جزایر متعددی در دنیا وجود دارد اما "هرمز" منحصر به فرد ترین آنهااست و این را به خاک و سواحل رنگین کمانی اش مدیون است.
شاه کلید ورودی خلیج فارس که در مجاورت تنگه هرمز قرار دارد. جزیره هرمز به بهشت زمین و جعبه مداد رنگی با بیش از 90 طیف رنگی شهرت یافته و هیچ جای دنیا را نمی توان یافت که تمامی رنگهای دنیا یکجا در آن باشد به جز جزیره رنگین کمان. اینجا هرمز است.
اينجا هرمز است. شگفتي زمين شناسي ايران و جهان. جايي كه خاك سرخ و كوه هاي رنگارنگ گرد هم آمده اند تا يكي از عجايب خلقت را به وجود آورند.
جزيره اي كه براي هنرمندان تابلوي نقاشی بی کم و کاست است. شاه كليد ورودي خليج فارس كه در مجاورت تنگه هرمز قرار دارد، انواع كاني ها را كه شكل دهنده سنگ ها هستند در خود جاي داده تا خاك رنگارنگي به وجود آيد و جزيره هرمز نام بگيرد.هرمز از لحاظ زمین شناسی از مهم ترین گنبدهای نمکی در دنیا و از دیدگاه زیبایی شناسی بی رقیب ترین آنهاست.
البته نام اين جزيره، يادگار روزگاري است كه مردمانش هنوز به خاطر هجوم مغولان، بندر معتبر هرموز یا هرمزد را در مصب رود میناب با خلیج فارس ترك نكرده بودند و اينجا ساکن شده بودند اما قدمت به وجود آمدن اين جزيره بيش از اينهاست. زماني كه هنوز انسان پا به اين كره خاكي نگذاشته بود.
هرمز جزیره رنگ هاست و قدرت نقاش طبیعت است که هنرنمایی خود را در گنبد نمکی شش هزار متری به رخ آدمیان کشیده، تنوع رنگی سنگ های کنده شده از لایه های مختلف اعماق زمین توسط توده های نمک آن قدر زیاد است که هرمز را به زیباترین و کم نظیرترین گنبد نمکی در دنیا تبدیل کرده تا جایی که از آن به آزمایشگاه سنگ شناسی یاد می کنند.
هرمز موزه کانی های جهان است، یعنی همان عناصر اولیه ای که از مجموع آنها، سنگ ها شکل می گیرند. کانی ها برای زمین شناسان بسیار با ارزشمند چرا که از طریق مطالعه آنها نه تنها پی به ماهیت آن سنگ می برند و می توانند ترکیب کلی سنگ های منطقه را به دست آورند بلکه می توانند رابطه خویشاوندی بین لایه های زمین شناسی یک منطقه را هم با مناطق دورتر بیابند شاید این مطالعات به نتایج شگفت آوری هم برسند؛ مثلا خانواده ای از سنگ های که در اثر حوادث طبیعی مانند شکافته شدن یا حرکت لایه های زمین از هم دور افتاده اند به نوعی به هم مربوط شوند.
سوغات هرمز خاک آن است، خاکی که فقط زیبا و منحصر به فرد نیست. مردم اطراف این جزیره، هرمز را با «گلَک» اش می شناسند و آن را می خورند؛ همان خاک سرخ هرمز که با ماهی ساردین و نارنج مخلوط می شود تا آن را روی نان بریزند و خوردنی خوشمزه ای به نام «سوراغ» تهیه کنند؛ نانی که از پر طرفدارترین خوردنی ها در استان هرمزگان است.
البته زیبایی و معروفیت هرمز فقط به خاک سرخش نیست، هرمز جزیره رنگ هاست. این جزیره دارای خاک های رنگی بسیاری است که در کنار یکدیگر طیف وسیعی از رنگ های سفید زرد، نارنجی، قرمز، قهوه ای، سبز و حتی طلایی ایجاد می کند. هرمز رنگ های شمارش ناپذیری دارد که از طیف رنگی گرم تا سرد را شامل می شود؛ یعنی همه رنگ هایی که یک هنرمند برای کشیدن تابلوی نقاشی خود به آنها نیازمند است. همین تابلوی نقاشی است که نه تنها زمین شناسان، هنرمندان و گردشگران ایرانی را مبهوت خود کرده؛ بلکه هر هنرمندی را که به ایران آمده، مجذوب خود کرده است. از جورج استاینمتر و ریکاردو زیپولی عکاس تا آلبر لاموریس فیلمساز.
اما این رنگ ها از کجا آمده اند؟ در جواب این سوال باید گفت که مجموع رنگ های این جزیره حاصل یک ترکیب شیمیایی است؛ حاصل یک اتفاق؛ اتفاقی از ترکیب کانی های مختلف برای شکل گیری سنگ، رنگ های هرمز یا به صورت خاک و کلوخند یا به صورت سنگ هایی محکم. البته هرمز سنگ های فلزی هم دارد. مگنتیت، هماتیت و اولیژیست سه سنگ فلزی هستند که در آنها اکسید آهن یافت می شود و سنگ فلزی طلایی رنگی به نام پیریت که به طلای ابلهان یا چشم شیطان معروف است و در خود ماده ای به نام سولفید آهن دارد.
خاک سرخ هرمز ارزش اقتصادی بالایی هم دارد؛ تا همین چهار سال قبل، هزاران تن از این خاک گرانبها به کشورهای دیگر صادر می شد تا در صنایع مختلف رنگ سازی، لوازم آرایش، شیشه و سرامیک سازی از آن استفاده کنند. البته آخرین خبرها، از کم شدن این صادرات بی رویه حکایت می کند؛ صادراتی که اگر بخواهد ادامه یابد، به از بین رفتن خاک سرخ هرمز می انجامد.
جاذبه دشت آهوان و ساحل پرندگان
در جزیره هرمز آهوان در میان دشت کوچکی می دوند و به هر سو می روند و این در حالی است که اهالی و بومیان جزیره رفتار مناسبی با آنها دارند و کسی به آنها آسیب نمی رساند. آنها آزادانه در هرمز زندگی می کنند. گونه ی پرندگان و حیوانات دریایی پیرامون ساحل هرمز متنوع است. پرندگان دریایی گوناگون، دلفین ها، لاک پشت ها، جنگل های مانگرو بخشی از جذابیت این جزیره می باشد که در آن وجود دارد. وقتی با قایق تفریحی روی دریای هرمز حرکت می کنیم، دلفین های بازیگوش را می بینیم که در اطراف قایق مدام در حال شیرجه زدن هستند و بازی می کنند.
جاذبه حفره های ساحل صخره ای
نیمه جنوبی هرمز که بیشتر صخره های کم ارتفاع در آن دیده می شود، حفره های متنوع کوچک یا بزرگی دارد که بر اثر فرسایش، محل زندگی گیاهان خودرو شده و آب در آنها جمع می شود. همچنین فرو رفتگی های نسبتا بزرگی در صخره ها دیده می شود که بر اثر برخورد امواج دریا به وجود آمده که به پرتاب ساحلی معروف هستند. این فرو رفتگی ها در پایین صخره ها ایجاد شده و به مرور زمان بزرگ تر می شود.
ساحل معروف سرخ
ساحل این قسمت از جزیره به رنگ سرخ بوده که به ساحل سرخ معروف است. آبی که از دریا به طرف ساحل می آید، به سرخی آن می نشیند و آن را رنگین می کند. این عمل دریا، خاک سرخ ساحل را به هر طرف می کشاند که این خود یکی دیگر از عجایب این جزیره می باشد.
حدود 70 درصد خاک سرخ این منطقه، اکسید آهن دارد. معدن خاک سرخ هرمز را جزء معادن بزرگ جهان می شناسند. چرا که ذخیره احتمالی اش حدود ۵۰ هزار تن است و حداقل استخراج آن سالیانه می تواند دو هزار تن باشد. همچنین این خاک سرخ قابل خوردن است. به گونه ای که در ادویه بومی کاربرد دارد و بانوان جزیره از آن برای طعم غذا بهره می گیرند.
سواحل گوناگون
سواحل رنگی هرمز که هر یک رنگ خاص خود را دارد، نمونه ای از شاهکار طبیعت می باشد که از کوه های رنگی اش آغاز و در ساحل زیبایش به اوج می رسد. این سواحل تنوعی کم نظیر دارند به طوری که هر کدام به تنهایی می تواند با زیبایی خویش آدمی را مبهوت کنند.
به طور مثال ساحل ماسه ای که در شمال شرقی جزیره قرار دارد دارای اشکال مختلفی است که مدام در حال تغییر شکل می باشد. در قسمت نیمه ی جنوبی جزیره، ساحل دیگری واقع شده که بیشتر صخره ای می باشد و از صخره های کم ارتفاع و حفره های متنوع کوچک تشکیل شده است. ساحل دیگر هرمز به ساحل نقره ای معروف است چراکه این ناحیه به گونه ای است که ظاهری نقره فام دارد که بسیار زیبا است.
فرش های خاکی
خاک یکی از دیدنی های جزیره هرمز می باشد. زیرا که این جزیره به ساحل های رنگین و خاک رنگی اش معروف است. ساحلش به رنگ طلایی و نقره ای بوده و گردشگران و جهانگردان بسیاری را به سوی خود جلب می کند. صخره نمکی و نمک هایی که هنگام بارندگی با ترکیبی از رنگ های سپید، سرخ و طلایی حالت خاصی به خود می گیرند بسیار دیدنی می باشند.
بسیاری که نقش هنر در ذهن دارند، در مناسبت های مختلف بر ساحل این جزیره گرد هم می آیند و فرشی از خاک با طرح های زیبا ترسیم می کنند. حدود 5 سال است که هرمز با استفاده از خاک های رنگارنگ فرش می شود و هنرمندان نقش های گوناگونی بر دل زمین می زنند .
جاذبه هاي ديدني قرمز
چشم اندازها ومنابع تفريحي طبيعي هرمز شامل آبسنگ هاي مرجاني در آبهاي ساحلي، جنگل هاي حرا، لاک پشت هاي دريايي، پرندگان آبزي، غارهاي دريايي، کرانه هاي سنگي وناهمواريهاي زمين شناسي وبسياري ديگر، از جاذبه هاي ديدني هرمز است.
تخم گذاري لاک پشت ها درهرمز
لاک پشت هاي دريايي را مي توان از مظلوم ترين آبزيان دريايي قلمداد کرد که به سبب بي مهري انسان، تنوع وجمعيت گونه وزيستگاههاي بسيار محدودي يافته اند.
ازميان 5 گونه لاک پشت دريايي شناسايي شده در آبهاي خليج فارس، 2 گونه لاک پشت دريايي سبز ومنقار عقابي بر روي سواحل شني وماسه هاي نرم جزيرههرمز تخم گذاري مي کنند.اين لاک پشت ها از اواخر زمستان تا اوايل بهار، هرسال دراين سواحل تخم گذاري مي کنند. حدود 50 روز بعد،بچه لاک پشت ها از پشت ازتخمها بيرون آمده و حرکت آنها به سمت دريا از جمله جاذبه هايي است که بسياري از مردم، علاقه مند به مشاهده آن هستند.
معدن خاک سرخ درهرمز
معادن بسياري با ارزش اقتصادي دراين جزيره وجود دارد که مهمترين آنها معدن خاک سرخ هرمز است. اين معدن از معروفيت جهاني برخوردار بوده و عمده مصرف آن براي توليد رنگهاي ضد رنگ، لوازم آرايشي ، پودرهاي ميکرونيز صنعتي وتوليد نوار کاست مي باشد.
مردم جزيره هرمز و بعضي از شهرهاي استان هرمزگان با استفاده از خاک قرمز رنگ هرمز به نام «گلک» ماده اي به نام «سوراغ» تهيه مي کنند که به عنوان غذا مورد استفاده قرار مي گيرد. اين غذا ترکيبي از خاک قرمز، نوعي ماهي ساردين ونارنج است که با نان قابل خوردن مي باشد. با استفاده از سوراغ که خاک قرمز درترکيب آن وجود دارد. مي توان بر روي نانهاي سنتي نقاشي وبه عنوان غذا ميل کرد. همچنين از آنها که اين ماده خاصيت خوراکي دارد بنابراين به راحتي مي توان از آن براي نقاشي روي دست وصورت استفاده کرد ومطمئن بود که هيچ آسيبي به پوست نمي رساند.