سازمان منطقه آزاد قشم با موضوع چگونگی ارائه خدمات رفاهی در قشم در پی می آید:

جزیره قشم دارای چه توانمندی ها و قابلیت هایی است؟ آیا قشم تنها جایی برای گردشگری است؟
جزیره قشم با توجه به ویژگی ها ی گوناگونی که دارد از فرصت ها ی زیادی برای توسعه برخوردار است . باتوجه به تنوع وتعدد این ویژگی ها نمیتوان گفت قشم صرفا جایی برای توسعه گردشگری محسوب می شود چرا که قابلیت های انسانی، اقتصادی، فرهنگی و جغرافیایی این جزیره آنقدر زیاد است که در حوزه فرهنگ، تولید و صنعت هم حرف های زیادی برای گفتن دارد. البته طبیعت، اقلیم و موقعیت خاص این منطقه موجب تنوع و تعدد جاذبه های گردشگری شده تا این جزیره را بیشتر مکانی برای گردشگری بشناسند.
به نظر شما مراکز اقامتی که در قشم وجود دارد جوابگوی تعداد بالای گردشگرانی که به خصوص در ایام تعطیلات نوروز به این منطقه سفر می کنند هست؟
مسلما نه .اما نباید تعداد مسافرین نوروزی را ملاک قرار دهیم .هدف ما توزیع زمانی ومکانی مسافرین است . یکی از جاذبه های این جزیره خریدارزان است که قشر زیادی از مردم رادرایام نوروز به خود جذب می کند و هر چقدر مراکز اقامتی در این جزیره ایجاد شود باز هم کفاف این خیل عظیم مسافر را نمی دهد. البته باید گفت خیلی از آنها هم هتل را برای اقامت خودشان انتخاب نمی کنند و بدلیل هوای مساعد این منطقه در کمپ ها مسقر می شوندکه در این راستا ایجاد کمپهای مجهز ،مطمئن وشایسته شان گردشگران مدنظر ماست وان شالله ستاد تسهیلات دائمی سفر درنیمه دوم سال آنرا به طور جد پیگیری می کند.
در حال حاضر موافقت اصولي احداث 8 واحد هتل 5 ستاره و يك واحد هتل 4 ستاره صادر شده که از این بین 6 واحد مجوز پروانه ساخت را اخذ نموده ودر حال احداث می باشند.. هتل بين المللي سورينت به عنوان بزرگترین واحد اقامتی در حال ساخت در جزیره تا پايان سال 91 به بهره برداري مي رسد .این واحد.21 هزار متر مربع فضا داشته ویکصد وهشت اتاق وسی وهشت ویلا خواهد داشت .
جشنواره های گوناگون قشم به چه منظوری برگزار می شود و کلا استقبال مردم از برگزاری دهمین جشنواره قشم چطور بود؟
معرفي توانمندي ها، جاذبه ها و امكانات گردشگري جزيره به گردشگران و جذب گردشگران و سرمايه گذاران از مهمترین اهداف برگزاری چنین جشنواره هایی است.تلاش مااین است که از این طریق سهم خودرا از بازار گردشگری داخلی کسب نماییم.
برگزاري جشنواره تابستاني قشم از تاریخ 28 مرداد ماه تا 31 شهریور ماه با برنامه هاي متنوع هر شب از ساعت 9 تا 12 شب ادامه دارد. برگزاری این جشنواره باعث شده تا مدت اقامت مسافرین در جزیزه بیشتر شود و هر شب بیش از 4 یا 5 هزار نفر مخاطب داشته باشد.
از خدماتی که در طول این جشنواره به مسافرین ارائه می شود می توان به اقامت رايگان براي مسافراني كه از طريق دفاتر خدمات مسافرتي و گردشگري كه پرواز قشم را چارتر کرده اند، ارائه 50% تخفيف براي اقامت ساير مسافران، ارائه بليط كشتي تفريحي با 50% تخفيف براي شركت كنندگان در جشنواره تابستاني و 5 بليط رايگان به عنوان جايزه، استفاده از خدمات مدرسه غواصي با 35% تخفيف و 5 جايزه غواصي تفريحي رايگان و همچنین می توان به ارائه تخفيف مناسب از سوي مجتمع هاي تجاري اشاره کرد.
این سازمان چه برنامه هایی برای جذب بیشتر گردشگر به منطقه دارد و درکل چه میزان از هتل ها در این منطقه در سال اشغال می شود؟
برنامه های کوتاه بلند ومیان مدتی برای جذب گردشگر به قشم در نظر گرفته شده است .چیزی که در اینجا ذکرش لازم است اینکه توسعه گردشگری قشم نه کار یک سال ودو سال ونه کار یک مدیریت ودو مدیریت است . در حال حاضر پیگیر بحث طرح جامع گردشگری هستیم ودر صددیم حتی از مشاوران بین المللی نیز کمک بگیریم . در برنامه های بلند مدت تبلیغات گسترده وگنجاندن قشم به عنوان یک مقصد در پکیج دائمی دفاتر خدمات مسافرتی مد نظر است و در برنامه های کوتاه مدت معرفی همه جانبه جاذبه ها وتاسیسات و تقویت مبادی ورودی به جزیره لحاظ شد.ه است . آنچه موجب دلگرمی ما برای پیگیری این برنامه هاست حمایتهای گسترده مدیر عامل محترم سازمان واعتقاد راسخ ایشان به صنعت گردشگری است که سبب شده در مدت کوتاه حضور ایشان شاهد رشد جهنده گردشگری باشیم.
استفاده از ظرفیت رسانه ها و شرکت در نمایشگاه های گوناگون برای معرفی این منطقه هم از برنامه های اجرایی ماست.
بررسي و تدوين طرح جامع گردشگري جزيره قشم، ايجاد زيرساختهاي گردشگري و ترغيب سرمايه گذاران جهت سرمايه گذاري در بخش گردشگري از برنامه هاي مهم جهت دستيابي به اين هدف است.
همچنین برگزاري جشنواره هاي متعدد و نمايشگاه هاي تخصصي نظیر جشنواره میگو ، همایش گردشگری دریایی (باهمکاری معاونت گردشگری کشور ) ونمایشگاه اکوتوریسم در سال جاری از برنامه های ماست . دهمين جشنواره تابستاني قشم در حال حاضر نيز باعث معرفي بيشتر ويژگي هاي گردشگري جزيره قشم شده است. شركت در نمايشگاه هاي تخصصي گردشگري و معرفي ظرفيت هاي گردشگري قشم در تهران، شيراز در سال پيش و همچنين امسال باعث بالا بردن معرفی جزیره در خارج از این منطقه وافزایش فرهنگ گردشگر پذيري درجزيره قشم شد.
البته در قشم یکسری رویدادهای فرهنگی نیز وجود دارد که از جمله آنها می توان به جشن نوروز صیاد در روستای سلخ اشاره کرد که همه ساله تعداد زیادی از گردشگران را راهی قشم می کند.
جشن نوروز صیاد چه زمانی در قشم برگزار می شود؟
جشن نوروز صیاد از مراسم و آئینهاى زیباى جزیره قشم است و بر اساس این آئین روستائیان سالانه همزمان با شروع فصل جدید صید این روز را جشن می‌گیرند و خوردن انواع ماهیها در این روز ممنوع است.
آداب و سنن دیرینه و زیباى مردم جزیره قشم گشاده‌رو، شادى‌بخش زندگى آنهاست و قشمى‌ها چنان پایبند سنت‌هاى قدیمى و مراسم گوناگون خود هستند که براى پایدارى و ماندگارى آنها از هیچ همکارى و کوششى دریغ ندارند، جشنهاى بومى قشم تجلى روحیه سالم و شاد مردم است و انگیزه‌اى براى آوردن تبسم به لبها و نشاط به چهره‌هاست.
سال صیادان هم چهار فصل دارد زیرا از اوایل دهه سوم فروردین آغاز مى‌شود و 100 روز طول مى‌کشد و تقریبا با بهار طبیعت همسان است.
آخرین روز تیرماه هر سال را نوروز صیاد مى‌نامند و این روز، اولین روز از فصل گرماى واقعى و معنى آن این است که یک سال صیادى چرخیده و فصل صید ماهى حور و کوسه به پایان رسیده است "تا قبل از نوروز، این ماهى‌ها با روش انتظارى و محاصره‌اى صید مى‌شوند".
در این روز، هیچ‌کدام از روستانشینان قشمى ماهى یا هر نوع آبزى دریایى دیگرى صید نمى‌کنند و یا نمى‌خورند، در نوروز صیادى اهالى معتقدند: همه ماهى‌ها امروز در دریا آزادند و باید نسل خود را پربار کنند براى همین امروز نباید صید شوند.
از فرداى نوروز، صید گرگور شروع مى‌شود و ادامه آن، طبق گفته صیادان محلى تا دهى گرما، بیستى گرما، سى‌اى گرما، چهلى گرما، پنجاهى گرما، شصتى گرما و نیم در شصتى است که دیگر گرما تمام مى‌شود.
در آغاز فصل بعدى، صیادان با قلاب به صید ماهى‌هاى بومى و حور مى‌پردازند. ماهى‌هاى غیربومى مهاجر، مثل حور ـ در دو فصل پاییز و بهار به صیدگاه‌هاى ساحل‌نشینان جنوب مى‌آیند.
مردم بر این باورند که در نوروز صیاد تمام چشمه‌هاى آب‌هاى معدنى به دریا مى‌ریزند، پس این روز را جشن مى‌گیرند و به دریا مى‌زنند تا بیمارى خود را به دواى آب‌هاى معدنى از تن بشویند، دختران، مادران سالخورده خود را در آب دریا مى‌نشانند و با پیاله آب را به نیت شفابخشى بر سر و لباس آنها مى‌ریزند.
براى زدودن کهنگى، هر کس لباس کهنه را به آب دریا مى‌سپارد، در نوروز صیاد همگان لباسهاى رنگى و نو مى‌پوشند و براى آنکه درختان و احشام را هم نوروزى کنند آنها را با خاک سرخ جزیره هرمز رنگ‌آمیزى مى‌کنند، این رسم نشان از آن دارد که مردم با درخت و دام پیوندى دیرینه دارند.
در باور مردم درهاى چوبى خانه‌ها هم روح دارند، پس آنها را با خاک و گل سرخ به سر انگشتان رنگ مى‌زنند تا خانه و در را به شکلى نمادین نوروزى کنند.
در نوروز صیاد، آنها که حشم دارند، پیش یکى از چند دعاخوان نوروزى مى‌روند تا براى آنها ” لوبن “ بخوانند بلکه در سایه این دعاى نوروزى براى یک سال دیگر احشام آنها از گزند جانوران درنده و بیمارى در امان باشند، در باور مردمان، این دعا فقط از هنگام تحویل سال تا شش ساعت بعد مى‌تواند خوانده شود. اگر پس از این ساعت باشد دعا تأثیرى ندارد.
آن کس که "لوبن" مى‌خواند، ریسمان سبزى به دست مى‌گیرد و براى هر کدام از احشام دعایى مى‌خواند و گرهى به نخ مى‌زند. در آخر، ریسمان که به تعداد دام گره دارد به صاحب دام‌ها سپرده مى‌شود تا آن را در سوراخ دیوارى پنهان کند و روى آن را بپوشاند تا کسى نتواند آن را بیابد یا گرهى از آن نخ باز کند.
جالب اینکه در هر روستا فقط دو یا سه نفر مى‌توانند این دعا را بخوانند. وقتى که هرکدام از آنها تصمیم بگیرد دعا را به فرد جدیدى بیاموزد، دیگر دعاهاى خود او باطل مى‌شود و از آن پس هرگز براى کسى لوبن نمى‌خواند. لوبن سینه به سینه نقل و حفظ مى‌شود.
این جشن امسال نیز به همت تعاونی صیادان سلخ، دهیاری و شورای اسلامی روستای سلخ و با حمایت و همکاری سازمان و مشارکت اهالی این روستا که در برگزاری جشن تعامل خوبی دارند از ساعات اولیه صبح آغاز شده و تا پایان شب ادامه دارد.
همزمان با شروع دوره جدید فصل صید و صیادی در جزیره قشم، نوروز صیاد آغاز می‌شود و مردمان این مناطق این روز را جشن می‌گیرند.
مراسم مختلفی در این جشن برگزار می شود که یکی از آداب و رسوم جشن نوروز صیاد، شنا کردن تمام روستائیان در دریاست که معتقدند تا سال آینده تمامی بیماری‌ها و دردهایشان را به دریا می‌دهند و سالم می‌شوند.
در این روز تمام روستائیان با لباس‌های نو به دریا می‌روند و حیوانات خود را با ماده‌ای به نام گلک رنگ کرده و به دریا می‌برند، همچنین روستائیان درها و درختان نخل را رنگ می‌کنند و این نشانه شروع نوروز صیاد و آغاز فصل جدید است.
نوروز صیاد از قدمتی طولانی در جزیره قشم برخوردار است و سالانه همزمان با شروع فصل جدید صید، روستائیان این روز را جشن می‌گیرند و خوردن انواع ماهی ها در این روز ممنوع است.
اماکن اقامتی قشم با چه چالش هایی همراه است که باید برطرف شود؟
نداشتن پرسنل دائمي و فصلي بودن فعاليت آنها، نداشتن نيروهاي كافي آموزش ديده و متخصص، عدم آشنايي با دانش روز صنعت هتلداري، كمبود آموزش مناسب استاندارد نبودن خدمات و فصلي بودن . همچنین در سالهاي گذشته اكثر گردشگران جهت خريد به قشم سفر مي كردند و تمايل به سفر و اقامت كم هزينه داشتند، كه موجب كند شدن رشد صنعت هتلداري در اين خطه گرديد و بهره برداران اماكن اقامتي از توسعه فعاليت خود و بروز رساني صرفنظر مي كردند. در حال حاضر با توجه به توسعه زيرساخت هاي گردشگري در جزيره و ايجاد جاذبه هاي گردشگري و ورود مسافران و گردشگران جهت تفريح و استفاده از جاذبه هاي اين جزيره زيبا، به تدريج مديران هتل ها اقدام به اصلاح خدمات به مسافران کرده اند كه در حال حاضر با رضايت نسبي مسافران از اين خدمات روبرو هستيم
با توجه به سياست جديد نرخ گذاري اماكن اقامتي كه براي هر واحد اقامتي در طول سال 3 نرخ در نظر گرفته شده كه طبق نظر كارشناسان بر اساس ميزان خدمات ارائه شده از سوي واحد و ميزان رضايت مهمانان از اين خدمات است.
برای معرفی جزیره قشم چه اقداماتی انجام داده اید؟
تهیه وتوزیع دهها قلم کالاهای تبلیغاتی واطلاع رسانی ،حضور در مجلات وژورنالهای تخصصی گردشگری ، دعوت از خبرنگاران حوزه گردشگری ،برگزاری فم تور برای اهالی ودست اندرکاران صنعت گردشگری در شهرهای بازارهدف ،استفاده از جدیدترین متدهای معرفی واطلاع رسانی از اقدامات ما در این عرصه می باشد.
تبليغات محيطي در بزرگراه هاي شهرهاي بزرگ از جمله تهران و اصفهان، پخش مستقيم و زنده برنامه هاي جشنواره هر شب از شبكه خليج فارس، پخش سيصد دقيقه برنامه از ساير شبكه هاي استاني، ساخت يك فيلم مستند از مراسم جشنواره توسط شبكه 3 سيما.
مهمترین پروژه حوزه فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قشم در سال جاری چیست؟
احداث هتل 5 ستاره بین المللی که این هتل برای مسافرینی که می خواهند از امکانات و رفاه بیشتری برخوردار باشند در نظر گرفته شده که در بلوار 22 بهمن واقع شده و سالنهای گوناگون کنفرانس و همایش و نیز سایر امکانات یک هتل 5 ستاره برای آن طراحی شده است. طرح جامع گردشگری ، مطالعات باستان شناسی زیر آب ، ایجاد بازارچه های صنایع دستی ، برگزاری برنامه های آموزشی صنایع دستی وتغییرکاربری وارتقاء هنرهای سنتی وصنایع دستی جزیره ، محوطه سازی در سایتهای گردشگری هریک از اهمیت وجایگاه ویژه ای برخوردار است که بطور عرضی ودر کنار هم پیگیری می شود.
سازمان منطقه آزاد قشم چه اقداماتی در خصوص مرمت و بازسازی آثار تاریخی قشم انجام داده است؟
بخش وسیعی از ماموریت های این منطقه در خصوص مرمت و بازسازی آثار تاریخی است که توانسته ایم تا حدود زیادی از تخریب این آثار جلوگیری کنیم.
در این راستا بخشی از قلعه پرتغالی ها را استحکام بخشی ومقاوم سازی اولیه نمودیم ومقدمات برای انجام کاوش در این محوطه انجام شده است . همچنین برنامه هایی برای انجام مطالعات وکاوش باستان شناسی درمحوطه های دیگر نظیر کولغان و کلات کشتاران داریم .انجام کاوش باستانشناسی زیر آب راداریم که با پژوهشکده باستان شناسی میراث فرهنگی قراردادی بسته ایم تا به زودی اولین کاوش باستان شناسی در سواحل قشم انجام شود.
افزون بر این در روستاهای لافت وسلخ هم برنامه هایی برای ایجاد موزه مردم شناسی داریم.

گفت و گو: ندا جعفری